‘Referandum meşru değil pazarlık için kullanacak’

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) hukuk dışı referandumu, uluslararası kamuoyunun tepkilerine rağmen önceki gün gerçekleştirildi. Katılımın yüzde 72 olduğu belirtilen oylamanın sonuçlarının ise 72 saat içinde açıklanacağı belirtildi. Ancak IKBY'ye yakın haber kaynakları, 'Evet' oylarının yüzde 92 olduğunu ileri sürdü. Buna karşın sonuçları tanımayacaklarını açıklayan Irak Başbakanı Haydar İbadi, "İlginçtir ki hiçbir gözetime tabi tutulmayan referanduma karar verenler sonucunu da kendileri açıkladı. Tartışmalı bölgeler de anayasa yoluyla çözülene kadar merkezi yönetime geri dönmek zorunda" dedi. IKBY lideri Mesud Barzani'nin referandum ısrarı, Irak'ta "Ekonomi kötüye giderken ve muhalefet yükselirken koltuğunu sağlamlaştırmaya çalıştı" yorumlarına neden oldu.
BAĞDAT MÜZAKEREYE YANAŞMAZ
Referandum Türkiye ile ilişkilerde de gerginliğe neden oldu. Özel önlemler alınan Erbil'deki konsolosluğumuz referandum nedeniyle kapalı kalırken, diplomatlarımız da konutlarını terk etmedi. İsimleri gizli kalmak kaydıyla SABAH'a konuşan Türk diplomatik kaynaklar ise şu değerlendirmelerde bulundu:
"Referandumdan 'evet' çıkması doğrudan bağımsızlık ilanı anlamına gelmiyor. Bunu Barzani de söylüyor. IKBY'nin amacı referandum sonrasında Bağdat'la ayrılık müzakerelerine başlamak. Referandumu bir pazarlık aracı olarak kullanmak istiyorlar. "Bağımsızlık Kuzey Irak halkının değil Barzani'nin isteğiyle yapıldı" görüşünün hâkim olduğu Bağdat'ın masaya oturma niyeti yok. Bağdat müzakerelere yanaşmazsa IKBY'nin ne yapacağı belli değil.
Irak anayasasında bağımsızlık referandumu gibi bir uygulama yok. Anayasada referanduma ilişkin bir husus var ama bu tartışmalı bölgelerin (Kerkük gibi) gelecekteki statüsüne ilişkin.
Bağımsızlık referandumunun bu maddeyle ilgisi yok; ayrıca 140'ıncı maddeyi işletmek zaten Bağdat'ın görevi, IKBY'nin değil. Dolayısıyla bu referandum, hukuki dayanaktan yoksun. Her açıdan meşruiyeti sorunlu bir oylama." Barzani de dün yaptığı açıklamada bu değerlendirmelere uygun ifadeler kullandı. Halkın 'evet' oyu kullandığını ve IKBY'nin yeni bir sürece girdiğini vurgulayan Barzani, Bağdat ile ciddi diyaloğa girmeye hazır olduklarını belirtti. Barzani, "Görüşme kapılarını kapatmayın" dedi.
BM'DEN KERKÜK UYARISI
Öte yandan BM'den yapılan açıklamada, anayasaya aykırı şekilde, Iraklı yetkililer, komşu ülkeler ve uluslararası toplumun itirazlarına rağmen tek taraflı ilan edilen referandumun, peşmerge kontrolündeki tartışmalı bölgelerde de düzenlendiği belirtildi. Açıklamada, "Tartışmalı bölgelerde referandum, özellikle de Kerkük'te istikrar bozucu" denildi.