‘Sarı Yelekliler’ hoşnutsuzluğun birikimidir

Fransa'da 17 Kasım'da bir kamyon şoförünün sosyal medyada yaptığı "Fransa'yı bloke edelim" başlıklı bir eylem çağrısının sosyal medyada hızla yayılmasıyla başlayan "Sarı Yelekliler" eylemleri Avrupa'ya yayılmaya başladı. Sosyal medya üzerinden örgütlenen bu insanlar parti binalarında, derneklerde, sendikalarda, AVM'lerde ve parklarda komiteler oluşturdu. İlk eylem bin 400 noktada gerçekleştirildi ve tam 280 bin kişi katıldı. Eylemler daha sonra Belçika ve Hollanda'ya da sıçradı. Gezi eylemlerinde günlerce canlı yayın yapan Batı medyası ise hızla Avrupa'ya yayılan Sarı Yelekliler eylemlerini önemsiz göstermeye çalışırken, polis şiddetinin üzerine örtme gayreti de gözlerden kaçmıyor. Avrupa Birliği (AB) içinde bir krize neden olan bu eylemlerin arka planını Polis Akademisi Öğretim Üyesi Prof.
Mehmet Şahin'e sorduk.

Avrupa'ya yayılan gösterileri sadece akaryakıt zamlarıyla açıklamak mümkün mü?
Avrupa'yı saran gösterilerin arka planında sadece akaryakıt zamları olduğunu düşünmüyorum. Eylemler hızla Avrupa'da mevcut düzene karşıtlığa doğru dönüşüyor. Akaryakıt zamlarının çok ötesine geçti. Şöyle bir hatırlatma yapayım; Arap Baharı Tunus'ta başlamıştı ama hatırlarsanız ilk eylemler Paris'te patlak vermişti. Yeni dalganın da Paris'te başladığını gördük. Bu eylemleri Avrupa'daki mevcut politikalara yönelik hoşnutsuzluğun bir birikimi olarak görmek gerekir. Bu hoşnutsuzluğu akaryakıt ve emekli aylıklarından ibaret zannetmek bizi yanıltır. Böyle olsaydı olaylar Fransa'dan Belçika ve Hollanda'ya sıçramazdı. Eylemlerin Avrupa'ya yayılması, Avrupa genelinde ekonomi politikalarına tepkinin zemininin çok güçlü olduğunu gösteriyor.
'Sarı Yelekliler' kimlerden oluşuyor?
Sosyal medya üzerinden bir örgütlenme modeli gelişti. Genelde de bir sembol etrafında birleşiliyor. Burada karşımıza "sarı yelekler" ile çıkıyorlar. Bir eylemin sosyolojik bir tabanı varsa arka planda bunu yönlendirecek bir irade hemen devreye girer. Burada da eylemlerin bir merkezden yönetildiği düşünüyorum.
Kriz sadece Avrupa'da değil AB'nin genelinde mi?
Evet sorun AB'de. Bilindiği gibi AB, Avrupa'nın mevcut sorunlarını ortadan kaldırmak için kurulmuş bir oluşumdu. AB içindeki barış ortamı genişleyecek ve derinleşecekti. AB bırakın dünyanın sorunlarına çözüm üretmeyi, kendi içindeki sorunlara bile çare olamadı.

Eylemlerin bütün Avrupa'ya yayılma eğiliminde olması AB ekonomisinin tehlike sinyalleri verdiğini mi gösteriyor?
Avrupa ekonomisi bugün değil 2008'den bu yana tehlike sinyalleri veriyor. Zaman zaman toparlanmalar oluyor ama bunun üstesinden tam anlamıyla gelemediklerini görüyoruz. 2019 zamlarıyla dünyadaki en pahalı akaryakıt belki de Fransa'da satılacak.
Avrupa'daki ekonomik tartışma kısa dönemde bitmeyecek gibi görünüyor.
Gösteriler nerede son bulur? Eylemler ileri boyutlara ulaşır mı?
Eylemlerin belli bir noktada duracağını düşünüyorum. Eylemler bütün Avrupa geneline yayılma eğiliminde. Avrupa ülkeleri bu eylemcilere karşı ortak bir tavır takınacaktır. Avrupa'da ortaya çıkan bu durum aşırı sağ grupların ortaya çıkmasına ve bunlara fırsat yaratılmasına neden olur. Bu durum AB açısından iyi bir durum değil. AB ülkeleri ABD'den bağımsız bazı politikalar izlemeye başladı. Türkiye'ye yakınlaşmaları ve anlamaya çalışmalarını da buna ekleyebiliriz.
IRKÇILIK AVRUPA'DA GİDEREK YÜKSELİYOR
İngiltere'nin Brexit ile AB'den çıkma kararı alması AB'deki krizin ilk sinyali olabilir mi?
Evet Brexit kararı ile İngiltere AB ile yollarını ayırdı. AB karşıtı partilerin seçimlerde aldığı oy oranı, Birliğin sorunlara çözüm olamamasının bir başka göstergesi. Daha kötüsünü söyleyeyim. Avrupa'nın tarihsel hastalığı dediğimiz konular son dönemde daha görünür hale geldi. Yabancı düşmanlığı, mültecilere karşı olan tavırlar, İslamofobinin Avrupa'da yükselişi. Bunların yükselişi ile birlikte ırkçı ve marjinal partiler Avrupa'da yükseliyor. Bunlar AB'nin bırakın yeni sorunlara, Avrupa'nın tarihsel hastalıklarına bile çare olamadığını gösteriyor.
Avrupa'daki aşırı sağcı, ırkçı ve marjinal grupların yükselişinin nasıl sonuçları olur?
Avrupa'nın tarihsel hastalığının toplumsal alanda hızla yayılmaya başlanması. Bu dünya barışı açısından iyi değil. Yabancı düşmanlığı ve ırkçılığın tezahürlerini görüyoruz. Geçtiğimiz günlerde bir okulda Suriyeli öğrenci çocuğa ve kızkardeşine yönelik ırkçı bir saldırıyı gördük. Bizim görmediğimiz gazetelere ve sosyal medyaya yansımayan o kadar çok örneği var ki. Irkçılığın merkezi burasıdır. Buradan bütün dünyaya yayıldı. Bunu da unutmamak gerekir.
YARALARI SARMAK UZUN ZAMAN ALIR
Macron yönetiminin ve diğerlerinin geri adım atmadığını görüyoruz.
Geri adım atmazlar. Atarsa sokağa teslim olmuş olur. Aksine göstericilerin tutuklanacağını söylüyorlar. Polis şiddetinden bunu görürsünüz.
Avrupa Ordusu'nun tartışılmaya başlandığı günlerde bu eylemlerin patlak vermesi soru işaretlerinin oluşmasına neden oluyor mu?
AB son dönemde ABD'den bağımsız hareket ediyor. Almanya ve Fransa bunu açık şekilde ifade ediyor. Bu iki ülke ABD'nin başta ekonomik olmak üzere birçok politikasından rahatsız. Gezi olayları o dönemde Türkiye'nin imajına ve ekonomisine çok zarar verdi. İki haftadır Avrupa'nın sokaklarını yakıp yıkıyorlar. Avrupa'nın imajına zarar verebilir. Bunun yaralarını sarmak uzun yıllar sürebilir. Bunu birileri istiyor olabilir.
KAŞIKÇI'NIN KATİLİ İLE POZ VERDİLER
Gezi'de polis müdahalesini canlı yayınlarla dünyaya duyuran Batı medyasının şimdi polis şiddetine sessiz kalmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Evet, Gezi olaylarında günlerce canlı yayın yapılmış ve devlet yöneticileri "endişeliyiz" açıklamaları yapmıştı. İşin ucu azıcık kendilerine dokununca nasıl acımasız olduklarını, nasıl polis şiddetine başvurduklarını bütün dünya görmüş oluyor. Biz de bu iki yüzlü politikayı gözlemlemiş oluyoruz. Bırakın polis şiddetini bunlar Cemal Kaşıkçı cinayetini kapatmaya çalışmadılar mı? Arjantin'de G20 zirvesi vardı. Cinayetin 1 numaralı zanlısı ile Arjantin'de poz verdiler. Neredeyse Türkiye'ye "Bu konuyu fazla uzatma" şeklinde tavır takınacaklar. Cinayeti kapatmayı çalışanlardan bu gösterileri görmesini asla bekleyemezsiniz.

İSA TATLICAN / SABAH GAZETESİ