Telif Hakkı Nedir, Nasıl Alınır? Telif Hakkı İhlali Cezası Nedir?

Telif Hakkı insanların merak ettikleri mevzulardan birisidir. Bunun sebebi de son zamanlarda çok duyulmasıdır. Telif Hakkı genellikle anlamını bilmeyen kişiler tarafından araştırılıp merak edilmektedir. Ancak elbette telif hakkı almak isteyen kişiler de bu konu ile ilgili çeşitli araştırmalar yaparlar. Telif hakkı anlaşılması zor bir konu değildir. Peki telif hakkı nasıl alınır? Telif hakkı sorgulama nasıl yapılır? Tüm ayrıntılar bu yazıda...

Telif Hakkı Nedir?

İnternet üzerinde son zamanlarda sık sık araştırılan konulardan birisi telif hakkının ne olduğudur. Çünkü insanlar telif hakkı kavramını duysalar da birçoğu ne anlama geldiğini bilmez. Telif hakkı, bir kişi ya da kişilerin her türlü fikrî emeği ile meydana getirdiği bilgi, düşünce, sanat eseri ve ürününün kullanılması ya da kopyalanması ile ilgili hukuken sağlanan haklara denir. Telif hakkının doğması için tescile gerek bulunmamaktadır. Fikir ve sanat eserleri üzerindeki haklar eserin üretilmesiyle birlikte doğmaktadır. Bununla birlikte eser sahibi isterse ülkenin ilgili tescil birimlerinde (mesela Türkiye'de noter ya da Kültür Turizm Bakanlığı) isteğe bağlı olarak kayıt-tescil yaptırır. Telif hakları, genellikle belli bir süre için geçerli olur. Telif Hakkı simgesi, çember içinde bir "C" harfidir, © harfi üzerinde bulunduğu yapanın telif haklarının korunduğunu belirtir. C sembolü kullanılsın ya da kullanılmasın; orijinal her fikir ve ürün, doğuştan telif haklarına sahiptir, insanların bunu bilmesi gereklidir. Telif hakların korunması temel insan haklarından birisidir. İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 27. maddesine göre herkesin yaptığı her türlü bilim, edebiyat veya sanat eserinden mütevellit manevî ve maddî menfaatlerin korunmasına hakkı bulunur.

Telif Hakkı Nasıl Alınır?

Telif Hakları, FSEK tarafından korunmaktadır. Kişiler herhangi bir şey için telif almak istediklerinde zaten telifi olduğunu bilmelilerdir. Ancak elbette her şeyin telif hakkı yoktur. Telif hakları, edebiyat eserleri, yazılımlar, bilgisayar oyunları gibi şeyler için zaten vardır. Bu yüzden özellikle bir kayıt tescil yapılmasının gereği yoktur. Kayıt tescil yaptırmak isteyen kişiler de şu şekilde bu işi yapabilirler:

• İsteğe Bağlı Kayıt Tescil: Eserler üzerinde gerçekleştirilen tescil işlemi, eserin kim tarafından çıkarıldığının ispatlanması açısından kolaylık sağlar. Tescil işlemi, beyana bağlıdır. Tescil işleminin amacı ise eseri meydana getirmiş kişinin hak kaybına uğrayabilmesini engellemektir. İsteğe bağlı tescil işleminin hukuki dayanağı 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu oluşturmaktadır. Başvuru, eseri meydana getirenler, mirasçıları, vekilleri aracılığı ile ve ibraz edilmesi zorunlu belgelerle birlikte şahsen yahut posta aracılığı ise Telif Hakları Genel Müdürlüğüne yapılmalıdır.
• Zorunlu Kayıt Tescil: Fikir ve Sanat Eserlerinin Kayıt ve Tescil Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesi gereğince zorunlu kayıt;
  • Bilgisayar Oyunları,
  • Müzik ve Sinema eserlerinin pazara sunulmasının öncesinde kayıt ve tescil yapılmasının zorunlu olduğu belirtilir.

Bu hususların dışında eseri meydana getiren kişinin eser üzerindeki tüm hakları kendisine ait olduğuna dair beyanda bulunması üzerinde söz konusu telif hakkının noter tarafından hazırlanıp onaylanması sonucunda hak sahipliğe ilişkin belgenin alınması da söz konusu olabilir.

Telif Hakkı Sorgulama

Telif hakkı sorgulama işlemi İsim Telif sorgulama olarak yapılır. Bu da bir marka tescili sorgulamasıdır. Bu tür sorgulamalar ise çeşitli internet sitelerinden gerçekleştirilebilir. Ancak bu konu ile ilgili noter ya da avukatlara da danışılabilir.

Telif Hakkı Cezası

Telif Hakkı cezası insanları en meraklandıran konulardandır. İnsanlar yanlışlıkla telif hakkı cezası alabileceklerinden korkarlar ve bu konu hakkında araştırma yaparlar. Bir eseri herhangi bir şekilde eser sahibinden izinsiz işleyen kişilerin Telif hakkı cezaları şu şekilde olacaktır:

• 2 yıldan 4 yıla kadar hapis.
• 50 Milyar liradan 150 milyar liraya kadar ağır ceza parası.
• Eğer zarar ağırsa ikisi birden olur.