Uzun tutuklulukta ilk dosya korgeneralin

Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru kapsamında inceleyeceği "uzun tutukluluk" için 3 temel kriter belirledi. İlk uygulama, Balyoz davasının 3 yıldızlı bir korgenerali için bugün yapılacak. Anayasa Mahkemesi'nin, özellikle Ergenekon ve Balyoz gibi davaları nedeniyle tartışılan "uzun tutukluluk" konusunda, kamuoyunda merak edilen kararına bir adım kaldı. Yüksek Mahkeme bugünkü oturumunda, Balyoz davası sanığı bir korgeneralin, uzun tutukluluk nedeniyle haklarının ihlal edildiği iddiasıyla yaptığı bireysel başvuruyu esastan görüşecek. İsmi Mahkeme kaynaklarınca açıklanmayan korgeneralin, iki yılı aşkın süredir tutuklu bulunmasının hak ihlali oluşturup oluşturmadığının karara bağlanması beklenen oturum öncesinde Yüksek Mahkeme'de bir dizi toplantı yapıldı. Yüksek Mahkeme, ilk bakışta "hukuki bir değerlendirme" gibi görünen ancak somut sonuçları Ergenekon, Balyoz ve KCK davalarının tutuklusu generaller ile milletvekillerini yakından ilgilendirecek 3 kriter belirledi. İşte o kriter ve somut davalara ilişkin olası sonuçları şöyle:
AİHM KRİTERİ: Mahkeme, uzun tutukluluk konusunda; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına iç hukuktaki düzenleme ve uygulamalara göre öncelik verilmesi gerektiğini benimsedi. Bu görüş; uzun tutukluluk şikayetinde bulunan sanıklar için umut ışığı oluşturuyor. Çünkü hukukçular; iç hukuktaki uygulamaların AİHM uygulamalarına göre daha katı olduğunu değerlendiriyor.
TUTUKLULUK AYRI, HÜKÜM AYRI: Uzun tutukluluk tartışmasının en kilit noktasını; "Tutukluluğun hak ihlali oluşturup oluşturmadığı incelemesi, mahkemenin davaya ilişkin nihai kararından sonra mı yoksa dava devam ederken yapılabilir mi?" sorusu oluşturuyordu. Yüksek Mahkeme, AİHM kararları doğrultusunda "Uzun tutukluluğun bireysel başvuruya konu olabilmesi için, mahkemenin davanın geneline ilişkin kararının kesinleşmesi gerekmez" sonucuna vardı. Bu durumda bireysel başvuruda bulunanların başvuruları baştan reddedilmeyecek.
2+1+1+1 FORMÜLÜ: Yüksek Mahkeme'nin belirlediği üçüncü kriterde de uzun tutukluluk iddiası incelenirken dosyanın durumuna göre kademeli olarak değerlendirme yapılması gerektiği benimsendi. Mahkeme'nin, Ceza Muhakemesi Kanunu'ndaki, "Ağır ceza mahkemesinin görevine giren işlerde, tutukluluk süresi en çok iki yıldır. Bu süre, zorunlu hallerde, gerekçesi gösterilerek uzatılabilir; uzatma süresi toplam üç yılı geçemez" hükmünü işletirken şu değerlendirmeyi yapacağı belirtiliyor: "Bir kişi iki yılın üzerinde tutuklu ise sonraki birinci yılda tutuklu kalabilmesi için doyurucu nedenlerin olması gerekir. Sonraki izleyen her bir yıl için kademeli olarak daha somut nedenlerin tutuklama gerekçesi yapılması gerekir." Mahkeme buna göre; 2 yıl tutukluluktan sonraki her bir yılın bir önceki yıla göre kademeli olarak daha somut nedenleri olup olmadığını inceleyecek.