Fındık üreticinin elinde patladı

Dünya fındık üretiminin yüzde 75'ini, ihracatının yüzde 70'ini elinde bulunduran Türkiye'de fındık fiyatları üreticinin yüzünü güldürmüyor. Geçtiğimiz sezon 20 TL'ye kadar çıkan fındık fiyatı bu yıl 9.60 TL'ye düştü. Fındık fiyatının yükseleceğini düşünerek elinde 300 bin ton fındık bulunduran üretici ise şoka uğradı. Düşen fındık fiyatları karşısında harekete geçen Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, fındıkta yeni kararlar aldı. Artık fındık rekoltesini tek elden bakanlık belirleyecek, fındık üretimi yapılan bölgelerde lisanslı depoculuk hayata geçecek.
FİYAT BİR İNİYOR BİR ÇIKIYOR
1 Eylül'de sezona 12 liradan başlayan, ekimde 14 liraya kadar yükselen fındık, kasımdan itibaren düşüşe geçti. Önce yeniden 12 liraya inen, ardından 11 lirayı gören fındık 10 liraya düşünce üretici isyan etti. Ziraat Odaları hükümeti fındığa müdahale etmeye çağırırken, fındık fiyatı önce 9.75 TL'ye, ardından 9.50 TL'ye ve en son 9 liraya kadar düştü. Trabzon'da Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik'in de katıldığı "Fındık Sektörü Değerlendirme Toplantısı"nda fındığa müdahale alımı yönünde kararın çıkmasını bekleyen üretici umutlanmıştı. Ancak, toplantıdan beklenen karar çıkmayınca fındık fiyatları bir anda 8 liraya kadar düştü. Bu düşüşün üretici birlikleri tarafından Bakanlığa iletilmesinin ardından, Bakan Çelik'in toplantıda aldığı kararlar uygulanmaya başladı. Bu arada da fındık fiyatları tekrar 10 lira seviyelerine yükseldi.
BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ
Trabzon'da yapılan "Fındık Sektörü Değerlendirme Toplantısı"nın ardından fındık fiyatında bir günde yaşanılan 1 liralık düşüş, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nı harekete geçirdi. Bakanlık, ilk olarak Toprak Mahsulleri Ofisi'ni (TMO) Karadeniz'de incelemede bulunmak için görevlendirirken, Rekabet Kurumu'nu ise fındıkta tekelleşmenin olup olmadığı yönünde araştırma yapması için görevlendirdi. TMO, fındık üretimi yapılan bölgelerde emanete fındık alımı yapabilmesi için depo arayışları yaparken, Rekabet Kurumu ise fındık sektöründe tekelleşme yaptığı iddia edilen bir firmayı incelemeye aldı. TMO, yaptığı çalışmaları sonlandırarak, Bakan Faruk Çelik'e sundu. Rekabet Kurumu'nun ise çalışmalarını ilerleyen günlerde tamamlanması tahmin ediliyor.
BAKANLAR KURULU DEVREDE
Fındık ile ilgili yapılan çalışmalar Bakanlar Kurulu'nda masaya yatırılacak. Bakanlar Kurulu'nda, Bakan Çelik'in aldığı, rekolteyi tek elden bakanlığın yapması, lisanslı depoların devreye girmesi, sertifikalı fındık fidanı üretimi, tekeleşme ve bakanlık bünyesinde Çay ve Fındık Başkanlığı Kurulması kararlarının yanı sıra TMO'nun hazırladığı "fındık raporu" konuşulacak. Karadenizli fındık üreticileri ise gözlerini bu toplantıya çevirdi. Toplantıda alınacak olan kararlar, fındığın kaderini belirleyecek.
'FINDIK FİYATI ESNAFI VURDU'
Ordu Kuyumcular ve Sarraflar Derneği Başkanı Adnan Hayati Keskin, fındıkta yaşanan fiyat belirsizliği, üreticinin fındığını bekletmesi gibi durumların piyasalarda durgunluğa yol açtığını söyledi. Fındık fiyatlarındaki düşüşün kuyumcuları olumsuz etkilediğini ifade eden Hayati Keskin, "Ordu ve Giresun bölgesinde geçimini fındıkla sağlayan üreticilerimiz 4 ay önce sattığı 1 ton fındıkla 150 gram altın alabiliyordu, şimdi ise 1 ton fındıkla 90 gram altın alabiliyor ve bu sürekli değişiklik gösteriyor. Bu da fındık üreticisinin 4 ayda altın bazında yapmış olduğu zararı gösteriyor. 4 ay önce fındığını satıp altına yatıran üretici yüzde 50 kazanç sağladı ama satamayanlar yüzde 50 oranında bir zarara uğradı" dedi. Fındık öncesi alınan ve hasat sonu ödenmesi planlanan borçların, fındığa bağlı olarak aksadığını ifade eden Keskin, "Üreticinin beklenti içinde olması bu tür borçların ertelenmesine sebebiyet veriyor. Üreticilerimiz de 3-5 tüccarın keyfine göre fındığını satmamalıdır" diye konuştu.
'ÜRETİCİMİZİN PANİĞİ ARTTI'
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Yönetim Kurulu Üyesi, Ordu Ziraat Odaları İl Koordinasyon Kurulu Başkanı ve Perşembe Ziraat Odası Başkanı Arslan Soydan, Trabzon'da düzenlenen "Fındık Sektörü Değerlendirme Toplantısı"nın ardından üreticilerin hayal kırıklığına uğradığını söyledi. Başkan Soydan, serbest piyasa koşullarından ihracatçıların memnun olduğunu ancak üreticilerin memnun olmadığını belirterek şöyle konuştu: "Üreticilerimizin paniği arttı. Artık biz bu durumu görmezden gelemeyiz. Fındık fiyatlarının 14'ten 9 liraya kadar gerilemesi nasıl olur? Biz burada haksızlık ve haksız rekabet olduğunu düşünüyoruz. Artık ok yaydan çıkmıştır. Üretici mağdur olmaktadır ve bundan sonra bu serbest piyasanın sorgulanması lazım. Türk fındığı yabancı bir firma ve yerli işbirlikçileriyle tekelleşmeye doğru gidiyor. Burada sadece üretici kaybetmeyecektir, manav ve sanayici de kaybedecektir. Biz yine ziraat odaları olarak, TZOB olarak ne yapabiliriz konusundaki çalışmalarımızı devam ettireceğiz. Hiç kimse üreticinin bu mağduriyetinden dolayı bizleri geri durduramaz."
'FINDIKTA TEKELLEŞME YOK'
Karadeniz Fındık Mamulleri ve İhracatçılar Birliği (KFMİB) Başkanı ve aynı zamanda Fındık Tanıtım Grubu (FTG) Başkanı İlyas Edip Sevinç, fındıkta tekelleşmenin yaşanmadığını ifade ederek şöyle konuştu: "Ziraat Odaları fındıkta tekelleşmeden bahsediyorlar. Tekelleşme diye bir şey yoktur. Sadece büyük bir dış alıcı fındık işinde çok muvaffak olduğu için dünyanın her yerinde fabrikalar açmakta ve bu fabrikalarda Türk fındığı kullandığı için ülkemizden büyük miktarda fındık almaktadır. Almayanı değil de alanı cezalandırma telaşına düşmüşler. Adamlar fındık alıyorlar. Ne yapsınlar başka? Almasalar ne olacak, bir düşünsünler. Bugün ülkemizden büyük miktarda fındık alan firma 'Ben yeteri kadar fındık aldım, daha almıyorum' derse ne olur? Biraz akıl ve mantık lazım. Hiç Türk fındığını kullanan, dünyanın her tarafında kullandıran, bir firma suçlanabilir mi? İhracatçı suçlanabilir mi?" Başkan Sevinç "2009'da TMO'nun elinde 690 bin ton kabuklu fındık stoku birikti ve devlet bu fındıktan 2.5 milyar dolar zarara uğradı. Bu parayı kim ödedi? Elbette bu para Türk milletinin ve üreticimizin cebinden çıkmıştı. Devleti tekrar fındık almaya zorlamak, bu defa daha feci sonuçlara sebebiyet verecektir" görüşünü dile getirdi.
'VERESİYE DEFTERİ KABARDI'
Ordu Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Aydın Bostancıoğlu fındık fiyatlarındaki son durumu ve düşüşü değerlendirdi. Bostancıoğlu fındık fiyatının düşmesinden dolayı esnafın iş yapamaz halde olduğunu dile getirdi. Fındık esnafının zor durumda olduğunu ve veresiye defterinin kabardığını söyleyen Bostancıoğlu şöyle konuştu: "Esnafımız bu borçları tahsil etmek istiyor ama vatandaşta para yok. Dolayısıyla fındık fiyatının bir anda yükselmesini biz de bekliyoruz. Eğer fiyat beklentileri karşılarsa piyasanın nefes alacağını tahmin ediyoruz."