Abdülhamit zikredilmeden Türkiye'nin modernleşme tarihi anlatılamaz diyorsunuz. Ulaşımdan tutun meslek okullarının getirilmesi, İstanbul'a elektriğin, gazın, tramvayın gelmesi, bilhassa özel teşebbüsün gelişmesine imkân vermesi ve bütün bunların üstünde, demokrasinin esasını teşkil eden mülk sahibi orta sınıfın doğmasına yardım etmesi; hepsi, Abdülhamit'in modernist yönünü gösteriyor. İttihat ve Terakki döneminde ortaya çıkan yayınlar, dergiler, gazeteler... Hepsi için gerekli hazırlık Abdülhamit döneminde olmuştur. İttihat ve Terakki'nin daha da geliştirerek hayatiyet kazandırdığı bazı kurumlar, bilhassa siyasi partiler, cumhuriyete intikal etmiştir. 
