Yakın doğu federasyonu kuralım

Yunanistan'ın önde gelen gazetelerinden Eleftherotypia'nın, Türkiye ile Yunanistan arasında bir konfederasyon kurulması fikrini gündeme taşıması, Türk aydınlar arasında da geniş yankı buldu. İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Mete Tunçay, "Sırplar'ı, Arnavutlar'ı ve Araplar'ı da katarak yakın doğu federasyonu kurmayı" savundu. Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu da AB'yi örnek göstererek, "Böyle bir federasyon her zaman için olabilir" yorumunu yaptı. İşte aydınların yorumları:
BAZI ÖNYARGILAR VAR
Mete Tunçay (Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü Bşk.): Federasyon fikri, Yunanistan'da yeni değil. Rigas, böyle bir şey ortaya atmıştı. Yunan tarihçi Kitsikis, 'Türk-Yunan İmparatorluğu' adlı kitabında bu fikri tekrarladı. Bunu, ilk defa Kostas Simitis'ten duyduğum zaman çok hayret emiştim. O da bana bunun Yunanistan'da ilericilerin hep beslediği bir ümit olduğunu söyledi. Bundan sonra böyle bir şey olur mu, kolay değil. Çünkü halklar arasında yerleşmiş önyargılar var... Benim savunduğum, Osmanlı'nın çağdaş bir biçimde diriltilmesi için, işin içine Sırplar'ı, Arnavutlar'ı, Araplar'ı katarak 'yakın doğu federasyonu' kurulması.
NEDEN OLMASIN?
Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu (Tarihçi): Bugün federasyonlar daha çok Avrupa Birliği tarzında ekonomik, siyasi ilişkilerin yürütüldüğü ve sınırların kalktığı bir nitelik taşıyor. Dolayısıyla böyle bir federasyon her zaman için olabilir. Atatürk döneminde de çok yakın ilişkiler kurulmuştu. Aslında her iki devlet de samimi olarak işbirliğine gitmeyi düşünürse, hele hele ders kitaplarındaki yanlış bilgileri düzeltirse bundan iki ülkenin insanları da faydalanır. Ancak birtakım radikal insanlar var Yunanistan'da da. Takındıkları akıl almaz tutumlar düşmanlık hislerini körüklüyor. Bunlar aşıldığı zaman neden olmasın?
TARTIŞMALAR ANLAMSIZ
Prof. Dr. Ergün Aybars (Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürü): Türkiye ve Yunanistan arasında federasyon ya da konfederasyon kurulamaz çünkü Yunanistan halihazırda Avrupa Birliği'ne dahil. Türkiye, Avrupa Birliği'ne girecek. Sorunlar da o zaman kendiliğinden çözülür. Atatürk 1930 ya da 1931'de Yunanistan'a sınırların kaldırılmasını teklif etti. Ama Yunanistan kabul etmedi. Özal adalardan Yunanistan'a, Yunanistan'dan Türkiye'ye pasaportsuz girişçıkışı serbest hale getirmeyi teklif etti. Yunanistan yine kabul etmedi. İyi niyetlerinden şüphem yok ama gerçekçi de olmak lazım.
EGEMENLİK SORUNU VAR
Yrd. Doç. Dr. Fuat Aksu ( Yıldız Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü): Sorunların ortadan kaldırılması için konfederasyon kurulması ne yazık ki yetersiz bir çaba olurdu. Sorunlar teknik olduğu kadar egemenlik sorunudur da. İki ülke arasında güvene dayalı bir işbirliğinin kurulabilmesi için önyargılardan uzaklaşmış bir Yunan toplumu şart. Yunanistan'da siyasiler, Türkiye'nin AB'de yer alma sürecini bir pazarlık zinciri içinde değerlendirdikçe yakınlaşmayı somuta erdirmek mümkün olmayacak. İnandırıcılık olmadan Türkiye'nin bir tercihe zorlanması, her iki halkın birbirini daha yakından tanımasını güçleştirecektir.
Nurdeniz ERKEN / HABER MERKEZİ