Acısı 55 yıldır içimizde

OKULDA MİSYONERLERLE BAŞI DERDE GİRDİ 1899 yılında Aydın'da doğdu. Asıl adı Ali Adnan Ertekin Menderes'tir. Babası İzmirli Katipzade İbrahim Ethem Bey, annesi Aydınlı Hacı Alipaşazadeler'den Tevfika Hanım'dır.Anne ve babasını küçük yaşta kaybetti. O'nu anneannesi büyüttü. Tahsil hayatına İzmir İttihat ve Terakki Mektebi'nde başlayan Adnan Menderes, Kızılçulu Amerikan Koleji'nde okurken misyonerlerle başı derde girdiği için, çeşitli makamlara müracaat etti. Müracaat ettiği makamların birinin başında Celal Bayar vardı. Bayar'la böyle tanışmış oldu. KURTULUŞ SAVAŞI'NDA İSTİKLAL MADALYASI ALDI 1931 yılında CHP Aydın milletvekili seçildikten sonra ise Ankara Hukuk Fakültesi'ne girerek, 1935 yılında mezun oldu. Yedek subay eğitimi almasına karşı, Birinci Dünya Savaşı'na sıtma hastalığına yakalandığı için katılamayan Menderes, Kurtuluş Savaşı'nda gösterdiği başarılardan ötürü İstiklal Madalyası almaya değer görüldü. İzmir'in ünlü ailelerinden, Evliyazade Fatma Berin Hanım ile 1929 yılında evlendi ve Yüksel, Mutlu, Aydın olmak üzere üç oğlu oldu. 1945'DE CHP'DEN AYRILDI 16 Mayıs 1945'de toprak kanunu tasarısını protesto etmesinden dolayı Adnan Menderes, Fuat köprülü ve Refik Koraltan yaptıkları muhalefet nedeni ile partiden atıldılar. Bu olaylar sonucu 7 Ocak 1946'da Demokrat Partinin kurulmasına sebep oldu. DEMOKRAT PARTİ KÜTAHYA MİLLETVEKİLİ OLDU Menderes Demokrat Parti aracılığı ile Kütahya milletvekili olarak tekrar meclise girdi. 'Beyaz Devrim' olarak adlandırılan 1950 seçimlerinde hilesiz hurdasız olarak DP genel başkalığına seçildi. On yıl başkanlık etti. Bu on yıllık sürede Türkiye için önemli olayların gerçekleştiği yıllardan biridir. SANAYİ HAMLESİ BAŞLATTI Sanayileşme ve şehirleşme hamlesi başladı, köye makine girdi, ulaşım, enerji, eğitim, sağlık, sigorta ve bankacılık yeniden başladı. Türkiye kalkınma kavramıyla tanıştı. UÇAK KAZASINDAN SAĞ KURTULDU Merhum Başbakan Adnan Menderes'in İngiltere'nin başkenti Londra yakınlarında geçirdiği ve sağ kurtulduğu uçak kazasının üzerinden 54 yıl geçti. 1959 tarihli uluslararası gazetelerin çoğunun manşetinde uçak kazası haberi ile Menderes'in fotoğrafları bulunuyor. Daily Mail gazetesi kazayı 'Menderes Mucizesi' manşetiyle, Daily Herald gazetesi 'Barış uçağında dehşet: 12 ölü', Manchester Guardian gazetesi 'Menderes uçak kazasından sağ kurtuldu', Daily Telegraph gazetesi 'Menderes kazadan sağ kurtuldu', Daily Mirror gazetesi ise 'Uçak kazasında 12 kişi ölürken, Türk Başbakanı kurtuldu' başlıklarıyla duyurdu. Londra'daki Kıbrıs konferansına gelirken ormanlık bir alana uçağı düşen Menderes'in sağ kurtulduğunu vurgulayan gazeteler, sayfalarında uçağın enkazından ve itfaiye ekiplerinin enkaz aramasından fotoğraflara da yer verdi. Yoğun sisin etkili olduğunu belirten dönemin İngiliz gazeteleri, haberlerinde ilginç detaylara dikkati çekti. 27 MAYIS 1960'DA CUNTA DARBE YAPTI 27 Mayıs 1960 sabaha karşı saat 4'te radyoda Kurmay Albay Alparslan Türkeş TSK olarak yönetime el koyduklarını belirtti ve askeri darbenin sebeplerini bir radyo bildirisi ile halka duyurdu. Menderes ise 27 Mayıs 1960 günü Kütahya'da Albay Muhsin Batur tarafından gözaltına alınarak Ankara'ya götürüldü. DARBENİN ARKASINDAN CHP ÇIKTI Ulaşılan tarihi belgeler, 27 Mayıs İhtilali'ni yaptıran CHP ve İsmet İnönü'nün, Adnan Menderes'in asılması için de askerlere baskı yaptığını ortaya koydu. İdamlardan dolayı pişmanlığını belirten Cemal Gürsel, mektubunda, 'İnönü ve CHP'den gelen baskılara sesimi çıkartamadım. İdam üzerinden demokrasinin kurulamayacağını bu toplum mutlak bir gün anlayacaktır' itirafında bulunuyor. CUNTACILARIN DÜZMECE MAHKEMESİ İDAMA MAHKUM ETTİ 27 Mayıs darbesini yapan cuntacıların özel olarak kurdukları mahkeme olan Yüksek Adalet Divanı 9 ay 27 gün süren yargılama süreci sonunda 14 kişinin idamına, 31 kişinin de ömür boyu hapse mahkûm edilmesine karar verdi. Geri kalan 418 sanığa ise 6 ay ile 20 yıl arasında değişen hapis cezaları veya beraat kararı verildi. İDAMININ ARDINDAN ADALET PARTİSİ İKTİDAR OLDU Ölümünden yalnızca 29 gün sonra yapılan 1961 seçimlerinde Demokrat Parti'nin devamı olduğunu söyleyen Adalet Partisi, yüzde 34,8 oy oranı ile 158 milletvekili çıkardı ve yüzde 36,7 oy alan CHP'nin ardından ikinci parti oldu. 1961 seçimlerinde, Adnan Menderes'in oğlu Yüksel Menderes'i Aydın'dan milletvekili adayı gösteren Yeni Türkiye Partisi ise yüzde 13.7 oy oranı ile TBMM'de üçüncü büyük parti grubu oldu. Bunu takip eden 1965 seçimlerinde Adalet Partisi, 1961 seçimlerinde bir kısım DP oylarını alan YTP'yi de eritip %52,87 oranında oy aldı ve tek başına iktidara geldi. TBMM ADNAN MENDERES'İN İTİBARINI İADE ETTİ Yüksek Adalet Divanı kararlarının ve Menderes, Polatkan ve Zorlu'nun idamının haklılığı ve meşruluğu uzun yıllar tartışma konusu oldu. 22 Mayıs 1987'de İmralı'daki mezarlarının nakline ve isimlerinin bazı tesislere verilmesine ilişkin yasa teklifi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. ERDOĞAN, CADDEYE ADNAN MENDERES BULVARI ADINI VERDİ Naaşları, 29. ölüm yıldönümü olan 17 Eylül 1990 tarihinde İmralı'dan dönemin Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve yüzbinlerce vatandaşın katıldığı bir törenle İstanbul, Topkapı'da, Vatan Caddesi ile Topkapı Mezarlığı arasında kendisi ile birlikte Polatkan ve Zorlu için yapılan anıt mezara nakledildi. Menderes'in 1958 yılında hizmete açtığı bu caddenin adı 1994 yılında dönemin belediye başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın teklifiyle Adnan Menderes Bulvarı olarak değiştirildi. Menderes'in adı, İzmir'deki uluslararası havalimanına (Adnan Menderes Havalimanı), Aydın'da kurulan üniversiteye (Adnan Menderes Üniversitesi), İstanbul'daki Adnan Menderes Bulvarı, Adana'da ise kendi yaptırdığı Seyhan Barajı'nın gölü kıyısındaki Adnan Menderes Bulvarı dâhil Türkiye'nin birçok şehrinde çeşitli caddelere verildi.

Acısı 55 yıldır içimizde

EN SON GALERİLER