Normalleşme için baş döndüren trafik

Uçak krizinin ardından Rusya ile yürütülen uzun ve gizli diplomatik trafik sonucu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Putin'e göndereceği bir mektupla ilişkilerin yumuşatılması kararı alınmıştı. Putin, düşürülen uçak nedeniyle mektupta özür ifadesinin yer almasını istiyor ve tazminat bekliyordu. Türkiye ise mektupta bu ifadelerin yer almasına karşı çıkıyordu. Türkiye'nin hazırladığı taslak mektup Putin'e gönderildi. Mektupta özür yerine 'kusura bakmasınlar' ifadesi yer alıyordu. Tazminat yerine ise 'pilotun ailesinin acısını hafifletmek için adım atmaya hazırız' vurgusu yapıldı.
PUTİN'E ELDEN TESLİM
Rus tarafı imzasız mektubu incelerken 22 Haziran'da Ankara'ya Kazakistan Cumhurbaşkanı Nazarbayev'in mesajı geldi. Nazarbayev, "Putin'le Taşkent'te beraberiz. Putin, imzasız ve taslak olarak giden mektubu onayladığını söylüyor. Siz de uygun görürseniz imzalı olarak gönderin. Putin hazır" diyordu. Bu mesaj üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan Putin'e gidecek mektuba son şeklini vermek için Cumhurbakanlığı sözcüsü ve özel temsilcisi İbrahim Kalın ve Genelkurmay Başkanı Hulusi Akar'ı çağırdı. Akar Rusya ile normalleşme trafiğinin içerisindeydi. Mektuba 23 Haziran akşamı son şekli bu toplantıda verildi. Erdoğan imzaladığı mektubun Putin'e elden teslim etmesi için özel temsilcisi Kalın'a talimat verdi.
JETTE SÜRPRİZ KONUK
Şangay İşbirliği toplantısı için Taşkent'te bulunan Putin mektubu bekliyordu. Sabaha karşı 03.00'te Kalın'ı taşıyan jet Ankara'dan İstanbul'a hareket ederek yolculuğa katılacak sürpriz ismi, işadamı Cavit Çağlar'ı aldı ve Taşkent serüveni başladı. Çağlar eski dostu Dağıstan Cumhurbaşkanı Ramazanov ile sık sık görüşerek Putin'e 'Türkiye ile ilişkileri yumuşatın' telkini yapılmasını sağlamış ve normalleşmeye katkıda bulunmuştu.
HAVADA 1.5 SAAT
Gürcistan, Azerbaycan, Türkmenistan ve Özbekistan'dan uçuş izinleri gecikince Türk heyeti risk alarak havada izinlerin alınmasına karar verdi ve mektubu taşıyan uçak yola çıktı. Yolculuk sırasında diğer ülkelerden gelen izinler heyeti rahatlatsa da Özbekistan'dan beklenen uçuş izni bir türlü gelmiyordu. Heyet 1.5 saat boyunca Türkmenistan hava sahasında dolanarak izin bekledi. Yakıtı azalmaya başlayan uçağın Bakü'ye dönmesi bile düşünüldü. Bu sırada Nazarbayev devreye girerek Özbekistan Devlet Başkanını aradı ve nihayet iniş izni çıkınca uçak Taşkent'e doğru yola devam etti.
"BENİM İŞİM BİTTİ"
24 Haziran Cuma günü Kalın başkanlığındaki Türk heyeti zirve merkezinde Nazarbayev ve Putin'in başdanışmanı Yuri Uşakov ile üçlü görüşme yaptı. Nazarbayev "benim işim burada bitti... hayırlı olsun..." diyerek toplantıdan ayrıldı. Kalın ve Uşakov mektup üzerinde bir süre daha müzakere ederek mektubun gönderilmesi konusunda uzlaştı.
YETMEZ AMA EVET
Daha sonra imzalı mektup Putin'e iletildi. Putin "mektup, Türklerin pozisyonuna daha yakın, bizim taleplerimizi tam karşılamıyor ama bu haliyle kabul ediyorum" diyerek onay verdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın gönderdiği mektubu kamuoyuna Rus tarafı açıklayacaktı. Rus tarafının mektup gönderildiğine ilişkin açıklaması yine Ankara'nın onayı alındıktan sonra yapıldı.