Bozdağ'dan AYM'nin kararına ilk tepki

Adalet Bakanı ve HSYK Başkanı Bekir Bozdağ, ''Yaptığımız düzenleme, Anayasa'ya uygundur. İptal kararı, bu yöndeki kanaatimi değiştirmemiştir. Ancak elbetteki iptal kararına uyacağız'' dedi.
Bozdağ, bakanlıktan ayrılırken gündeme ilişkin gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Anayasa Mahkemesi'nin HSYK'nın yapısında değişiklik öngören kanuna ilişkin kısmi iptal kararıyla ilgili soru üzerine Bozdağ, yapılan değişikliklerin anayasanın verdiği yasama yetkisine istinaden, yasal düzenlemeye bırakılan alanlarda yapılan değişiklikler olduğunu söyledi.
Bozdağ, ''Anayasanın 159. maddesi ve diğer maddelerine uygun bir düzenleme yaptığımızı düşünüyorum. Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı benim düşüncemi değiştirmemiştir. Yaptığımız düzenleme, Anayasa'ya uygun bir düzenlemedir. İptal kararı, bu yöndeki kanaatimi değiştirmemiştir. Ancak mahkemenin iptal kararına elbette uyacağız ve bu kararı uygulayacağız'' diye konuştu.
Kararın, düzenlemenin tamamını iptal eden bir sonuç ortaya koymadığını ifade eden Bozdağ, şöyle devam etti:
''Zira Adalet Akademisi ile ilgili yapılan düzenlemeleri mahkeme iptal etmedi. Yapılan iptal başvurularını reddetti. HSYK ile ilgili düzenlemelerden de bir kısmını iptal etti. Diğer kısmını yürürlüktedir. HSYK'da kanun yürürlüğe girmesinden sonra yapılmış olan uygulamalar yürürlüktedir. Kanun yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar yapılan değişikliklerin geriye gitmesi, eski haline dönmesi söz konusu değildir. Esasında yapılan iptallerin içerisinde yer alan kısımlar HSYK'nın usul bakımından, özellikle teftiş kuruluna seçilecekler, tetkik hakimleri ve bunlara seçileceklerle ilgili bazı usuli işlemler ve Adalet Bakanına verilen yetkilerle ilgilidir.''
Bunların kendilerine göre Anayasa'ya aykırı olan düzenlemeler olmadığını yineleyen Bozdağ, ''Ancak mahkeme, bu yönde bir karar vermiştir. Biz yolumuza devam edeceğiz, çalışmalarımızı sürdüreceğiz'' dedi.
''Kararlar geriye yürümez''

Bakan Bozdağ, ''Yasa yürürlüğe girdikten sonra yeni atamalar yapılmıştı. Görevden ayrılan isimlerin yeniden görevlerine dönme gibi bir şansı olacak mı'' sorusu üzerine Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümediğini, onun için bugüne kadar yapılmış değişikliklerin geriye dönük olarak ihyasının mümkün olmadığını belirtti.
Şu anda yapılmış uygulamaların geçerli olduğunu söyleyen Bozdağ, geçerliliğini de Anayasa Mahkemesi kararına göre devam ettireceğini vurguladı.
''Siz de biraz önce bürokratlarla görüştünüz. Bu karardan sonra özellikle hükümet olarak yeni bir yasal düzenleme mi düşünülüyor'' sorusunu Bozdağ, ''Öncelikle biraz önce yaptığım görüşmelerin bugünkü iptal kararıyla herhangi bir ilgisi, alakası yok. Daha önce HSYK Başkanvekili ve 1. Daire Başkanının randevu talebi vardı. Kendilerine randevu vermiştim. O çerçevede başka konuları görüştük. Tabi kararın bugüne rast gelmesi vesilesiyle de kararla ilgili bir değerlendirme yapmış olduk. Bugüne mahsus bir şey değil. Onu özellikle ifade etmek isterim'' diye yanıtladı.
''Gündeminde yoktu''

Anayasa Mahkemesi'nin gündeminde bu dava olmamasına rağmen gündemde değişlik yapılarak öne alındığını ifade eden Bozdağ, şöyle konuştu:
''Normal gündeme baktığımızda, gündemde yok. Mahkeme bugün gündeme aldı ve karara bağladı. Belli ki bugüne kadar Anayasa Mahkemesi Başkanını ve mahkemeyi bu işi gündeme almaya zorlayan bir şey yoktu. Ama öyle anlaşılıyor ki Sayın Başkanımıza ivedi olarak bu konuyu gündeme almasını gerekli kılan başka şeyler oldu. Öyle anlaşılıyor. Tabi mahkemenin takdiridir. Ama biz de bu noktadaki değerlendirmemizi elbette ki yapacağız. Gündemde olmadığı halde hemen gündeme sokulup karara bağlanmasını işin doğrusu anayasanın yetkisi dahilinde olan bir iş olmasına rağmen bunu anlamlı bulduğumu ifade etmek isterim.''
"Anayasa'ya aykırı olmayan maddeleri bana göre yorumla Anayasa'ya aykırı bulmuştur"

Bozdağ, bir gazetecinin, "Anayasa Mahkemesi'nin yapısında değişiklik yapılacağı söylentisi var. Mahkemenin, gündemde olmadığı halde bunu gündeme alıp incelemesinin nedeni bu olabilir mi" sorusu üzerine Bozdağ, Anayasa Mahkemesinin yapısının değiştirilmesiyle ilgili bir çalışma olmadığını söyledi.
Bireysel başvuruyla ilgili konularda Anayasa Mahkemesi'nin hata yaptığını belirten Bozdağ, bireysel başvuru hakkı bulunmayan kişilerin başvurularını kabul edilip karara bağlandığını, bunun Anayasa'ya ve Anayasa Mahkemesi'nin kuruluş kanununa açıkça aykırı olduğunu söyledi.
Anayasa Mahkemesi, kanuna açıkça aykırı bir karar verdiğinde bunu dile getirme hakkına sahip olduklarını kaydeden Bozdağ, bundan kimsenin alınmaması gerektiğini ifade etti.
Bundan sonra bütün vatandaşların bireysel haklarının ihlal edildiğini düşünerek, ilk derece mahkemelerine gitmeden Anayasa Mahkemesi'ne müracaatta bulanacağını belirten Bozdağ, "Umarım Anayasa Mahkemesi, Twitter konusunda verdiği kararı bu müracaatlar hakkında da gözetir. Bundan sonra da göreceğiz mahkeme vatandaşlarımızın bu yöndeki müracaatlarını nasıl değerlendiriyor, yakından biz de takip edeceğiz. Pek çok vatandaşımız da zannedersem şu an Anayasa Mahkemesi'ne müracaat etti, nasıl sonuçlanacağını bekliyoruz" ifadesini kullandı.
"Anayasa Mahkemesi'nin tartışmaların göbeğine oturtulması doğru değil"
Anayasa Mahkemesi'nin resmi Twitter hesabı açtığı anımsatılarak, "Twitter kararı tepki çekti, ardından Anayasa Mahkemesi hesap açtı. Bu zamanlamayı nasıl buluyorsunuz" sorusu üzerine Bozdağ, mahkemenin böyle konularda tartışmanın göbeğine oturtulmasını doğru bulmadığını dile getirdi. Bozdağ, bunun mahkemenin saygınlığına, verdiği kararların ağırlığına zarar vereceğini belirtti.
Anayasa Mahkemesi ne kadar gündelik siyasetin dışında tutulursa o kadar iyilik edilmiş olacağını söyleyen Bozdağ, "İşin doğrusu son günlerde Anayasa Mahkemesi, Türkiye'nin siyasal tartışmalarının neredeyse göbeğinde. Umarız ki bu tartışmalardan mahkemeyi el birliğiyle uzak tutarız" görüşünü paylaştı.
TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu'nun, Anayasa Mahkemesi'ne yaptığı başvuruyu değerlendirmesi istenen Bozdağ, kararı beklediğini ve Anayasa Mahkemesi'nin başvuruyu nasıl değerlendirileceğini merak ettiğini kaydetti. Bakan Bozdağ, "Mahkeme eğer Burhan Kuzu'yu diğer 3 başvurudaki karar gibi bir kararla karşılamazsa o zaman konuşuruz" dedi.
Bakan Bozdağ, bir gazetecinin, "Anayasa Mahkemesi ile hükümet sanki karşı karşıyaymış gibi bir durum oluştu. Siz de bunu böyle mi okuyorsunuz" sorusuna şu yanıtı verdi:
"Benim söylediğim çok açık. Anayasa Mahkemesi'nin gündemi önceden belli. Hangi gün ne konuşulacağı takip ediliyor. Ancak gündemine mahkeme hakim. İstediği zaman istediğini öne alabilir, istediğini geriye bırakabilir. Bunda bir şüphe yok. Ancak bu konu gündemde olmadığı halde, yasa yürürlüğe girdikten itibaren epey bir zaman geçmesine rağmen öne çekmesini ben şahsen anlamlı bulduğumu söylüyorum. Bunu vatandaşlarımız değerlendirir, değerlendirmesi gerekenler değerlendirecektir. Onu ifade ettim."
Bozdağ, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen düzenlemelerin anayasal konular olmadığını belirterek, "Örneğin HSYK üyeliğine seçilebilmek için 20 yıl kıdem şartı getirdik. Birisinin çıkıp bana bunu söylemesi lazım. Bunun neresi Anayasa'ya aykırı? Hangi maddesine aykırı? Anayasa'nın hangi maddesi 20 yıl şartı konamaz diye hüküm içeriyor? Yok böyle bir şey. Yargıtay'a, Danıştay'a üye seçilmek için 20 yıl şartı koyduk. Şu anda yürürlükte ama Yargıtay ve Danıştay üyelerini seçen HSYK üyeleri 20 yıldan daha kıdemsiz" diye konuştu.
Konunun seçme seçilme hakkı açısından değerlendirilmesinin de yanlış olacağını belirten Bozdağ, birinci sınıfa seçilmiş hakim ve savcılar arasından seçim yapıldığını hatırlattı. Bozdağ, şöyle devam etti:
"Burada sınır koyamazsınız, 'seçme seçilme hakkına engeldir' diye bir yorum yaparsanız, o zaman ben orada başka düşünürüm. Onun için açıkça Anayasa'ya yorumla dahi aykırı olamayacak konuları Anayasa'ya aykırı diye değerlendirmiş olması kabul edilemez. Diğer konular yorumla şuraya buraya aykırılığı irtibatlandırılabilir. Ama yorumla dahi olmayacak şeyler var kararın içerisinde. Örnek olsun diye söylüyorum. Yine bu karar içerisinde birinci daire birtakım yerlere iki katı üye öneriyor. Tetkik hakimliği için müfettişler için üye öneriyor, genel kurul seçiyor. Anayasa'da genel kurulun seçeceği var ama Anayasa'da olmayan şartlar daha önceki yasada konmuştu. Örneğin tetkik hakimi olmak için 5 yıl sınır getirilmişti. Anayasa Mahkemesi bunu Anayasa'ya aykırı görmedi."
Bozdağ, kendilerinin başka bir süzgeç koyduklarını ifade ederek, şunları kaydetti:
"Birinci daire, müracaatları incelesin, iki katı üyeyi kurula sunsun. Kurul bunlardan birini seçsin. Bu usul işlemi. Biz birinin elinden yetkiyi almıyoruz. Daha önce yasa aynı usule dair hüküm koymuş. Örneğin bu anayasaya aykırı olarak değerlendiriliyor. Bana göre Anayasa'ya aykırı olmayan bir husus. Diğer iki teftiş kuruluna müfettiş seçmek için veya tetkik hakimi seçmek için bir toplantı nisabı aranır ama kurul kilitlenmesin ve bu seçim işlemi başarıyla sonuçlansın diye bir düzenleme koymuş. Toplantı, karar nisapları var. Bunlar oluşmadığı takdirde birincide ne olacak? İkincide ne olacak? Bizim koyduğumuz şey sadece sistemin işlemesidir. Meclis başkanlığı, seçiminde aynı şey var. Birinci turda, ikinci turdaki oy oranları belli. Alınamazsa üçüncü turda en fazla oy alan meclis başkanı seçilir diyor. Buna benzer bir sistem kurmuşuz orada. Bunun Anayasa'nın hangi maddesine, neresine aykırı ben anlamış değilim."
Anayasa'ya aykırı olmayan maddelerin yorumla Anayasa'ya aykırı bulunduğunu kaydeden Bozdağ, "Mahkeme yorumla Anayasa'ya aykırılık değerlendirmesi hakkına sahip, mahkeme olduğu için elbette yorum yapacak, değerlendirme yapacak, karar verecek. Ama bunun içine baktığımızda yorumla irtibat kurulacak kısımlar var, irtibat kurulamayacak kısımlar var. Yani ben 20 yıl şartını nasıl Anayasa'ya aykırılıkla irtibatlandırdılar işin doğrusu anlamadım. Seçim işlemi kilitlenmesin diye yasaya koyduğumuz bir işlem Anayasa'ya nasıl aykırı hale geldi anlamış değiliz. Ama herhalde gerekçeli kararda bunları izah edecekler. Gerekçeli kararda bunların detaylarını öğreneceğiz. Belki ondan sonra daha detaylı bir değerlendirme yapmış oluruz" değerlendirmesinde bulundu.
"Daha önce HSYK'da sistemin kilitlendiği dönemler yaşandığı" ifade edilerek, Anayasa Mahkemesi'nin kararının benzer bir süreci doğurup doğurmayacağına ilişkin soru üzerine Bozdağ, "Bir kilitlenme olmayacaktır. Çünkü biz toplantı yeter sayısını son düzenlemeyle 12 olarak belirlemiştik. Dolayısıyla bir kilitlenme olma ihtimali bu düzenlemeden sonra olmayacaktır. Ama genel kurulun seçeceği zamanlarda orada sıkıntılar olabilir. Onun için de oraya bir takım kurallar konuldu. Yani çoğunluğu elinde bulunduran grup gelmez veya öbürü başka düşünebilir, bir kısmı şöyle olabilir. Yani uzlaşmayı zorlama ve uzlaşma olmadığı zaman da işin yürümesini sağlamak için koyduğumuz bir düzenleme" şeklinde konuştu.
BDP heyetiyle görüşme

BDP heyetinin ziyaretine ilişkin soruya karşılık Bozdağ, zaman zaman BDP grup başkanvekillerinin geldiğini ve kendileriyle görüştüklerini söyledi.
Bozdağ, "Seçimlerden sonra yaptığımız bir görüşme. Çözüm sürecine dair zaman zaman konuşmalarımız oluyor, değerlendirmelerimiz oluyor. Bu kapsamda bazı konuları değerlendirdik" diye konuştu.