Sessiz devrim ombudsmanlık

Ruslarla savaşı kaybettiği için 1709-1714 arasında Osmanlı'ya sığınan İsveç Kralı XII. Şarl bu sürede imparatorluğun adalet sistemini yakından inceledi. Osmanlı hukukunda kamu çalışanlarının görevlerini kötüye kullanmaması için atanan Başkadı'dan etkilenen Şarl, uzaktaki ülkesine, yöneticilerin ve yargıçların yasalara gereği gibi uymasını gözetecek birini atadı. Arabulucu anlamına gelen "ombudsman" denilen gelenek, Osmanlı'dan İsveç'e giderek dünyaya yayıldıktan 200 yıl sonra öz topraklarına geri döndü. Kasımda seçilen Türkiye'nin ilk Kamu Denetçisi (Ombudsmanı) olan Yargıtay üyesi Mehmet Nihat Ömeroğlu, yarın resmen göreve başlamasından önce SABAH'ı ziyaret etti. Amaçlarının "vatandaşlar adına hakkaniyetle karar almak" olduğunu belirten Ömeroğlu, ombudsmanlığın bireyin devlet karşısında haklarını savunmak olduğunu dile getirdi. Ömeroğlu, "Hedef, aynı zamanda kamu yönetiminin kötü yönlerini giderip iyi yönetim koşullarını oluşturmak, şeffaflığı ve hesap verebilirliğini sağlamaktır" dedi.
"BİLİRKİŞİ DİNLEME YETKİMİZ VAR"
Vatandaşın devletten ötürü haksızlık ve kanunsuzluklara uğrayabileceğini dile belirten ombudsman, "Biz işte o vatandaşın başvuracağı merciiyiz. İdareyle bilgi ve belge alışverişi yapacağız. Vatandaşa 'şikayet yerinde değil işlem doğrudur' diyebiliriz. Ya da idareye 'yaptıklarınız hukuka kanuna; hakkaniyete aykırı' deyip tazminat, sulh isteyebilir, kararın geri alınmasını önerebiliriz. Yasada değişiklik veya yeni bir yasa taslağı tavsiye edebiliriz. 30 gün içinde idare buna uyarsa ihtilaf, mahkemeye gitmeden çözülmüş olur. Uymaz ise gerekçelerini açıklamak zorunda. Vatandaş tebliğden itibaren 6 ay içinde dava açabilir. Yaptırım gücümüz olmadığı için ancak TBMM'ye konuya ilişkin ayrıntılı rapor hazırlayabiliriz, önerilerimizin basında yer almasını sağlayabiliriz. İspanya, Yunanistan gibi örneklerde idare, kamu başdenetçisinin önerilerine yüzde 70 uymaktadır" şeklinde konuştu. Saptadıkları hukuksuzlukları kamuoyuna duyurduklarını belirten Ömeroğlu, "Bir idareciyi veya kurumu yanlışlarından ötürü basın aracılığıyla afişe ettiğimizde orada durması mümkün olmaz" dedi. Bilirkişi dinleme yetkileri olduğunun da altını çizen Ömeroğlu, şu örnekleri verdi: "Örneğin, kentsel dönüşümde binasının haksız elinden alındığını düşünen biri 'Yargıya gitmeden önce kamu denetçisine başvurmak istiyorum' diyebilir. Bu alanda bilirkişiler, tanıklar dinleyebiliriz. Yerinde inceleme yapabiliriz. Ya da nezaret ve ıslahevinde insanlık dışı koşullar nedeniyle dava açtınız, reddedildi. Bize geliyorsunuz." Kamu başdenetçiliği kurumunun 246 kişiden oluştuğunu, ancak yeni kurulduğu için 67 kariyer uzmanın atandığını belirten Ömeroğlu, hukuk zorunluluğu olmadan 4 yıllık lisans eğitimi yapan herkese başvuru yolunun açık olduğunu kaydetti. Vatandaşların e-posta üzerinden de kendilerine başvuru yapabileceklerini belirten Ömeroğlu, ileride İstanbul, İzmir ve Diyarbakır'da da şubeler açabileceklerini söyledi.

KADINLAR İÇİN BİR UMUT DAHA
Kadın ve Çocuktan Sorumlu Kamu Başdenetçisi Serpil Çakın: Avrupa ve BM düzeyinde uluslararası sözleşmlere tarafız, ancak uygulamada sorun yaşıyoruz. Ombudsmanlık, kadınlarımızın, umut ışığı görerek gittikleri devlet kurumlarında sıkıntı yaşayınca o sıkıntıyı iletebilecekleri bir kurum. Kadınlar için mahkemelere gitmeden, dertlerine çare olacağımız, ücretsiz, kolay ulaşılabilir bir kurum olacak.