5.7 trilyon doların üzerinde yaşayan fakir Libya

Muammer Kaddafi'nin Trablus'taki karargâhı Bab-ül Azize bir efsaneydi. Libyalılar 42 yıl boyunca "Muhteşem Kapı" anlamına gelen Bab-ül Azize'yi çevreleyen 5 metre yüksekliğindeki dev beton duvarların arkasını sadece hayal etti. Karargâhın içini görenlerin sayısı çok azdı. Görenlerse anlatmaktan korkuyordu. Yabancı devlet ve hükümet başkanları karargâha birçok kez girdi ama yaşadığı villayı gören olmadı. Çünkü Kaddafi konuklarını çadırında ağırlıyordu. Karargâh bombalanıp yağmalandıktan sonra turistik bir yere dönüştü. Trablus'a gittiğim ilk gün karargâhı gezdim. Yaşadığı villayı ve NATO uçakları karargâhı bombalarken kaçtığı gizli tüneli gördüm. Karargâh yerine "iç içe dev duvarlarla çevrilen kale" demek daha doğru. İlk duvarları aştıktan sonra karşınıza muhafızların beton binaları çıkıyor. Sonra karşınıza ikinci kalın duvarlar ve beton kale giriş çıkıyor. Gözetleme kulelerinin olduğu girişin üstünde korumaların mevzileri var. İkinci kalın duvarları aşınca Kaddafi'nin çadırını kurduğu, palmiyeler ve ağaçlarla kaplı geniş bir araziye giriyorsunuz. Çöl ortasında bir vaha gibi. Uzakta yine 4-5 metre yüksekliğinde üçüncü duvarı gördüm.

GİZLEDİĞİ VİLLASI
Üçüncü duvarı aşında palmiye ağaçlarının kapladığı bir bahçeye daha girdim. Bahçe ortasında tek katlı bir villa ve büyükçe bir yüzme havuzu var. Villaya 4-5 odanın açıldığı koridordan giriliyor. Büyük şömineli bir salonu var. Her şey yağmalanmış, yakılıp yıkılmıştı. Dolaşırken turist gibi gezen bir grup Libyalıyla karşılaştım. Yabancı olduğumu anlayınca "zafer işareti" yaptılar. Sonra aralarında biri beni villanın arka tarafında yerin altına doğru inen merdivenlere götürdü. "Kaddafi buradan kaçtı" diye gösterdi. Merdivenlerin altında karanlık bir tünel uzanıyordu. Karargâhı görünce Kaddafi'nin neden yıllarca devrilemediğini daha iyi anladım. NATO uçakları bombalamasaydı Kaddafi yine devrilmezdi. Devrimciler bombardıman ve 3 gün çatışma sonunda yüzlerce kayıp vererek karargâha girebildi. 6 ay süren süren çatışmalarda 20 bin kişi öldü. NATO desteklemeseydi Libya'da çok daha fazla kan akardı.

LİNÇİN ARDINDAKİLER
Kaddafi'nin linç edildiği sahne tüyler ürperticiydi. Cesedinin yerlerde çıplak sürüklenip Mistrata'da bir buzhanede 4 gün boyunca teşhir edilmesini dünya dehşetle izledi ama halkın nefret fırtınasının dinlemeyişinin nedenleri vardı. Yaşanan olayların temelinde dünyanın en zengin petrol yataklarına sahip olan Libya halkının hala yüzyıl önceki gibi yaşaması yatıyor. Düşünebiliyor musunuz 6.5 milyon Libyalı 5 trilyon 700 milyon dolarlık dünyanın en kaliteli petrol rezervlerinin üstünde yaşıyor. Ama nüfusun yüzde 60'ını oluşturan gençlerin büyük çoğunluğu eğitimsiz, mesleksiz ve işsiz. Türk şirketlerinin yaptığı birkaç modern bina ve yol dışında Trablus neredeyse 30 yıl önceki gibi. Kaddafi, milyarlarca doları Libya'nın kalkınması, insanların eğitimi ve refahı için harcasaydı, bugün İsviçreliler Libya'nın yanında orta sınıf bir ülke olarak kalırlardı. Kaddafi'ye duyulan nefretin ardında, insanların sorgusuz sualsiz evlerinden alınıp işkence edilmesi, yıllarca hapishanelerde çürütülmesi ve öldürülmesi de var. 1996'da bin 270 gencin Abu Salim Hapishanesi'nde bir gecede öldürülmesi öyle derin yaralar açmış ki bir türlü kapanmıyor. Kısacası Kaddafi'nin linç edilmesinin ardında hem acımasızca yapılan katliamlar hem de trilyonlarca dolarlık servete rağmen sefalet çeken halkın isyanı...
İdolü efsanevi lider Nasır'dı
ABDÜLCEMAL Nasır'dan Saddam'dan Kaddafi'ye hepsinin ortak yanları vardı. Laik Arap milliyetçileriydi. Hedefleri ABD'ye meydan okuyarak İsrail'i diz çökertmekti. Kaddafi Arap dünyasının efsanevi lideri Nasır'ı model aldı. İngiliz askeri üslerini kapattı. Petrol yataklarını millileştirdi ve Libya halkının refahı için kullanacağını ilan etti. Ama Amerika ve İsrail'i vurmak için kullandı. Libyalılar yıllarca dünyadan tecrit edildi., ekonomik ambargo altında yaşadı. Son yıllarda Kaddafi kalkınmaya ağırlık vermişti ama tam bir çılgındı. Kristaller, pahallı halılar ve gösterişli koltuklarla süslü Bedevi çadırını yurt dışı ziyaretlerine de taşıdı. Kaddafi tarihe gömüldü. Libya halkına ise miras olarak kaos bıraktı.
YARIN: TÜRKİYE, TUNUS VE LİBYA'YA MODEL OLABİLİR Mİ?