İstanbul'un trafik çilesi nasıl biter?

Marmara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı ve İstanbul Araştırmaları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Recep Bozlağan, Fatih Sultan Mehmet (FSM) ve Haliç köprülerinde yapılan bakım çalışmalarının, trafiği felç ettiğini, Boğaziçi Köprüsü'nde tadilatın başlayacağı önümüzdeki yıl ise korkunç bir trafik kaosunun beklendiğini belirterek, bugünden tedbir alınmasını istedi.
Bozlağan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, köprülerdeki tadilat nedeniyle İstanbul'un trafikte olağanüstü bir durum yaşadığını ifade ederek, alınacak tedbirlerin de olağanüstü olması gerektiğini kaydetti.
Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin gayretlerini olumlu bulduğunu aktaran Bozlağan, sorunla ilgili ''acil durum yönetimi'' uygulanması gerektiğini vurguladı.
Bozlağan, İstanbul'daki köprülerin önemli bir sorununun gişelerin yapısı olduğunu belirterek, ''Gişeler, eski paralı geçiş sistemine göre tasarlanmış. Eski sistemde bir aracın gişeden geçişi 1 dakika alıyordu. Bugün OGS'yle hiç beklemeden, KGS ile de saniyeler içinde geçilebiliyor. FSM Köprüsü'nde gişeler hem Anadolu yakasına taşınmalı hem de sayıları 6'ye düşürülmeli. Bugün trafik gişelere 4 şeritli yoldan geliyor, birden bire 20 şeride çıkıyor, gişelerden geçiyor, tekrar 4 şeride düşüyor. Huni gibi bir yapı var. Bu huninin boşalması zaman alıyor. Kilometrelerce lüzumsuz kuyruk oluşuyor'' dedi.
Gişelerin yapısında bugün hızlı bir değişikliğin mümkün olamayabileceğini ifade eden Bozlağan, ''Bundan sonrası için bu şart. Önümüzdeki sene Boğaziçi Köprüsü'nde tadilat başlayacak. Bu köprü FSM'den küçük olduğu için şehri daha büyük bir sıkıntı bekliyor. Boğaziçi Köprüsü'nde 3 şerit kapandığı anda kapasite yüzde 50'ye düşecek. İstanbul'u önümüzdeki sene korkunç bir trafik kaosu bekliyor. Şimdiden tedbirlerin alınması lazım'' diye konuştu.
''Köprülerdeki baskıyı hafifletecek tedbirler alınmalı''
FSM Köprüsü'nde yürütülen bakım çalışmasının teknik zorunluluk nedeniyle 2 şeridi kapattığını, kapalı şeritlerin bakım sonrası asfaltlama çalışması esnasında 3'e çıktığını belirten Bozlağan, bu nedenle, 4 gidiş, 4 geliş şeridinden oluşan köprünün kapasitesinin yüzde 40 düştüğünü, burada oluşan trafik sıkıntısının Boğaziçi Köprüsü'ne ve şehrin diğer arterlerine de yansıyınca sorunun büyüdüğünü söyledi.
Bakım çalışmaları süresince köprüler üzerindeki baskıyı hafifletecek tedbirler alınması gerektiğini vurgulayan Bozlağan, ''Baskının temel nedeni şahıslara veya özel sektöre ait araçlar. Bunların içinde en büyük yeri de otomobiller tutuyor. Otomobillerin hem kapasiteleri daha az hem de ortalama bir otomobilin uzunluğu 4 metre, yani ön ve arka takip mesafelerini eklediğimizde bir otomobil otobanda neredeyse bir otobüs kadar yer kaplıyor. O halde şahsi otomobillerin kullanılmasını dezavantajlı duruma getirmek lazım'' dedi.
''İnsanlar toplu ulaşıma yönlendirilmeli''
Trafik tıkanıklığının özel araçlar için belli ölçüde caydırıcı olduğunu ama bunun yeterli olmadığını kaydeden Bozlağan, vatandaşların toplu ulaşıma yönlendirilmesinin önemine işaret etti.
Bozlağan ''Bir otobüs şehrin iki yakası arasında ortalama 100 yolcu taşısa, bu 50 ila 100 otomobile denktir. 50 ila 100 otomobil de aşağı yukarı 1 kilometrelik bir araba kuyruğu demektir'' tespitini yaptı.
Recep Bozlağan, temel tedbir olarak toplu taşımada bazı hatların geçici olarak ücretsiz yapılabileceğini belirterek, ''Şehrin iki yakası arasında yolcu taşıyan toplu ulaşım araçları, başta metrobüs olmak üzere bütün İETT ve halk otobüsleri ile İETT kontrolündeki İstanbul Ulaşım AŞ otobüsleri geçici olarak ücretsiz yapılmalı'' diye konuştu.
''Köprüden ücretsiz geçişin saatleri düzenlenmeli''
Köprülerin ücretsiz hale getirilmesinin iyi niyetli bir uygulama olduğuna dikkati çeken Bozlağan, bu tedbirin belli bir psikolojik rahatlama getirdiğini söyledi.
Ancak bu uygulamanın özel vasıta kullanımını teşvik eden bir yönü de olduğu için daha iyi planlanması gerektiğini ifade eden Bozlağan, kullanım kapasitesi düşmüş köprüde yükü daha da artırmamak gerektiğini kaydetti.
Bozlağan, köprülerin ücretsiz yapılmasını, vatandaşın çektiği sıkıntının devlet tarafından fark edildiğini ve telafi edilmeye çalışıldığını gösterdiği için olumlu bulduğunu dile getirerek, ''Fakat uygulamanın saatlerinin doğru belirlenmesi gerekiyor. Köprülerden ücretsiz geçiş, 22.00 ile sabah 06.00 saatleri arasında uygulanmalı. İnsanlar pik saatlerde trafik çilesi çekip para ödemek yerine, köprülerden bu saatlerde ücretsiz geçmeyi tercih edecektir'' dedi.
''Arabalı vapurları kullanan otobüs hattı niye yok?''
İstanbul'da otobüs ve metrobüslerin yoğun yolcu taşıdığına dikkati çeken Bozlağan, deniz ulaşımını özendirmek gerektiğini kaydetti.
Bozlağan, ''Özel motorlar, deniz otobüsleri ve vapurlar bu zaman dilimi zarfında mümkünse ücretsiz, değilse yüzde 50 indirimli olmalı. Özel sektörün uğrayacağı maddi kaybın da devlet tarafından sübvanse edilmesi gerekir. Devlet zaten üstlenmesi gereken maliyeti üstleniyor, deniz ulaşımındaki geçici desteği de üstlenebilir'' diye konuştu.
İki yaka arasında motorlu araçların deniz yoluyla geçişi için de bazı tedbirler almak gerektiğini belirten Bozlağan, İstanbul'da sadece Sirkeci ile Harem arasında arabalı vapurların çalıştığını, bunların da yerinde bir kararla 24 saat çalışır hale getirildiğini anlattı.
Kabataş'ın da benzer bir altyapıya sahip olduğunu, arabalı vapur iskelesi olarak kullanılabildiğini kaydeden Bozlağan, Kabataş-Harem, Kabataş-Beylerbeyi arasında geçici olarak ücretsiz arabalı vapur seferleri ihdas edilebileceğini bildirdi.
Boğaziçi Köprüsü'nün Anadolu yakasındaki ayağının Beylerbeyi'nde olduğunu hatırlatan Bozlağan, ''Arabalı vapurla gelip Beylerbeyi'nde karaya çıkacak araçlar, köprü çevre yolu üzerinden Anadolu yakasının değişik yerlerine dağılabilir'' diye konuştu.
Bozlağan, Beylerbeyi'nde arabalı vapurun yanaşacağı bir iskelenin bugünkü teknolojiyle, dubalar kullanılarak 10-15 günde kurulabileceğini belirterek, ''Köprülerdeki tadilat çalışmasından önce bu yönde bir girişim olsaydı, Kabataş-Beylerbeyi arasında seferler çoktan başlamış olurdu. Bu da Boğaziçi Köprüsü'ne talebi önemli ölçüde azaltırdı'' dedi.
Benzer bir uygulamanın, FSM Köprüsü'nü rahatlatacak şekilde Baltalimanı ile Anadolu Hisarı arasında da hayata geçirilebileceğini, Anadolu Hisarı'nda Göksu deresinin döküldüğü noktadaki geniş arazinin geçici bir iskele için uygun olduğunu belirten Bozlağan, bu noktada karaya çıkacak araçların kesintisiz TEM bağlantı yolu sayesinde Kavacık'a çıkıp Anadolu yakasının çeşitli bölgelerine dağılabileceğine dikkati çekti.
Arabalı vapurla taşınacak birkaç bin aracın küçümsenmemesi gerektiğini vurgulayan Bozlağan, ''Bin araba deyip geçmemek gerek. Bin araba trafikte kilometrelerce kuyruktur. Buradan ne kadar araç çekebilirsek, köprüler o kadar rahatlar'' dedi.
İstanbul toplu ulaşım sisteminde hatların kısa olduğunu ve çok fazla aktarma yapıldığını belirten Bozlağan, ''Söz gelimi, Beyazıt'tan bir otobüs Sirkeci'ye gelse, arabalı vapurla Harem'e geçse ve oradan Göztepe'ye gitse... Arabalı vapurları kullanan otobüs hattı niye yok? İstanbul'daki aktarmaları azaltmamız lazım. Boğaz'ı arabalı vapurla geçecek bazı geçici otobüs hatları oluşturulabilir'' diye konuştu.