Özal'a saygım büyüktü ama elini öpmedim

SUNUŞ
Tüm dünyayı ayağa kaldıran Büyük Kürt göçünün üzerinden 18 yıl geçti. Bush'un Irak ordusunu Kuveyt'te vurmaya başlamasının ardından Kuzey'de Kürtler ayaklandı.. Güney'de de Şiiler ! Saddam'ın hırsını Kürtlerden çıkaracağı saldırmaya hazırlandığı bir anda yayıldı. Yüzbinlerce evlerinden aldıkları birkaç parça eşyayla kaçmaya başladılar. Pijamalar ve terliklerle Türk sınırını geçenler bile oldu. Arabalarla, eşek sırtında hatta yürüyerek bir hafta içinde 500 bin Kürt dağlardan Türk sınırını geçti... 1 Milyon Kürt de İran sınırını!! Hakkari ve çevresindeki fakir halk gelenlere ekmek bile yetiştiremiyordu. 500 bin Kürt Türkiye topraklarında nasıl kalacaktı? Göçmenlerin süratle Irak'a dönüşünü sağlayacak bir formül arayışı başladı. Körfez savaşında Başkan Bush'la her gün telefonda konuşan Cumhurbaşkanı Özal hemen yardım istedi... ABD Dışişleri Bakanı James Baker özel uçağına atlayıp bölgeye geldi. O gün, ben de küçük bir grup gazeteciyle birlikte, askeri kargo uçağıyla önce Diyarbakır'a oradan da askeri helikopterle Hakkari'ye uçtum. Dağ taş insan kaynıyordu. Henüz Kızılay gelmemişti... Ne kalacak bir çadır, ne de kaynayan bir kazan vardı... Binlerce insan açıktaydı. Perişandı. Unutulamayacak bir görüntüydü... İşte Çekiç Güç kararı böyle bir atmosferde alındı. O günlerde, kapalı kapılar ardındaki tartışmaları yakından izledim. ABD, İncirlik'ten Kürtlere güvenlik şemsiyesi sağlamak isteyince Ankara ikiye bölündü. Kimileri, "Kuzey Irak'a güvenlik şemsiyesi sağlarsak müstakbel Kürt devletinin de temellerini atmış oluruz" diye karşı çıktı. Ama Özal "Ağabeylik yapmak bizim de çıkarımıza" deyip Kürtleri ABD, İngiliz ve Fransız uçaklarına İncirlik'i açtı... Böylece 12 yıl boyunca Irak Hava Kuvvetleri, Kuzey Irak'ta uçamadı. Özal da ölünceye kadar Barzani ve Talabani'yle hem Kürt sorununu çözmeye çalıştı hem de PKK'yı... Çekiç Güç, 2003'de ABD'nin Irak'ı işgal edip Saddam'ı devirmesine kadar Kürtleri korudu. Hiç kuşku yok ki, Özal ve Türkiye olmasaydı bugün Irak'ta Kürt bölgesinin olması da çok zordu. Barzani'yle söyleşimde o dönemi biraz da aydınlatmaya çalıştım...
Celal Talabani Süleymaniye'deki söyleşimizde bana Özal'ın Türk- Kürt federasyonu çerçevesinde Musul'un iadesini istediğini söylemişti. Barzani Özal'la yaptıkları bu gürüşmeyi doğruladı. Ama Federasyon fikrine pek de sıcak bakmadığını gösterdi. Barzani, söyleşimiz sırasında Özal'a duyduğu saygıyı açıkça ortaya koydu. Onun kaybının sadece Türkiye için değil, Kürtler ve tüm bölge için de kayıp olduğunu vurguladı. Peki Barzani, Özal'a nasıl hitap ediyordu acaba ? Peki Barzani, Özal'a nasıl hitap ediyordu dersiniz? "Özal'a Amca mı diyordunuz?" diye sorunca güldü. Önce "Özal'a saygım sonsuzdu. Ona her zaman Cumhurbaşkanı diye hitap ettim" dedi. Ama biraz takılarak üsteleyip "Yani hiç mi Mam (Amca) demediniz" diye ısrar edince yine gülerek "Hatırlamıyorum" diye karşılık verdi. Bir araştırma yazısında da Barzani'nin Çankaya Köşkü'nde Özal'la görüşmelerinden birinde elini öptüğünü de okumuştum. "Türk geleneğinde yaşça büyüklerin eli öpülür. Sizin de Özal'ın elini öptüğünüzü okudum. Öper miydiniz?" diye sordum. Barzani gülümsedi ve "Kimsenin elini öpmedim. Sadece şehit analarının elini öperim" dedi. Sonra da "Tabii, rahmetli Şerh Babu amcamın elini öptüm. Başka kimsenin elini öpmedim. Belirli bir mevkide olan herkese saygım sonsuz. Ancak bizim geleneklerimize göre biz sadece aile büyüğünün elini öperiz" diye ekledi. "Ya Babanızın (Molla Mustafa Barzani)? Onun da elini öpmediniz mi?" diye üsteledim. "Kendisi izin vermiyordu. Anamın da elini öptüm tabi ki" diyerek güldü...

ROL MODELİ KİMDİ?
Liderlerin hayatlarında örnek seçtikleri siyasetçiler vardır. Acaba Mesut Barzani rol model olarak kimi seçmişti? Hayalindeki lider Babası Molla Mustafa Barzani miydi? Yoksa Batılı bir lider mi? Barzani'ye "Hayatınızı etkileyen lider kim?" diye sorduğum zaman nedense "Babamdı" demedi. Bir an düşündü. Sonra "Rol modelim bir Kürt kadını oldu" diyerek anlatmaya başladı: "Halkına hizmet eden büyük liderlere sonsuz saygı duyuyorum. Ben birgün bir Kürt kadını gördüm. Evini bombalamışlardı. Elinde bir torba vardı. Dört oğlunu kaybetmişti. Çoçuklarının parçalarını bir torbaya toplamıştı. Hepsi elindeydi. Yanına gittim. Ben dayanamadım. Bana 'Seni ağlarken görmek istemiyorum' dedi. 'Benim iki oğlum daha var. Onu da Kürdistan'a feda edebilirim.' İşte o Kürt kadını benim örnek liderim oldu."
SORUNLARIMIZ VAR
Ben Erbil'den ayrılırken Irak Başbakanı Maliki'nin Erbil'i ziyareti henüz gündemde yoktu. Barzani'ye Bağdat'la ilişkilerinizi nasıl yumuşatacaksınız" diye de sordum. "İlişkilerimizin yumuşamasını istiyoruz" diye yanıtlamaya başladı ve ekledi: "Biz hükümetin ortağıyız. Sorunlarımız var. Görüş ayrılıklarımız var ama çözmemiz gerekiyor."