Kapı tokmaklarında pek çok mesaj gizli

Sevgi Özkıyıkçı'nın, Doç. Dr. Yücel Yazgın danışmanlığında tamamladığı yüksek lisans tezi esas alınarak hazırlanan çalışma; Kıbrıs, Gaziantep ve Cunda Adası'nde kullanılan tarihi tokmaklarının bölge kültürü ve kullanıldıkları evlere dair işaret ettikleri ile dikkat çekiyor.

Araştırmaya göre kapı tokmaklarında en yaygın kullanılan figürler olarak; hayvan başı, hayvan gövdesi, çiçek motifleri, kadın eli, iki ayrı cinsiyette insan başları ve halka formları öne çıkıyor. Örneğin aslan başı ve ejder figürlü tokmaklar, evde yaşayanların ekonomik gücünü sembolize ediyor. El figürü taşıyan kapı tokmakları ise daha çok evde yaşayan kişilerin medeni halini simgeliyor. El figürlü tokmaklarda, eğer yüzük parmağında yüzük varsa evdeki herkesin evli olduğu anlamına geliyor. Yüzük eğer orta parmakta ise evde nişanlı birinin yaşadığını; hiç yüzük yoksa evde hala bekar bireyler yaşadığını sembolize ediyor.

Halka formları kullanılan kapı tokmakları ise mesajı dışarıdan içeriye taşıyor. Halkalı kapı tokmaklarında biri büyük ve ağır; diğeri daha hafif ve küçük olan iki halka kullanılıyor. Ziyaretçi erkekse kapıyı çalmak için büyük halkayı; kadın ise küçük halkayı kullanıyor. Böylece ev ahalisi gelen misafirin cinsiyetini öğrenmiş oluyor. Ayrıca tokmaklara bağlanan ipler de önemli birer mesajlaşma aracı. Ev sahibi evde yoksa bunu kapı tokmağına bağladığı bir iple ziyaretçisine bildiriyor. İp kısaysa yakında döneceğini sembolize ediyor, uzunsa daha uzakta olduğunu.