'Demokrasi hizaya getirir'

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Endonezya ziyaretinden dönerken uçakta gazetecilere, yine gündeme damgasını vuracak değerlendirmeler yaptı. Gül, Kuzey Afrika'daki demokrasi arayışından İsrail Cumhurbaşkanı Perez'e gönderilen davete, Yüksek Öğretime Geçişi Sınavı ile ilgili kaygılardan seçim döneminde kullanılacak siyasi dilin inceliğine kadar detaylı görüşlerini açıkladı. Gül, sorularımızı şöyle yanıtladı:
ÖSYM İÇİN İHTİYATLI DİL
ÖSYM tartışmasına istemeyerek girdiniz... Orada bir yanlış anlaşılma olmasın. Basın toplantısında bana soru soruldu. Ben de başkandan bilgi almıştım. Bana, bir ana kitabın olduğunu, 1.7 milyon öğrenciye ayrı kitap basıldığını, basına dağıtılan nüshanın öğrencilere verilmediğini söyledi. Bana, "Tatmin oldunuz mu denildi?" Ben de kendi açımdan, "Tatmin edici buldum" dedim. Nihayet başkanı tavsiye üzerine atayan kişiyim. Kendisinden aldığım bilgiler bana mantıklı geldi. Ama ne diyecektim? Bir devlet kurumunun başına, bir bilim adamı seçilip gelmiş. Bilim adamı olarak olup bitenleri bana anlattıktan sonra, "Yok" deyip de öğrencilerin, herkesin kafasını mı karıştıracaktım? Bu demek değildir ki konuyla ilgili nihai bir karar verdim. Savcılar bu işle uğraşacak ve hepimizi tatmin edecekler. Gazetelerde bazı serzenişler gördüm. Benim sözlerim herhangi bir şekilde savcıların görevini ihmal etmesi anlamına gelmez. Tam tersine savcılar şüpheleri giderici çalışmalar yapmalı. Türkiye'de insanların hiç şüphe altında kalmayacağı bazı işler vardır. Biri de üniversiteye giriş imtihanlardır. En ufak tereddüt olmaması lazım.
İSRAİL NEDEN DAVET EDİLDİ?
İsrail Cumhurbaşkanı Perez'in İstanbul'daki BM Konferansı'na davet edilmesi taviz gibi algılandı... Türkiye'nin, İsrail'den talepleri ve beklentilerinde en ufak bir gerileme söz konusu değil. Bu toplantıyı BM ile birlikte yapıyoruz. En Az Gelişmiş Ülkeler Zirvesi. BM'ye üye olan bütün dünyadaki devletlerin devlet başkanlarına davet gidiyor. Öyle ülkeler vardır ki birbirleriyle savaş halindedir ama bir toplantı yapılıyorsa o çerçevede gelir. BM'nin Newyork'taki toplantısına İran da gider, Libya da gider. Herkes nasıl giderse bu da öyle... Biz de kuralları uyguluyoruz. Yoksa toplantıyı Türkiye'de yapmamak gerekir.
Perez'i davet etmesek bazıları da gelmeyebilirdi... Biz başkasına bakarak hareket etmedik. Kendine özgüveni olan bir ülkenin yapacağı bir davranış bizimki. Davet etmemeyi hiç düşünmedim doğrusu.
MEYDAN OKUNACAK KONULAR
Kendi içimizde Kürt meselesi var, Ermeni meselesi var, AB'de heyecan kayboluyor... "Türkiye'nin kendi içini konsolide etmesi, kendi problemlerini ayıklaması gerekir" dediğim şeyler bunlar. Değişik fırsatları gördüğümde bunları söylüyorum. Geçenlerde TÜSİAD'ın davetinde bunları tek tek saydım. Türkiye'nin önünde çok büyük fırsatlar da var büyük challenge'lar da (meydan okumalar). Sizin saydığınız konulara Türkiye'nin yoğunlaşması, kendi iradesiyle gündeminden çıkarması gerekir.
KORKU İSTİSMARI YAŞANDI
Ortadoğu'daki hareketlerde kökten dincilik korkusu var, kaygı duyuyor musunuz? Hiç endişem yok. Bugünkü dünyada mümkün değil. Bu korku, istismar edilen bir olay. Türkiye'de de bir dönem olmadı mı? Bunları yaşadık.
Bazıları Türkiye'de hâlâ devam ettiği görüşünde... Kafalarında görmek istediği Türkiye yok.
Mısır toparlayamazsa ne olacak? O kanaatte değilim. Tantavi dahil tüm generallerle çok açık konuştum. Hepsi gayet realist.
Laik perspektifleri var mı? Laik perspektiflerini bilemem ama demokratik. Hıristiyanlar, Müslümanlar hepsi birarada, kol kola.
DEMOKRASİ TÖRPÜSÜ
Mısır'daki generallere ne tavsiye ettiniz? Onlara, "Sizi korkuturlar. 'Bırakırsanız fundementalistler (kökten dinciler) gelir' derler. Bunlara kulak asmayın" dedim. Sorumluluk ve demokrasi herkesi törpüler. Hak, hukuk ve şeffaflık, adalet söz konusu olduğunda demokrasi daima marjinal şeyleri hizaya getirir. Herkese hitap eder hale getirir. Tabii şiddete karışan, zorla birisine bir şey empoze etmeye çalışan grupları değerlendirme dışında tutuyorum.
Onların demokrasi anlayışından laiklik yansıyor mu? Başka ülkenin detaylarına karışmam. Ben şuna bakarım. "Temel hak ve hürriyetler o ülkelerde var mıdır, hukukun üstünlüğü geçerli midir, yöneticiler tamamen halkın iradesiyle göreve gelip gidiyor mu, sistem buna müsait mi?" Çok partili, engellerin olmadığı, ön elemenin yapılmadığı bir sistem. Onun ötesinde her ülkenin kendi ayrı yemeği vardır. Bu İngiltere için de geçerlidir, Hollanda ve ABD için de. Nihayetinde Mısır'la ilgili konuşuyoruz. Laiklik dediniz. Bu, başka bir ülkeyle ilgili. Anayasasında dini bir referans varsa o kontekste bakmak gerekir. Biz farklıyız bu açıdan.
ENDONEZYA'YA KIBRIS'I ANLATTI
Endonezya devlet başkanıyla görüşmede Kıbrıs konusunu açtınız mı? Endonezya'nın adalarla ilgili farklı bir yaklaşımı var. 17 bin adası var. Bazı adalarında kopmalar olduğu için bakış açıları farklı. Ada ülkeleri, ada politikalarına kendi çıkarları açısından baktığı için bizim politikalarımızla çok bağdaşmaz. Ama ben onlara Türkiye'nin Kıbrıs meselesinin ne olduğunu anlattım. Bunun, kendi başlarına gelen olaylardan farklı olduğunu görsünler.
FİLİSTİN BAHANESİ
Bağımsız Filistin devleti konusu gündeme geldi mi? Filistin meselesi sadece Arap dünyasını veya Filistin halkını ilgilendirmiyor. Dünyanın en uzak noktası Endonezya'dan Filipinlere, Afganistan'a kadar birçok olay, kendisini Filistin'deki haksızlıkla gerekçelendiriyor. Filistin meselesinin çözülmesi dünyaya büyük bir rahatlama getirecek.