Yüksek yargıda büyük değişim

Başbakan Tayyip Erdoğan, başkanlık sistemi ve valilerin seçimle işbaşına gelmesi gibi anayasa değişikliklerini arka arkaya tartışmaya açarken, AK Parti, yeni anayasanın yargı bölümünde çok konuşulacak önerilere yer verdi. AK Parti'nin yargı modeli, 1982 Anayasası'ndaki a askeri ve sivil ayırımını ortadan kaldırıp, yargıda birliği sağlayacak. Meclis Anayasa Uzlaşma Komisyonu, bu hafta yeni anayasanın yasama ve yürütmeye ilişkin bölümlerini yazmaya başlayacak. Partiler, yürütmeye ilişkin modellerini en geç çarşamba günü Meclis Başkanlığı'na sunacak. Komisyon, yılsonuna kadar çalışmalarını tamamlamayı hedeflediği için partiler yeni anayasanın yargıya ilişkin bölümlerini de şimdiden hazırlamaya başladı. AK Parti'nin yargı önerisi ise ana hatları ile ortaya çıktı. SABAH'ın edindiği bilgiye göre AK Parti'nin yeni yargı modeli şöyle:

ASKERİ MAHKEMELER KALACAK
AK Parti'nin teklifine göre, Askeri Yargıtay ile Askeri Yüksek İdare Mahkemesi kalkacak. Askeri suçlar için birliklerde kurulan askeri mahkemeler görevlerine devam edecek, ancak temyiz merci Yargıtay olacak. Yargıtay'da askeri mahkemelerden gelen davalar için özel bir daire oluşturulacak. Askeri Yüksek İdare Mahkemesi'nin görev alanına giren atama, emeklilik gibi suçlar için ise Danıştay bünyesinde özel bir daire kurulacak.
ÜYE SEÇİMİNDE MECLİS'İN ETKİSİ
12 Eylül referandumu ile yapısı değiştirilen Anayasa Mahkemesi'ne üye seçimi başkanlık sistemine göre yeniden belirlenecek. Mevcut sistemde, Mahkeme'nin 17 üyesi bulunuyor. Bu üyelerin 3'ü TBMM, geri kalanı da Cumhurbaşkanı, Yargıtay, Danıştay, Askeri Yargıtay, Askeri Yüksek İdare Mahkemesi, Sayıştay, Yüksek Öğretim Kurulu gibi kurumlardan önerilen isimler arasından seçiliyor. AK Parti, seçim yetkisini Meclis ve başkanın kullanmasını istiyor. Mahkemenin üyelerinin yarısını Meclis'in seçmesi, kalan bölümünü de başkanın direkt ataması öneriliyor. Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) eleştiri oklarının hedefi olan üye seçimi de yeniden düzenlenecek. 12 Eylül referandumu kapsamında Kurul'un üyesi sayısı 21'e çıkartılmış, kürsü hakimlerine de üye seçme olanağı tanınmıştı. Ancak HSYK'nın bu yapısı da tartışmaları bitirmedi ve AB'den de çeşitli eleştiriler aldı. AK Parti, eleştiriler doğrultusunda Kurul'a üye belirleme şeklini tekrar değiştirip TBMM'ye de üye seçme olanağı tanınacak. AK Partililer, yasama ve yürütmenin ayrı olduğu başkanlık sistemi önerdiği için "Meclis üye seçerse siyasi etkiye açık olur" tepkilerinin de yaşanmayacağını düşünüyor.