'Özel'siz yeni dönem

Özel Yetkili Mahkemeler'in (ÖYM) kaldırıldığı yargı paketi TBMM Genel Kurulu'nun önceki gün başlayıp dün sabah saatlerine kadar süren mesaisiyle kabul edildi. ÖYM'lerdeki hâkim ve savcılar, yasa yürürlüğe girdikten sonra yeni görevlere atanacak. ÖYM'lerde devam eden davalar ağır ceza mahkemelerinde görülecek. Yargılaması bitmiş davalarda, gerekçeli karar 15 gün içinde yazılacak. Karara bağlanmış davaların ise Yargıtay'da görüşülmesine devam edilecek. Birçok mağduriyete yol açan uzun tutukluluk süresi de tarih oldu. 10 yıl olan üst sınır 5 yıla çekildi. Paketteki yenilikler şöyle:
DİNLEME VE TAKİBE SINIR
ÖYM üyelerine yapılmış atıflar, HSYK'nın belirlediği Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'ne yapılmış sayılacak. Önleme dinlemelerinde karar yetkisi Ankara Ağır Ceza Mahkemesi'nde.
İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınmasında süre 3 aya düştü. Örgütlü suçlarda sürekli dinlemeye imkân veren uzatma uygulamasına son verildi, 6 ay sınırı getirildi. Şüpheli veya sanığın yer tespiti için verilen 3 aylık tedbir 2 aya indirildi.
Suçla ilgisi olmadığı halde dinlemeye takılan, başka isimlerle dinlenen kişilerin mağduriyetleri gideriliyor. Dinleme ve kayda alınma talebinde, hattın veya iletişim aracının sahibini ve kullanıcısını gösterir belge veya rapor istenecek.
Suçla ilgili delil elde etme imkanı bulunmaması durumunda, ağır ceza mahkemesi iletişimini tespit edebilecek. Dinleme kararı oybirliğiyle alınacak. Dinleme, kayda alma, GSM sinyali ile yer tespiti gibi konular, nitelikli hırsızlık, yağma, fuhuş gibi suçlarda da uygulanacak.
Teknik izlemede kuvvetli şüphe yerine somut delillere dayanan kuvvetli şüphe aranacak. Oybirliğiyle verilecek izleme kararı süresi 4 haftadan 3 haftaya, uzatma süresi de 4 haftadan 1 haftaya düşürüldü.
Kişisel verileri hukuka aykırı kaydedenler, yayanlar, ele geçirenlere yönelik 6 aydan başlayan hapis cezası 1 yıla çıkarıldı. Kişisel verileri yok etmeyenlere verilecek cezanın alt sınırıda 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı.
El KOYMADA OY BİRLİĞİ
Gözaltı, tutuklama, arama, mal varlığına el koyma kararları verilirken, şüphe yanında somut delil aranacak. Yakalanan kişi 24 saat içinde hâkim önüne çıkarılacak. Sanık yakalandığı yerde adliye yoksa sesli ve görüntülü iletişimle sorgulanacak.
Taşınmazlar, hak ve alacaklar bakımından el koyma işlemi yapılabilmesi için BDDK, SPK, MASAK, Hazine Müsteşarlığı, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu'ndan, suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınacak. Mahkeme el koyma kararını oybirliğiyle verilecek.
Bilgisayarda ve hard diskte arama yapma ve el koyma sırasında bir kopya çıkarılıp şüpheli veya avukatına verilecek. Hâkim kararı somut delille gerekçelendirecek.
TCK'nın 220'nci maddesindeki "suç işlemek amacıyla örgüt kurma" suçu, maddenin 6'ncı fıkrada düzenlenen katalogdan çıkarıldı. Böylece, soruşturmalarda sırf bu tedbirin uygulanması için soruşturmanın örgüt kapsamında başlatılıp yürütülmesinin önüne geçilmesi amaçlanıyor. Somut delillere dayanan kuvvetli şüphe sebeplerinin bulunması ve başka şekilde delil elde edilememesi halinde kamu görevlileri "gizli soruşturmacı" olarak görevlendirilebilecek.
SORUŞTURMA YETKİSİ HSYK'YA
En üst dereceli kolluk amirleri hakkında inceleme ve soruşturma izni verme yetkisi Adalet Bakanı'ndan alınıp HSYK'ya verilecek. Görevden kaynaklanmayan, kişisel suçlardaysa cumhuriyet savcılıkları soruşturma yapılabilecek. Hâkim ve savcılara görevden dolayı açılan davaların Bakanlığa rücu ettirilmesine son verildi. TCK'nın "Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak, Anayasayı İhlal, Yasama organına karşı suç, Hükümete karşı suç, Hükümete karşı silâhlı isyan, Silahlı Örgüt, Silah Sağlama ve Suç için anlaşma" maddelerinde düzenlenen suçlar hakkında, görev sırasında işlenmiş olsa bile cumhuriyet savcıları doğrudan soruşturma yapabilecek. MİT mensupları hakkında soruşturma izni ise Başbakana tabi olacak. İdare mahkemeleri kamu görevlilerinin atama, görevden alma, yer değiştirme, unvan değiştirme konularında yarında açtığı davalarda, savunma almadan karar vermeyecek. Konut yıkımı, ağaç sökme gibi telafisi mümkün olmayan konularda ise savunma almadan yürütmeyi durdurabilecek.