Son Güncelleme: Çarşamba 02.12.2015 11:37
‘Dersim katliamının her aşamasında CHP var’
“Dersim Ağıtları” isimli bir müzik albümünün hazırlık aşamasında Seyit Rıza’nın dramı ve Dersim katliamının boyutlarına şahit olan Hasan Saltık yıllardır Cumhuriyet tarihinin en acı dönemini araştırıyor. Hasan Saltık ile Seyit Rıza’nın 77. ölüm yıldönümünde Dersim’i ve Alevilik meselesini konuştuk.
Hasan Saltık'ın yapımcılık dışında önemli bir özelliği daha var. Yıllardır Seyit Rıza'nın idamı ve Dersim katliamı üzerinde çalışan, bu konuda binlerce belgeye ve görgü şahidine ulaşan Hasan Saltık ile idamının 77. Yıldönümünde Seyit Rıza'yı, Dersim'i ve Alevi sorununun çözümünü konuştuk.
İNSANLAR KORKUDAN BELGELERİ İMHA ETTİLER
-Seyit Rıza ve Dersim katliamını yıllardır araştırıyorsunuz. Nedir sizi bu konuda araştırmaya iten? Ben bu sorunun cevabını biliyorum ama yine de sorayım. Sünni olsaydınız yine bu konu ile ilgilenir miydiniz?
Elbette ilgilenirdim. Yezidilerle ilgili ilk çalışmayı yapan biriyim. Ermenilerin, Lazların, Pontusların, Süryanilerin de müziklerini araştırdım. 1938 Dersim ağıtlarını araştırırken bu meselenin içinde buldum kendimi. Bu katliamla ilgili görsel toplamaya başladım. O operasyona katılanları buldum, çocukları ve torunları ile konuştum. Bazıları korktular belgeleri imha ettiler. Ulaşamadığım çok belge oldu. Erdoğan'ın ve Davutoğlu'nun açıklamalarından sonra artık eski korku ortamı ortadan kalktı.
-1937-1938 yıllarında Dersim'de ne yaşandı?
Osmanlı müfettişlik raporlarına ve Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki belgelere bakıldığında Dersim bölgesinde yaşayan insanların asker vermedikleri, vergi ödemediklerinin külliyen yalan olduğunu anlıyoruz. Ama oranın kendine has bir özelliği var. Çok dağlık bir bölge. Ne Osmanlı ne de Cumhuriyet oraya ciddi bir yatırımda bulunmamış. Mezhepsel olarak da Alevi bölgesi olduğundan dolayı yatırımların değil müfettişlerin uğrak yeri olmuş.
ŞOK BELGE İÇİN RESMİN ÜZERİNE TIKLAYIN
1938 TÜRKİYE'SİNDE CHP DEVLET DEMEKTİ
-Peki bugün çok tartışılıyor. CHP bu tartışmaların neresinde?
Türkiye Cumhuriyeti ilk kurulduğunda bir Alevi şehrine tahammülü yok. Geçmişten bu yana Dersim'i potansiyel bir tehdit olarak gören CHP yönetimi bu bölgeyi dağıtmak istiyor. 4. Dersim müfettiş raporları hem Meclis'e hem de CHP'ye gönderiliyor. CHP demek zaten o dönemde devlet demek. Başka bir parti yok çünkü. 1933 raporundan sonra Dersim'in adı Tunceli oluyor ve hareket başlıyor.
TESLİM OLMAYA GELİRKEN SEYİT RIZA'YI TUTUKLUYORLAR
-15 Kasım Seyit Rıza'nın asılmasının 77. yıldönümüydü. Seyit Rıza'yı darağacına götüren süreç nasıl başlıyor?
1935'te silahla7 köy köy toplanıyor. Bütün köyler aranıyor. 3794 tane silah toplanıyor. Seyit Rıza eşkıya deniliyor. 1915'teki Rus işgali sırasında Harput'a geçmek isteyen Ruslara karşı Seyit Rıza ve adamları direniş gösteriyor. Eşkıya denilen adam Rus işgalcilerin Harput'a girişini önlüyor. Hakkında yakalama kararı olduğu için teslim olmak ve ifade vermek için Elazığ'a gidiyor. Köprüde askerler tarafından gözaltına alınıp mahkemeye götürülüyor.
EN SON HABERLER
- 1 Firari Erk Acarer gizli tanığı yayına aldı: Acarer 15 Temmuz için yönlendirme sorular sordu!
- 2 Diyanetten Sözcü’nün "makam aracı" haberine yalanlama
- 3 Başkan Erdoğan ile Özgür Özel görüşmesinin şifresi: İşte 6 yıl arayla CHP’nin parti dilindeki değişim!
- 4 AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik'ten 'Gazze' mesajı: Üniversitelerimizde vicdan eylemlerini ayakta tutan herkesi tebrik ediyoruz
- 5 Bakan Tekin, Diyarbakır annelerini ziyaret etti
- 6 Ünlü çete lideri Türkiye’de yakalandı
- 7 Şehit Jandarma Kıdemli Başçavuş Yaşar toprağa verildi
- 8 Başkan Erdoğan: İlk fırsatta ziyaretin karşılığını yapacağım
- 9 Erzurum'da FETÖ operasyonu
- 10 Başkan Erdoğan'dan şehit Başçavuş Yaşar'ın ailesine başsağlığı