"Gürcistan'a kimlikle gidiş 1 lira" oldu olalı, çoğu Karadenizli Türkler Batum'a akıyor. Batum'un gecesi gökkuşağı gibi... Sokakları renk renk aydınlanmış. Türkler'le dolu Sheraton Peace Casino, Radisson Blue Hotel Casino İveria Batumi, Intourist ve Adjara Bed'de kumarla şansını deneyen deneyene... Gürcü krupiyeler ve garsonlar... Hakim dil Türkçe. Giriş ücretsiz ama eğlencesine de oynasanız kumar pahalı. Kapıda Gürcü aksanlı bir "Merhaba" ile karşılaşıyorsunuz. Gidişiniz ilkse, kimlik göstermek ve kameraya poz vermek şart. Fotoğraf makinesi yasak! Her yer kamera gözetiminde. Ceple çekmeye kalkarsanız, anında güvenlik yanınızda bitiyor. Gün ağarmaya yakın, Batum'da dinginlik hâkim. Türkler'in yoğun olarak yaşadığı Kutaysi Caddesi'nde 24 saat çalışan Türk lokantaları, çorbacı arayan âlemciler için açık. Sokaklarda 08 Artvin, 61 Trabzon ve 53 Rize plakalı araçlar dolaşıyor. Bir de "Güvenli Batum" için devriye gezen Gürcü polisi...
Türkiye'den Kafkasya'ya açılan tek kapı olan ve Türkiye ile Gürcistan'ı birbirine bağlayan Sarp Sınır Kapısı, rekorlarla dolu bir yıl geçiriyor. Kapıdan geçişlerde geçen yıla göre yüzde 65 artış var. Oluşan uzun yaya ve araç kuyruklarında ise yüksek tansiyon... Türkler, kapıya 20 kilometre uzaklıktaki Batum'a akın ediyor. Çünkü Batum, 8 yılda Türk şirketlerin 1.5 milyar dolara varan yatırımlarıyla Kafkasya'nın yıldızı haline geldi. Türkiye'nin Gürcistan'la 15 yıl önce 143 milyon dolar olan dış ticaret hacmi, geçen yıl 10 kat arttı. Fabrikadan otele, casinodan restorana kadar her alanda faaliyet gösteren Türkler, geçmişte olduğu gibi bugün de Batum'a imza atıyor. İşte eski Batum'dan eser bırakmayan, yenisinde pay sahibi olan bazı Türkler'in gözünden Batum...
ACEKA Holding Yönetim Kurulu Başkanı ve Gürcistan Türk Yatırımcıları Derneği Başkanı Cemal Bilgingüllüoğu: Bölgede tekstil, modern tarım ve gıda sektöründe yatırımlarımız var. Kafkaslar'da modern serayı ilk biz açtık. Şimdi Batum'da 15 bin metrekarelik bir alanda hastane yapıyoruz. Şu an bin 500 kişiye iş imkanı sağlıyoruz. Minimum 50 yatak kapasiteli hastaneyle birlikte, bu sayıyı 2 bine çıkaracağız. Hastane, toplam 10 milyon dolara mal olacak. 1 yılda bitecek.
Radisson Blue Hotel Casino İveria Batumi işletmecisi Haldun Acun: Türkiye'de casinolar 1998'de kapandığında 81 casino vardı ve 20 binden fazla personel çalışıyordu. Ancak Karadeniz Bölgesi'nde hiç yoktu. Şimdi Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Belarus, Polonya, Romanya ve Çek Cumhuriyeti'nde var. Türk halkı hepsine gidiyor. Hatta Kıbrıs zayıf kalır. Buraya da hafta sonu 2 binin üzerinde insan geliyor. Casinolarda devlet tarafından sıkı kontroller var. Denetim yoğun. Casinolar, lisans ve vergiyle açılıyor, işletiliyor. Batum'da çok yakında 14 casino olacak. Çünkü Samsun'dan Artvin Kemalpaşa'ya kadar Batum gibi bir ova yok. Burası cazibe merkezi. Güvenlik sorunu yok. Başta Karadenizli erkekler olmak üzere Türkler'in kumar ve tek gecelik ilişki için Batum'a geldiği konusuna gelince; Batum halkı en az Türkler kadar mutaasıp. Bu bilinmeli. Son olarak kumarcıları uyarıyorum: Kumar ucuz bir zevk değil, pahalı!
35-40 MİLYON DOLAR CİRO
İş Bankası Batum Şube Müdürü Barış Sarıibrahim: Acara'da ticaret siciline kayıtlı 135'i çok ciddi olmak üzere 400'e yakın Türk firması var. Gürcistan'da yaşayan Türk vatandaşı sayısı toplam 40 bin. Yüzde 40'ı ticaretle uğraşıyor. Türkiye'deki firmalarla Batum'daki Türk firmalar arasında köprü kurmayı amaçlıyoruz. En büyük hedeflerimizden biri kredi kartı. Özellikle kumarhanelerde pos cihazı çok önemli. Ciddi anlamda ciroları var. Gayri resmi olarak 35-40 milyon dolar dönüyor.
Sheraton Batumi Otel Genel Müdürü Ömer Subaşı: Batum'un ilk 5 yıldızlı oteliyiz. Burası patlamaya hazır turizm bombasıydı. A sınıf müşteriyi çekemiyordu. Biz bu yolu açtık. Batum patladı.
Levan Varshalomidze'nin danışmanı Osman Çalışkan Mjadze: Özel sektörle devlet arasında köprü oluşturmaya çalışıyoruz. 2006'dan bu yana toplam yatırım bedeli, Batum'da 1.5 milyar dolar. Bu rakamın yüzde 80'i Türk şirketlere ait. Bu yatırımlarda toplam çalışan sayısı 10 bin 840. Batum'da 260 tane Türk şirket faaliyet gösteriyor.
Acara Başbakanlık Turizm Dairesi Pazarlama ve Reklam Bölüm Başkanı Nino Jintcharadze: Batum'daki Türk turist 1 yılda 3'e katladı. 2004'te Acara'ya gelen Türk sayısı 200 bine bile ulaşamazken, geçen yıl 1 milyon 350 binden fazla oldu. Bu yıl sonuna kadar ise 1 milyon 600 binin fazlasını beklemekteyiz. Şehirde bir milyon metrekare alan inşaat halinde. Türk yatırımcılar tarafından yüzde 50 oranında yatırım yapılıyor. 2 yıl sonra bu inşaatlar Batum'u tanınamaz hale getirecektir.
İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunu, Acara Müftüsü Cemal Paksadze: Acara'da 175 cami, Batum'da bir tek Orta Cami var. 1869'da Trabzon Valisi Emin Muhlis Paşa tarafından yaptırılan ancak Sovyetler Birliği döneminde yıktırılan Aziziye Cami bir an önce yapılmalı. Batum'da 3 binden fazla Müslüman Gürcü var. Orta Cami'ye sığmıyor. Komünist zamanda kurban da kesemezdik, bayram namazı da kılmazdık. Türkiye'den Allah razı olsun.
Nurol Grubu'nun Batum yöneticisi Lütfü Bilgin: Batum'un en prestijli caddesi Rustavelli Caddesi'nde 10 katlı bina yapıyoruz. Başkan Levan Varshalomidze yatırımcılar için büyük şans.
Batum'daki Türk mutfağı Arhavi Restoran'ın sahibi Muhammet Gümüş: Batum'a seks ve kumarhane için gelenler, burada sıkıntılara neden olmaya başladı. İnsanlar, artık yaşadıkları kötü olaylar nedeniyle Türkler'e kızıyor. Kimlikle geçiş başladıktan sonra cebinde parası olan da geliyor olmayan da...
YARIN:
Osmanlı zamanında Dağlık Acara'da din hizmeti veren Mortuladi Ailesi Türkçe'yi nasıl unuttu? Sovyetler Birliği camileri neden yıktı? Stalin döneminde Acara'dan Kırgızistan'a göçe zorlanan Zandaradze ve Gazogli ailelerinin Türkiye'de biten hüzünlü hikâyesi...
