İnsanın karanlık yüzü

Çağdaş Amerikan edebiyatının devleri arasında gösterilen Joyce Carol Oates, eserlerinde tedirgin edici bir gerilimi ustaca kullanılmasıyla tanınır. Onun eserlerini okurken insan kalbinin en karanlık yanlarıyla karşılaşır, tanışıklıkla tedirginlik arasında gidip gelirsiniz. Zombi, Oates'un Bram Stoker ödüllü, 1995 tarihli bir romanı ve tüm eserleri içinde en sert, en dehşetli onlarından biri... Romanın orijinal yönü, hep kurbanların ya da örneğin polisler, gazeteciler gibi üçüncü kişilerin gözünden anlatılmasına alışkın olduğumuz bir seri katilin portresini, bu kez kendi anlatımından takip ediyor olmamız. Oates'un gelmiş geçmiş en korkunç seri katillerden Jeffrey Dahmer'ın gerçek yaşam öyküsünden esinlenerek kaleme aldığı romanda kimi zaman bir günlük kimi zaman birinci tekil şahıs anlatımıyla zaman içinde düzensiz atlamalarla ileri geri dönerek ilerlerken, bir seri katilin 'gündelik yaşamına' da tanık oluyorsunuz.
ÇOCUKLUKTA TAKILI KALMIŞ KATİL
30 yaşlarındaki Quentin P., esasında dışarıdan sıradan ve hatta neredeyse yakışıklı denilecek görünümlü bir genç adamdır. Onu sevip destekleyen bir aileye (hali vakti yerinde bir avukat baba ve anne ile sevimli bir abla), alt seviyede de olsa bir işe (ailesinin sahip olduğu ve yabancı öğrencilere oda kiraladığı bir apartmanda kapıcılık görevi) ve ilginçtir hatta ondan çok hoşlanıp, sık sık para yardımında bulunan bir de büyükanneye sahiptir. Matematiğe karşı gösterdiği üstün yetenekten zekasının seviyesine dair de bir fikir ediniriz bu arada. Anlatımına eşlik eden çocuksu bir naifliğe sahip çizimlerinden ise analitik zekasının yanı sıra çocuklukta takılı kaldığı anlaşılan bir duygusal zeka seviyesine aynı anda tanık oluruz. Ergenlik yıllarında babasının yakaladığı 'güreşçi' dergileri nedeniyle azarlandığını ve cinsel tercihlerinin yönünü de öğreniriz bu arada. Bir de taciz ettiği kendinden küçük bir zenci çocuk nedeniyle, 'ırkçılık' gerekçesiyle bir süre ıslahevinde kaldığını, ancak aslında kendi tanımıyla ırkçı olmanın ne anlama dahi geldiğini bilmediğini...
İNSANİ 'KIRINTILAR'
Hikaye ilerledikçe dehşet duygusu daha da büyüyor. Çünkü görünürde normal birinin, bir aile toplantısının sıcak atmosferinde otururken, beyninden geçen akıl almaz dehşet sahnelerine tanık oluyorsunuz. Sonra birden ıslahevi deneyiminin ardından, ailesinin koruyuculuğunda, arabayla hep beraber evlerine dönerlerken dikiz aynasından ablasıyla paylaştığı gülümseme gibi bir detayla karşılaşıyorsunuz. İşte Joyce Carol Oates'un ustalığı da burada yatıyor. Acımasız bir seri katilin hikayesini anlatırken, onun dahi içinde zaman zaman beliren insani kırıntıları da atlamıyor.

HİSSİZ ZOMBİLER
Ve yine aynı Oates, kurbanlarını asıl olarak kendine kayıtsız şartsız itaat edecek birer hissiz zombiye dönüştürmek amacıyla yanıp kavrulan ve bu amaçla göz kemiğinden bir buz kıracağıyla girilerek yapılan beyin ameliyatlarına ilgi duyan Quentin'in, bu dehşetengiz uygulamalarını da aynı soğukkanlılıkla anlatıyor. Neredeyse hissiz ve buz gibi bir üslupla... Büyükannesinin biricik torunu, ona karşı mesafeli davransa da eve yemeğe çağırmak için kapısına sık sık uğrayan bir babanın çekingen oğlu Quentin de; analitik zekasıyla ince ince kurduğu planlarla avlarını hiç belli etmeden ele geçirip, ancak 'maalesef' ameliyatlarında başarılı olamayıp kurbanlarını inanılmaz bir dehşetin ardından sürekli kaybeden acımasız Quentin de, aynı gerçeklikle, net ve lafı dolandırmayan bir üslupla anlatılıyor. Zombi, yalnızca 178 sayfa süren ve zaten su gibi aktığı için hemen bitiveren bir roman, ancak okuyucusuna hissettirdiği soğuk dehşet ve bir seri katilin beyninin kıvrımları arasında ürpertiyle dolaşma hissi, sanki ciltler süren bir kitap okumuşsunuz hissi ve ağırlığıyla uzun süre zihninizi meşgul ediyor.
ZOMBİ
Joyce Carol Oates Çeviren: Merve Sevtap Ilgın Siren Yayınları Roman 179 s.; 15 TL