"Protokoller Meclis'e şimdi gelirse reddedilir"

Nükleer Güvenlik Zirvesi'ne katılmak için geldiği Washington'da, Başbakan Erdoğan temaslarına kritik bir buluşmayla başladı. Erdoğan, ilk olarak dün yerel saatle 09.30'da Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan ile bir araya geldi. Ocak 2009'daki Davos zirvesinin ardından dün ilk kez bir araya gelen Erdoğan ve Sarkisyan'ın görüşme öncesinde gergin oldukları görüldü. İki lider, yüzleri asık bir şekilde salona girdi ve gazetecilerin ısrarı üzerine el sıkışma pozu verdi. Elini ilk uzatan ise Erdoğan oldu.
'SİYASİ ORTAM HAZIR DEĞİL'
1 saat 20 dakika süren ve soğuk bir havada gelişen görüşmede Erdoğan, Ermenistan'la imzalanan protokollere bağlılığını teyit etti ve Ermenistan ile ilişkileri normalleştirmeyi ve Kafkaslara barış getirmeyi hedefleyen protokollerin ruhuna sadık kalınması gerektiği mesajı verdi. Sarkisyan'ın Türkiye'den onay sürecini başlatması isteğine karşılık Erdoğan, "Biz protokollerle verdiğimiz söze bağlıyız. Ancak protokollerin Meclis'ten onaylanması için gerekli siyasi ortam hazır olmalı. Peş peşe ABD ve İsveç parlamentoları karar alırken, protokoller Meclis'e gelirse reddedilir. Şu anda ortam hazır değil" dedi. Erdoğan, Sarkisyan'a Ermenistan Anayasa Mahkemesi'nin kararını ve daha sonra parlamentolarında kabul edilen protokolleri iptal edebilecekleri yönündeki kararı hatırlatarak, Türk kamuoyunda soru işaretleri oluştuğuna dikkat çekti. Şubat ayında Türkiye ile Ermenistan arasında ABD'nin arabuluculuğunda varılan 'sessizlik' mutabakatının bozulduğunu hatırlatan Erdoğan, Sarkisyan'dan süreci zedeleyecek açıklamalardan kaçınmasını istedi. Sarkisyan'ın ise böyle bir dönemin Ermeniler için de hassas olduğunu belirttiği öğrenildi.
'SARKİSYAN RENK VERMEDİ'
Erdoğan-Sarkisyan görüşmesinde, Türkiye ve Ermenistan Dışişleri Bakanları'nın ortak çalışma yapması benimsendi. Bu çerçevede Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Edward Nalbantyan bugün biraraya gelecekler. Diplomatik kaynaklar, iki liderin görüşmesine ilişkin yaptıkları yorumda, Sarkisyan'ın ABD Başkanı Barack Obama ile yapacağı görüşme öncesinde 'renk vermediği' görüşünde. Edinilen bilgiye göre, Sarkisyan, Türkiye'nin çözümü Yukarı Karabağ'a bağlayan açıklamalardan kaçınmasını istedi. Böyle bir bağlantı kurulmadığını vurgulayan Erdoğan ise "Hedefimiz bölgenin istikrarı. Protokoller onaylanmadan bile etkisini gösterdi. Minsk Süreci çerçevesinde ilerleme sağlandı" mesajı verdi.
'TARTIŞMAK İSTEMİYORUZ'
Zirve sonrasında ABD'nin 28. Başkanı Woodrow Wilson'un mezarını ziyaret eden Sarkisyan, etrafında toplanan Ermenilere yönelik doğaçlama yaptığı konuşmada, Türkiye'nin Ermenistan ve Ermeni halkıyla "önkoşullar diliyle konuştuğunu" savundu. Sarkisyan, "Ermenistan'ın 'soykırım'ı hiçbir formatta tartışmak istemediğini ve Türkiye'nin Yukarı Karabağ barış sürecinde olumlu bir rolünün olacağına inanmadığını" söyledi.
'İLİŞKİLER NORMALLEŞMELİ'
İkili zirve sonrasında dün 13.30'da Sarkisyan'ı kabul eden Obama'nın görüşmede, "Türkiye ve Ermenistan, ilişkileri normalleştirmek için her türlü çabayı sarfetmeli" dediği öğrenildi. Obama bugün 13.30'da da Erdoğan ile biraraya gelecek. 20 dakika olarak planlanan görüşme öncesinde iki lider Obama'nın vereceği öğle yemeğinde yan yana oturacak. Erdoğan'ın bugün Obama ile yapacağı görüşme öncesinde ABD Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Rhodes, görüşmede nükleer güvenlik konusunun yanı sıra Türkiye ile Ermenistan ilişkilerinin normalleşmesi yönündeki çabaların ele alınmasının beklendiğini söyledi. Rhodes, "önemli bir NATO müttefiki" olarak nitelediği Türkiye ile ABD'nin birlikte üzerinde çalıştıkları birçok acil konunun olduğunu ifade etti. Bu arada Erdoğan'ın özel temsilcisi sıfatıyla mektup götüren Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu'nun Erivan'daki görüşmesinde gizli bir mutabakat sağlandığı öğrenildi. Bu mutabakatın bir yandan protokollerin onay sürecinin başlamasını, diğer yandan da Minsk sürecinde ilerleme sağlanmasını öngördüğü belirtilirken, Türk diplomatik kaynaklar Sarkisyan'ın yenilenmiş Madrid Belgesi'ne karşıt tutumunun süreci zorlaştırdığını ifade etti.
ZİRVEDE MEKTUP DA ELE ALINDI
Nükleer Güvenlik Zirvesi öncesinde Başbakan Tayyip Erdoğan ve Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan bir araya geldi. Washington Kongre Merkezi'nde 1.5 saat süren görüşmede, Erdoğan'ın özel temsilcisiyle bir süre önce Erivan'a gönderdiği mektup da detaylı bir şekilde ele alındı. Görüşmede, iki ülke dışişleri bakanlarının konuyla ilgili çalışmaların devamı konusunda mutabık kalındı.