Bitirirken

1993-94'te Türkiye'den çıktıktan sonra Mahmur'daki kampa 1998'de yerleşen Türkiyeli Kürt mültecilerle geçirdiğimiz bir günün ardından ortaya çıkan tablo çok da parlak değil. Kamptakilerin bir çoğu Türkiye'deki akrabalarıyla bağını çoktan kaybetmiş. "Türkiye'dekileri arıyor musunuz?" sorusuna bazıları, "Orada kimsem kalmadı, herkes burada" diye yanıt veriyor. Onların akrabaları dağdakiler. Dağda ölenlerin resimleri duvarlarında... Türkiye'yi televizyonlardan takip etseler de, uzakta geçirdikleri 15 yılın ardından Türkiye'deki hukuki değişimleri çoğu bilmiyor ancak herhangi bir insan hakları ihlalini yakından takip ediyorlar. Mesela Kürtçe kasetle yakalandığını ve hakkında dava açıldığını söyleyen Mehmet gibi... "Döndüğümüzde AKP gidip, MHP-CHP gelirse ve darbe yapılırsa ne olacak?" diyen ve bana güvenip kod adını bile söyleyen Zin gibi... Onlara mülteci hakkı veren Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği geri dönüşün gönüllü olmasını istiyor. Türkiye'de başlayan açılım tartışmalarının ardından silahların susmasıyla dönüşün mümkün olacağı düşünülüyor. Ankara'daki Sözcü Metin Çorabatır, "Bir geri dönüş mutlaka seçenekleri içermeli, gönüllü olmalı. Mültecilere kaynak ülkede ya da bulundukları ülkede seçim hakkı tanınmalı" diyor. Çorabatır, Türkiye ile 2004'teki gibi tekrar masaya oturmak istediklerini tekrarlarken, kulağımda, "Sen Türk müsün?" diye soran 7-8 yaşlarındaki çocuğun sesi yankılanıyor, burnuma kamptaki taş ocakta pişen ekmeğin kokusu geliyor...