Ahmet Hamdi GÜRDOĞAN: Doğu Karadeniz'de ihracat potansiyeli

Doğu Karadeniz, tarihi süreç içinde İpekyolu ticaretinde çok önemli fonksiyonlar ihtiva etti. Günümüzde de bulunduğu stratejik konumu itibariyle ülkemizin Asya'ya açılan kapısı olma işlevini görüyor. Başta Rusya Federasyonu olmak üzere, Bağımsız Devletler Topluluğu ve Türk Cumhuriyetlerine yönelik dış ticarette, Doğu Karadeniz'in bugün ve gelecekte çok önemli potansiyelleri var. İhracat bölgenin ekonomisinin en önemli ayağını oluşturuyor.
İstihdamına da büyük katkı sağlıyor. Kısaca bölge ekonomisi sadece ihracatla ayakta durabiliyor.
Doğu Karadeniz'de geçen yıla göre ihracatta yüzde 3 artış yaşandı. Bu ihracat performansı ihracat potansiyeli ölçeğinde gerçekleşmeler olarak değerlendirilememelidir. Çünkü özellikle rakip ülkeler, ihracatçısını yüksek teşvik enstrümanlarıyla destekliyor. Bölgemizde ise var olan alt yapı olanaklarından kaynaklanan olumsuz şartlar var.
Bunların yanında teşvik enstrümanlarıyla desteklenmiyor. Teşvikte 5. ve 6. bölge kategorisinde olmaması ihracatımızın gerçek potansiyellere ulaşmasını engelliyor.
Bölgenin ayrıca üretim ve endüstri merkezlerine uzaklığı, nakliye maliyetlerinin yüksek oluşu, tedarik zincirinin yüksek maliyetle kurulması ihracat ve yatırım maliyetlerini artırmakta ve bu yöndeki yeni yatırımların fiiliyata geçirilmesini ve cazibesini de önlüyor. Benzer şekilde, bölgesel ölçekte ihracatçılarımıza rekabet imkanı kazandıracak finansal enstrümanlara da büyük ihtiyaç duyulmaktadır.
Bunda da en önemli unsur rekabetçi bir kur politikası ile finansman kaynaklarına kolay erişim ve finansman maliyetlerinin aşağıya çekilmesi en önemli öncelikler arasında yer almaktadır.
Rusya Federasyonu en büyük ticaret ortağımız. Rusya, yüksek gümrük vergileri uyguluyor. Diğer rakip ülkelerle olduğu kadar bölgelerarası eksik rekabet şartları nedeniyle de ihracatçımız dezavantajlı bir ticaret yapıyor, bölgesel yakınlık avantajının sunduğu fırsatlardan yeterince istifade edemiyor. Bu itibarla, Rusya Federasyonu, BDT ülkeleri ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ile serbest ticaret türü anlaşmaların imzalanması önemli bir ihtiyaçtır.
Bölge jeo-stratejik açıdan Asya -Avrupa ile Karadeniz-Akdeniz arasında köprü konumundadır. Yani üç kıtanın kesişim noktasındadır. Lojistik ve taşımacılıkta avantajlı bir konumdaki Doğu Karadeniz, coğrafi konumun yanında yerel dinamikler açısından da son derece önemli bir sektör haline gelmiştir. Bu potansiyelin gününüz modern lojistik alt yapısı ve tesisleri ile avantaja dönüştürülmesi şarttır.
Özellikle, Sochi kapısının kapanması akabinde azalış trendine giren Rusya Federasyonu'na yönelik ihracatımızın potansiyeli ölçeğine çıkarılması için bölgemizi bu ülkeye bağlayan ticaret yolları üzerindeki nakliye masrafları rakip ülkeler seviyelerine çekilmelidir. İhracata yönelik üretim yapan firmaların girdi maliyetleri rekabet ettiğimiz ülkeler seviyesine çekilmelidir.
Lojistik alt yapısının kuvvetlendirilmesi, alternatif ulaşım yol güzergahları, denizyolu ve demiryolu gibi ulaşım türlerinin bir an önce uygulamaya konulması gerekmektedir. Yeni limanların aktif hale getirilmesi çok büyük ihtiyaç ve önem arz etmektedir.