Ermeniler'e gönül alıcı bir yaklaşım

Başbakan Tayyip Erdoğan'ın önceki gün sürpriz bir şekilde yaptığı Ermenistan açıklamalarını ilk etapta flaş haber olarak duyuran dünya basını dünkü baskılarında da açıklamalara geniş yer ayırdı. Yapılan yorumlarda, Erdoğan'ın açıklamalarının Türk siyaseti içinde şimdiye kadarki en açık ve en gönül alıcı yaklaşım olduğu belirtildi. İşte Erdoğan'ın 9 dilde yayınlanan Ermenistan açıklamalarının dünya basınında yansıması:
ABD:
Washington Post: Gazetedeki köşe yazısında, "1915 olaylarının yıllarca Türkiye'de çok az konuşulduğu" ifade edilerek, bu açıdan Erdoğan'ın sözlerinin kayda değer bir durum olduğu belirtildi. Erdoğan'ın açıklamasının Ermenice dahil 9 dilde yayımlanmasının "Türkiye'nin bu konuda bir etki yaratma amacı taşıdığını gösterdiği" ifade edildi. Yazıda, "Erdoğan'ın açıklamasının dili, açıkça üzerinde çok düşünülmüş bir dil, Ermeni toplumunun çoğuna göre ise üzerinde aşırı derecede düşünülmüş bir açıklama" ifadesi kullanıldı. Açıklamanın, "Türkiye ile Ermenistan arasındaki normalleşme sürecinde önemli bir adım yaratabileceği ve tarihteki trajik bir ana yönelik diyalogları başlatabileceği" kaydedildi. "Başbakan Erdoğan'ın özellikle de Kürtler olmak üzere azınlıklarla ilişkileri geliştirmeye çalıştığına" işaret edildi. Ancak, yine de "açıklamanın dili ve zamanlamasının birçok insanı tatmin etmediği" yorumu yapıldı.
Los Angeles Times: Başbakan Erdoğan'ın mesajını "Türk lider Ermenilere 'soykırım' nedeniyle taziyelerini sundu" başlığıyla okuyucularına duyurdu. Haberde, Erdoğan'ın açıklamasından, uzlaştırıcı üslubu nedeniyle Türk akademisyenlerin takdirle söz ettiğine yer verildi.
Wall Street Journal: "Türkiye Başbakanı Erdoğan Ermeni ölümleri hakkında taziyelerini sundu" başlıklı haberde, "Erdoğan, yaklaşık yüzyıl önceki 'Ermeni soykırımının' yıldönümünün gecesinde, Ermenilere bugüne dek eşi görülmemiş, uzlaştırıcı mesaj sundu" cümlesine yer verdi.
FRANSA:
Liberation: Türkiye başbakanı taziyelerini sundu. Bu konuda ilk kez böylesine açık ve net bir mesaj yayınlandı.
Le Figaro: Erdoğan 1915'te ölen Ermenilerin torunlarına taziyelerini ileten bir mesaj yayınladı.
Le Monde: Başbakan'ın önceki dönemlere göre daha uzlaşmacı bir tavır sergilediğini vurgulayarak, "Erdoğan ilk kez bu kadar açık bir şekilde bu dram hakkında konuştu" ifadesini kullandı.
Le Parisien: Erdoğan'ın taziye mesajının Türkiye'de "siyasi bir deprem" niteliği taşıdığını savundu. Gazete bu durumun Türkiye tarihinde bir ilk teşkil ettiği değerlendirmesine yer verdi.
Atlantico.fr internet sitesi: Olayların çıkmasından yüz yıl sonra hiçbir Türk liderin Erdoğan'ın yaptığı şekilde açıklamalarda bulunmadığına dikkati çekti.
İNGİLTERE:
Reuters: Erdoğan'ın 1915 olaylarını "insanlık dışı" olarak tanımladığını ve diğer Türk liderlere göre daha uzlaşmacı bir dil kullandığını yazdı.
The Guardian: Erdoğan, tehcirin 99'uncu yıldönümü arefesinde, yaşanan olaylar için "ortak acımız" ifadesini kullandı. Gazete, konuya ilişkin Hrant Dink'in kardeşi Orhan Dink'in "Açıklamayı çok önemsiyorum. Türkiye demokrasi inşa edecekse en temel taşlarından biri de budur. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı'nın böyle bir açıklama yapması, Türkiye'de yaşayan Ermeniler açısından, benim açımdan önemlidir. 'Gecikmiş' denilebilir ama önemli olan, bu ilk adımın atılmasıdır. Bu adım iki toplumun yavaş yavaş normalleşmesine doğru gitmeli" açıklamalarına yer verdi.
BBC: Bunun bir ilk olduğuna dikkat çeken BBC, açıklamanın 9 dilde yayınlandığını belirtti. Haberde, BBC Dünya Servisi'nden Güney Yıldız'ın "Başbakan Erdoğan'ın Ermeniler'den özür dilemek konusunda Türkiye'de siyasi bir baskı altında olmadığını, ancak şimdiye kadar görülmemiş bir şekilde taziyelerini ileterek, bunu tarihte yapmış ilk Türk Başbakanı olduğu" yorumlarına da yer verildi.
ÇİN:
Şinhua ajansı: "Türkiye Başbakanı'ndan Ermenilere taziye mesajı" başlığıyla verdiği haberde, Erdoğan'ın Birinci Dünya Savaşı'ndaki olay için kullandığı "Aynı hisleri paylaşıyorum" ifadesini öne çıkardı. Haberde, Erdoğan'ın "1915'te yaşanan olayın insanlık dışı sonuçları oldu" ifadesine yer verildi.
İTALYA:
La Republica: "Ankara'nın daha önce yapmadığı tarihi bir olay" olarak nitelerken, mesajın aralarında Ermenice'nin de bulunduğu 9 dilde yayınlandığına dikkat çekildi.
Il Messaggero: Erdoğan'ın, 1915 olaylarının 100'üncü yılına bir sene kala farklı bir çizgi izleyerek, görünür bir baskı olmadan kimsenin cesaret edemediği bir adım attığını yazdı.
Avvenire: Vatikan'a yakınlığıyla bilinen Avvenire gazetesinde "Erdoğan'dan Ermeni soykırımı konusunda ilk geçiş" başlığı atılırken, "Erdoğan'ın yakınlarını 1915'teki olaylarda kaybedenlere taziyelerini sunduğu, bunun 1900'lerin en trajik sayfalarından birini silmeye yetmese de benzeri görülmemiş, sembolik olarak çok güçlü bir jest olduğu" okuyucularına aktardı.
DANİMARKA:
Devlet televizyonu DR'nin de yer verdiği açıklamayla ilgili olarak Jyllands Posten, Kristelig Dagblad, Avisen ve Berlingske gazeteleri, ilk kez bir Türk liderden bu şekilde açıklama geldiğini vurguladı.
BULGARİSTAN:
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde Başbakan düzeyinde ilk kez yapılan açıklamayı internet sitesinde değerlendiren "Standart" gazetesi, haberi 'Erdoğan, Ermenilere yapılan toplu katliamlardan dolayı özür diledi' başlığı ile akta
'YENİ KUŞAKLARA BARIŞÇIL SÖZLER'
Erdoğan'ın açıklamaları Almanya'da da ses getirdi. Der Spiegel "Erdoğan ilk kez acıyı paylaşmaktan söz etti" diye başlık attı. Erdoğan'ın büyük bir fotoğrafı ile verilen haberin altında "Çok acılı zor zamanlar" sözleri öne çıkartıldı. Torunlarınızın acısını paylaşıyoruz cümlesinin vurgulandığı haberde "Birinci Dünya Savaşı sırasında Ermeni katliamı üzerine tartışmaları içinde Başbakan Erdoğan yeni kuşaklara (Nachfahren) barışçıl sözler sarf etti" denildi.
N-TV haber kanalı "kişisel taziye" üst başlığı altında "Erdoğan: Ermenilerin ölümü "insanlık dışı" manşetini kullandı.
Tagesspiegel gazetesi de Ermeni olayları ile ilgili olarak ilk kez bir Türk başbakanının taziyede bulunduğunu yazdı. Gazete değerlendirmesinde "Ermenilerin acısı" ve "insani görev" tanımlamalarını öne çıkardı. Haberde açıklamanın konunun takipçileri tarafından "önemli" görüldüğü de belirtildi.
Tageschau ise konuyu "Osmanlı İmparatorluğu'ndaki katliamdan 100 sene sonra" başlığı ile duyurdu.
Die Welt gazetesi ise kendi sayfasında Erdoğan'ın açıklamalarını sürpriz olarak niteledi.
Frankfurter Algemeine gazetesinin online portalında 1915 olaylarına göndermede bulunarak ilk kez bir Türk başbakanın aradan 100 sene geçtikten sonra taziyede bulunduğuna yer verdi. Deutsche Welle de yaptığı haberde "taziye"mesajını öne çıkartırken "Türkiye elini uzattı" ifadelerini kullandı.
BAŞKAN OBAMA YİNE 'BÜYÜK FELAKET' DEDİ
ABD Başkanı Barack Obama, 1915 olaylarının anıldığı 24 Nisan'a yönelik yaptığı yazılı açıklamada, geçen yıl olduğu gibi "Büyük Felaket" anlamına gelen "Meds Yeghern" ifadesini yineledi. 24 Nisan açıklamasında, "Bugün Meds Yeghern'i anıyor ve 20. yüzyılın en kötü mezalimlerinden birinde can verenleri onurlandırıyoruz" diyen Obama, "99 yıl önce Osmanlı İmparatorluğu'nun son günlerinde 1.5 milyon Ermeni'nin katledildiğini ya da ölüm yürüyüşüne zorlandığını" belirtti. Obama, bu insanların ölüm ve acılarının yasını tuttuklarını belirterek, onları anmak için dünya geneli ve ABD'deki milyonlara katıldıklarını bildirdi. Obama, "Bunu yaparken insanlık tarihinin bu tür karanlık fasıllarının bir daha tekrarlanmamasına yönelik ortak taahhüdümüzü kendi kendimize hatırlattık" ifadesini kullandı. 1915'te meydana gelen olaylara ilişkin bakışının değişmediğini belirten Obama, "gerçeklerin tam, dürüst ve adil biçimde kabul edilmesinin herkesin çıkarına" olduğunu bildirdi. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry de Başbakan Erdoğan'ın 1915 olaylarına ilişki mesajı hakkında, "Başbakan Erdoğan'ın çarpıcı açıklaması küresel ilkeleri teyit ediyor" dedi.
HOLLANDE: ANLAMLI AMA YETERLİ DEĞİL
Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, Başbakan Erdoğan'ın 1915 olaylarına ilişkin mesajı için "Anlamlı bir söz ancak yeterli değil. Bu konuda ilerleme olsa bile asıl söylenilmesi gereken nelerin yaşandığıdır" dedi. Hollande, Paris'te düzenlenen 1915 olaylarını anma etkinliklerindeki konuşmasında da "Bu tören bir prova. Hep birlikte 2015'teki anma törenine hazırlanıyoruz. Gelecek yıl aranızda olamayacağım. Çünkü Erivan'daki 100. yıl etkinliklerine katılacağım" ifadesini kullandı. AB Komisyonu ise Başbakan Erdoğan'ın mesajını memnuniyetle karşıladı. AB Komisyonu'nun genişleme ve komşuluk politikasından sorumlu üyesi Stefan Füle, Twitter mesajında, "Erdoğan'ın açıklamasını memnuniyetle karşılıyorum. Barışma kilit AB değeridir. Bu ruha uygun adımların takip edeceğini umuyorum" dedi.