Yargıtay'ın yeni anayasa için 12 ilkesi

Yargıtay Başkanı Nazım Kaynak, Yargıtay'a veda töreninde yeni Anayasa sürecinde Yargıtay Başkanlar Kurulu tarafından benimsenen 12 ilkeyi açıkladı. Yargı etiğinden askeri ve sivil yargı ayrımının kaldırılmasına kadar geniş bir yelpazedeki yeni anayasa kriterleri arasında temyiz mahkemelerinin incelediği işlerde insan haklarına aykırılık iddialarını da denetlemesi ve bu iddianın doğruluğunun ispat edildiği durumlarda zararın giderilmesi kararı verebilmesi de yer alıyor.
5 Mayıs 2012 tarihi itibariyle yaş haddinden emekli olacak Yargıtay Başkanı Nazım Kaynak, Yargıtay'da düzenlenen veda töreninde, 11 aylık başkanlık döneminde yapılanları anlattı. Başkanlığı döneminde iş yükü ve iş dağılımı konusunda önemli adımlar attıklarını ifade eden Kaynak, personel ve bina ihtiyacı konusunda da önemli gelişmelerin yaşandığını söyledi. Yargıtay'ın yeni bir yasaya da ihtiyacı olduğunu belirten Kaynak, bu ihtiyacın giderilmesi için kurulan Yargıtay Kanunu Hazırlama Komisyonu'nun çalışmalarına devam ettiğini belirtti.
YARGITAY'IN 12 KRİTERİ
Kaynak, konuşmasında yeni Anayasa sürecinde Yargıtay Başkanlar Kurulu tarafından benimsenen 12 ilkeyi de açıkladı. Buna göre Yargıtay'ın yeni anayasa kriterleri arasında şunlar bulunuyor:
"Yeni Anayasanın temel ilkelerin belirlendiği kısa bir metinden oluşmalı. Anayasa metninde yargı etiğine de yer verilmeli, yargılama faaliyetinde uyulması gereken ilkeler Anayasa'da sayılmalı. Askeri yargı-sivil yargı ayrımı kaldırılmalı, Anayasa'da 'ayrıca bir askeri yargıya' yer verilmemeli, disiplin mahkemeleri ise 'disiplin kurullarına' dönüştürülmeli. Esas itibarıyla bir ceza mahkemesi olan 'Yüce Divan', Yargıtay bünyesinde oluşturulmalı, yeni yüksek divan, ceza muhakemesi konusunda uzmanlaşmış yüksek hakimlerden oluşmalı. Anayasada koruyucu hukuk ve alternatif çözüm yollarını öneren ve teşvik eden düzenlemelere yer verilmeli. Temyiz makamı olan Yargıtay ve Danıştay'ın incelediği işlerde, insan haklarına aykırılık iddiaları da denetlemeli, bu iddiaların doğruluğunun tespiti halinde zararın giderilmesine karar verebilmeli. Yüksek Mahkemelere seçilecek üyeler objektif kriterler, liyakat ve Yüksek Mahkemelerin ihtiyaçları gözetilerek kanunla belirlenmeli, bu hususa anayasada yer verilmemeli. Soruşturmanın etkinliği için gerekli tedbirleri alması gerektiği Anayasa'da yer almalı. Devlet, kişilerin suç mağduru olmasının engellenmesi, suç mağduru olmaları halinde ise suçun işlenişine mağdurun kendi kusurlu davranışıyla sebebiyet vermemiş olması şartıyla, mağduriyetin giderilmesi için gerekli tedbirleri almalı, bu husus bir ilke olarak Anayasa'da bulunmalı. Devletin yargılamanın adil yargılanma hakkı çerçevesinde, "makul sürede" sonuçlanması için gerekli tedbirleri alması gerektiği Anayasa'da yer almalı. Devlet, yargı hizmetiyle ilgili kalite süreçlerinin belirlenmesi, standartlarının oluşturulması, izlenmesi ve geliştirilmesi için gerekli ve etkin tedbirleri almalı. Devlet; yargı hizmetinden yararlananların, yargı sisteminin kurulması ve işletilmesi d'hil olmak üzere bu hizmetin sunulması için yapılan tüm harcamalara katılmalarını sağlayacak düzenlemeleri yapmalı."