12 Eylül'ün işkence yöntemleri

İzmir 78'liler Dayanışma ve Araştırma Derneği tarafından hazırlanan "12 Eylül'ü Sergiliyoruz" etkinlikleri çerçevesinde, Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi avlusunda bir sergi açıldı.
Sergide fotoğraf, resim, şiir, karikatür ve hapishanelerde yazılan mektuplar yer aldı. Serginin en ilginç figürlerinden biri ise tahta ve demirden yapılan cansız mankenlerle işkence yöntemlerinin canlandırılması oldu.
Canlandırmalarda insan vücudunun üzerine su dökülerek yapılan elektrik işkencesi, çarmıh ya da düz askı işkencesi, ters kasap askısı, suda boğma, kafes ya da kutu içinde uzun süre hareketsiz tutma, başa naylon geçirerek boğma ve falakaya yatırma işkence teknikleri sergilendi.
BEYOĞLU'NDA 12 EYLÜL PROTESTOSU
Beyoğlu'nda toplanan bir grup, 12 Eylül askeri müdahalesini protesto etti.
Galatasaray Meydanı'nda bir araya gelen bazı sivil toplum kuruluşu temsilcileri, 12 Eylül askeri müdahalesinde hayatını kaybedenlerin ya da kaybolanların posterlerini taşıyarak, çeşitli pankartlar açtı.
Gruba destek veren sanatçı Lale Mansur'un da bulunduğu bazı kadınlar ise saçlarından bir tutam keserek, kavanoza yerleştirdi. Bu kavanozların TBMM'ye gönderileceği belirtildi.
Grup, 12 Eylül askeri müdahalesini protesto eden bir basın açıklaması yaptıktan sonra olaysız dağıldı.
Öte yandan, kendilerini ''Darbeye Karşı 70 Milyon Adım Koalisyonu'' olarak isimlendiren bir grup da Taksim Metro İstasyonu Sergi Salonu'nda askeri müdahaleyi anlatan fotoğraflardan oluşan bir sergi açtı.
KADIKÖY'DEKİ 12 EYLÜL MİTİNGİ İPTAL EDİLDİ
12 Eylül darbesinin 29. yıldönümü nedeniyle Kadıköy İskele Meydanı'nda yapılacak olan protesto mitingi yoğun yağış nedeniyle iptal edildi. DTP, ÖDP, TMMOB, TTB, DİSK gibi parti ve örgütlerin de katılımıyla saat 16.00'da başlaması planlanan miting için meydanda toplananlar da dağıldı.
PEK ÇOK İLDE PROTESTO EYLEMLERİ DÜZENLENDİ
Yurdun çeşitli yerlerinde, 12 Eylül askeri müdahalesi, yürüyüşler ve basın açıklamalarıyla protesto edildi.
Adana'da, çeşitli sendika, dernek ve siyasi parti üyesi bir grup, 12 Eylül askeri müdahalesini gerçekleştirenlerin yargılanması talebiyle yürüyüş düzenledi. 5 Ocak Meydanı'nda toplanan grup üyeleri, ellerinde taşıdıkları pankart ve dövizlerle İnönü Parkı'na yürüdü.
Burada grup adına açıklama yapan İnsan Hakları Derneği Adana Şube Başkanı Beyhan Günyeli, ''askeri darbenin üzerinden 29 yıl geçtiğini, ancak Türkiye'nin halen darbe yasalarıyla yönetildiğini'' ileri sürdü.
''Askeri darbeyi'' gerçekleştirenlerin topluma karşı suç işlediklerini ifade eden Günyeli, ''Yüzlerce insanın ölümüne neden olan dönemin tüm sorumluları yargılanmalı, 12 Eylül hukukuna son verilerek, demokratik hak ve özgürlükleri güvence altına alan bir anayasa hazırlanmalıdır'' dedi. Çeşitli sloganlar atan grup daha sonra dağıldı.
ŞANLIURFA
Şanlıurfa'da, Karakoyun İş Merkezi önünde toplanan ve aralarında İHD, Mazlum-Der, KESK ve DTP gibi sivil toplum kuruluşları ve siyasi parti temsilcilerinin bulunduğu ve kendilerine ''Şanlıurfa Demokrasi Platformu'' adını veren grup adına açıklama yapıldı.
12 Eylül'ün özgürlükleri ortadan kaldırmayı hedeflediği, ''Bugün hala fikir ve ifade özgürlüğünün varlığından söz edilemediği'' ileri sürülen açıklamada, ''Türkiye'de özgürlük, eşitlik ve barış egemen olacaksa, Türkiye demokratik bir geleceğe doğru yürüyecekse, bunun ilk koşullarından birisi, başta 12 Eylül darbesini gerçekleştiren generaller olmak üzere, dönemin tüm sorumlularının yargılanmasıdır'' denildi. Açıklamada, Şanlıurfa'da 12 Eylül'ü anımsatan cadde ve yer isimlerinin değiştirilmesi de talep edildi.
DİYARBAKIR
Diyarbakır'da, çeşitli sivil toplum örgütlerinin katılımıyla Diyarbakır Cezaevi önünde basın açıklaması yapıldı. Demokratik Toplum Partisi (DTP) Grup Başkan Vekili ve Diyarbakır Milletvekili Selahattin Demirtaş, burada yaptığı konuşmada, Türkiye'de 12 Eylül denilince akıllara işkence ve idamların geldiğini, işkence ve katliam denilince de Diyarbakır Cezaevi'nin hatırlandığını savundu. Demirtaş açıklamasını söyle sürdürdü:
''Ne sorumlular yargılandı ne de mağdurlardan özür dilendi. Şimdi gündeme geldiği kadarıyla hükümet zaten cezaevinin boşaltılıyor olmasını fırsat bilerek burayı okula dönüştürmek gibi bir proje yürütüyor. Biz de bunun doğru olmadığını belirtiyoruz. Bugün sivil toplum örgütleriyle duygu ve düşüncelerimizi dile getirdik. Diyarbakır'da birçok okul binasına ihtiyaç var. Ancak, Diyarbakır Cezaevi boşaltılacaksa mutlaka 'insan hakları müzesi'ne dönüştürülmelidir.''
MERSİN
Mersin'de Eğitim-Sen Şube binası önünde toplanan grup, ellerinde taşıdıkları pankart ve dövizlerle Atatürk Caddesi'ndeki Büyükşehir Belediye binası önüne yürüdü. Burada grup adına açıklama yapan platformun dönem sözcüsü Recep Kara, askeri müdahalenin üzerinden 29 yıl geçmesine karşın toplumun özgürlük, eşitlik ve barış beklentilerinin hala karşılanamadığını ileri sürdü.
Askeri müdahaleyi gerçekleştirenlerin topluma karşı suç işlediklerini belirten Kara, ''Türkiye'de özgürlük, eşitlik ve barış egemen olacaksa, Türkiye demokratik bir geleceğe doğru yürüyecekse, bunun ilk koşullarından biri, başta 12 Eylül darbesini gerçekleştiren generaller olmak üzere, dönemin tüm sorumlularının yargılanmasıdır'' dedi. Açıklamanın ardından, Merhaba Sanat Tiyatrosu oyuncuları, üzerlerinde idam edilenlerin isimlerinin yazılı olduğu kefenle skeç sundu.
ÇORUM
Çorum Hürriyet Meydanı'nda toplanan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) üyeleri, ellerindeki döviz ve pankartların yanı sıra attıkları sloganlarla, 12 Eylül'ü protesto etti. KESK Çorum Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü Halil Özbent, burada yaptığı açıklamada, söz konusu müdahalenin özgürlükleri ortadan kaldırmayı hedeflediğini, bugün hala fikir ve ifade özgürlüğünün varlığından söz edemediklerini öne sürdü. Aradan geçen 29 yıla rağmen hala ''darbeci generallerle hesaplaşılamadığını'' ve 12 Eylülün ürünü olan 1982 Anayasası'ndan kurtulunamadığını ifade eden Özbent, şöyle devam etti:
''Dünyanın hiçbir demokratik ülkesinde darbeciler ve darbe hukuku, Türkiye'deki gibi el üstünde tutulmamıştır. Türkiye, darbecileri Anayasayla koruyan yegane ülke olmanın ayıbını yaşamaktadır. Türkiye'de barış, özgürlük ve eşitlik egemen olacaksa bunun ilk koşullarından biri başta 12 Eylül darbesini gerçekleştiren generaller olmak üzere, dönemin tüm sorumlularının yargılanmasıdır''
Sendika üyeleri, basın açıklamasının ardından dağıldı.
AYDIN
Aydın Sevgi Yolu'nda toplanan, Aydın Emek ve Demokrasi Platformu üyesi sivil toplum kuruluşları adına açıklama yapan Dönem Sözcüsü Abdullah Nalıncı, Türkiye'nin halen ''12 Eylül darbesinin hukuki, idari ve siyasi yapısıyla yönetildiğini'' savundu. Nalıncı şunları kaydetti:
''Darbe planı yapanlar sözde yargılanırken, darbe yapanlar 12 Eylül Anayasası ve o anayasanın geçici 15. maddesinin koruması altında tutuluyor. Bırakın yargılanmayı 'darbeci' kelimesine bile tahammül edemiyorlar. 12 Eylül Anayasası'nın tümüyle kaldırılmasını istiyoruz. Çünkü o anayasanın çizdiği çerçevede kalındığı sürece, darbeciler yargılanamayacak, sendikalar örgütlenemeyecektir. Emekçiler özgür iradeleriyle siyasi yaşama katılamayacaklardır.''
DENİZLİ
Denizli Emek ve Demokrasi Meclisi üyesi grup, Candoğan Parkı'nda toplanarak Delikliçınar Meydanı'na kadar yürüdü. KESK Denizli Dönem Sözcüsü Şenol Akyol, grup adına yaptığı açıklamada, dünyanın hiçbir demokratik ülkesinde askeri müdahale aktörlerinin el üstünde tutulmadığını ifade etti. Akyol, şöyle konuştu:
''Türkiye, darbecileri anayasayla koruyan yegane ülke olmanın ayıbıyla yaşamaktadır. Türkiye'de, özgürlük, eşitlik ve barış egemen olacaksa, Türkiye demokratik bir geleceğe doğru yürüyecekse bunun koşullarından biri, başta 12 Eylül darbesini gerçekleştiren generaller olmak üzere dönemin tüm sorumlularının yargılanmasıdır. Antidemokratik anayasanın yerine toplumsal barışı, özgürlüğü, demokrasiyi ve eşitliği sağlayacak bir anayasaya ihtiyacımız olduğu açıktır.'' Açıklamanın ardından grup dağıldı.
KARS
Kars'ta, Kars 78'liler Yardım ve Araştırma Derneği'nce Cumhuriyet Meydanı'nda ''29. Yılında 12 Eylül'ü Protesto'' mitingi düzenlendi. Dernek Başkanı Celalettin İlyan, mitingde yaptığı konuşmada, 12 Eylül askeri müdahalesinin, halka, zamana, zulme ve işkenceye karşı direnen işçiye, köylüye, gençliğe karşı yapıldığını savundu.
''Darbeci generallerin adlarının derin devlet, kontrgerilla, cemaat, tarikat, Susurluk, Şemdinli, Ergenekon çeteleri, faili meçhul cinayetler, suikastlar ve toplu mezarlarla anıldığını'' belirten İlyen, ''Darbeci generallerin yargılanmaları, suçlarını, işkencelerinin hesabını vermeleri için mücadele etme kararlılığını sonuna kadar sürdüreceğiz. 12 Eylül faşist darbesi, halkımızın tarihinde kara bir lekedir'' şeklinde konuştu. Bir gurup vatandaşın katıldığı miting, konserle sona erdi.
ANTALYA
Antalya'da bazı sivil toplum örgütleri ve siyasi partiler, Güllük Caddesi'nden eski Toptancı Hal Kavşağı'na kadar sloganlar atarak yürüdü. Yürüyüşün sonunda düzenlenen mitingde konuşan ÖDP Antalya İl Başkanı Zeynel Ergen, şunları kaydetti:
''12 Eylül, sadece o günlerimizi değil, 70 milyonun, Türkiye'nin geleceğini de çaldı. 12 Eylül darbesi, emekçi halkımıza büyük acılar yaşattı. Türkiye, geçmişiyle hesaplaşmalıdır. Bu hesaplaşmaya 12 Eylül'ü yaratanlardan hesap sormakla başlanmalıdır. Emekten, demokrasiden ve insan haklarından yana toplumsal güçlerin yıllardır dile getirdiği bu özlem, artık duyularak, darbeciler yargılanmalı, 12 Eylül hukuku toplumsal yaşamımızdan tümüyle çıkarılmalıdır.'' Konuşmanın ardından miting sona erdi.
SAMSUN
Samsun'da, bazı siyasi partiler, meslek kuruluşları, sendikalar ve sivil toplum kuruluşu üyeleri ellerinde pankartlar ve 12 Eylül döneminde hayatlarını kaybeden insanların resimlerinin yer aldığı dövizlerle İstasyon Mahallesi Cumhuriyet Caddesi'nde toplandı. Sloganlar atarak Cumhuriyet Meydanı'na kadar yürüyen katılımcılar, burada oluşturulan platformdan yapılan anonslarla alandaki yerlerini aldı.
Samsun Emek ve Demokrasi Güçleri Platformu adına açıklama yapan Ahmet Kesik, 12 Eylül'ün üzerinden 29 yıl geçtiğini, ancak müdahalenin ''insanlar üzerinde bıraktığı tahribatın izlerinin'' hala silinmediğini söyledi. Kesik, ''Darbecilerini yargılayamadığı sürece Türkiye'deki demokrasi hep eksik kalacaktır. 'Bir başka dünya, bir başka Türkiye mümkün' diyenler, 12 Eylül'leri, çeteleri lanetleyerek, seslerini daha gür çıkartmalıdır'' dedi. Konuşmaların ardından, mitinge katılanlar sloganlar atarak, müzik eşliğinde şarkılar söyledi.
SİNOP
Sinop'un Uğur Mumcu Meydanı'nda toplanan KESK Sinop Şubeler Platformu üyeleri adına Eğitim-Sen Şube Başkanı Musa Uzun, açıklama yaptı. 12 Eylül'ün Türkiye tarihinin en karanlık dönemlerinden biri olduğunu ifade eden Uzun ''12 Eylül 1980 askeri darbesinin üzerinden 29 yıl geçmesine rağmen Türkiye ne darbeci generallerle hesaplaşabildi ne de 12 Eylül ürünü olan 1982 Anayasası'ndan kurtulabildi'' dedi.
''Dünyanın hiçbir demokratik ülkesinde darbeciler ve darbe hukukunun Türkiye'deki gibi el üstünde tutulmadığını'' savunan Uzun, 12 Eylül'ü gerçekleştiren generaller olmak üzere, dönemin tüm sorumlularının yargılanmasını, 1982 Anayasası'nın değiştirilmesini istediklerini söyledi. Ellerinde pankartlarla slogan atan grup daha sonra dağıldı.
AMASYA
Amasya'da KESK'e bağlı sendikaların üyeleri Atatürk Anıtı'nın bulunuğu Yavuz Selim Meydanın'da ellerinde pankartlarla toplandı. Grup adına açıklama yapan Eğitim-Sen Şube Başkanı Cüneyt Kula, 12 Eylül'ün kara bir sayfanın adı olduğunu söyledi. Kula, şunları kaydetti:
''Bundan 29 yıl önce tank sesleri ve marşlarla uyandırılmamızla başlayan süreç, Türkiye'yi siyasal, sosyal, hukuksal ve bilimsel alanlarda büyük yıkımlara uğratmıştır. Hukuk, adalet, bilim, emek ve çalışma hayatı yok edilmiş, emekçilerin kazanılmış bütün hakları zorla ellerinden alınmıştır. Türkiye'de özgürlük, eşitlik ve barış olacaksa, Türkiye demokratik bir geleceğe yürüyecekse bunun ilk koşullarından birisi başta 12 Eylül darbesini gerçekleştiren generaller olmak üzere, dönemin tüm sorumlularının yargılanmasıdır. Başta 1982 Anayasası olmak üzere tüm darbe hukukunun derhal tasfiye edilmesidir.''
Açıklamanın ardından grup sloganlar atarak dağıldı.
İZMİR
İzmir'de 12 Eylül askeri müdahalesinin yıl dönümü dolayısıyla bir grup, 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in İzmir'de kaldığı lojmanların yakınında basın açıklaması yaptı. Güzelyalı'da toplanan çeşitli dernek, sendika ve siyasi parti üyelerinin oluşturduğu grup, slogan atarak, Üçkuyular Meydanı'ndaki pazar yerine yürüdü.
Daha sonra 7. Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in kaldığı askeri lojmanlar yakınına gelen grup adına açıklama yapan Selma Yelboğa, 1982 Anayasası'nın demokrasi mücadelesi önündeki engellerden biri olduğunu belirtti. Bir süre slogan atan grup, daha sonra dağıldı.
KOCAELİ
Kocaeli'nde de Merkez Bankası önünde toplanan bir grup, ''12 Eylül Sürüyor Darbeciler Yargılansın'' yazılı pankart açtı. Ellerinde askeri müdahaleyi anlatan dövizler ve pankartlarla slogan atıp ıslık çalan gruptakiler, Hürriyet ve Cumhuriyet caddeleri arasındaki yürüyüş yolu güzergahını kullanarak Sabri Yalım Parkı'na geldi. Olaylarda yaşamını yitirenlerin anısına saygı duruşunda bulunan katılımcılar, hayatını kaybedenlerin isimlerinin okunmasının ardından ''yaşıyor'' diye bağırdı.
Eğitim-Sen Kocaeli Şube Başkanı Veysel Kaplan, burada yaptığı konuşmada, 12 Eylül'ün tarifi zor acılar yaşattığını ve milyonlarca insanın hafızasında uzun yıllar silinemeyecek izler bıraktığını ileri sürdü. Konuşmanın ardından bir süre slogan atan gruptakiler daha sonra olaysız dağıldı.