AVM'ler kitabevlerinin sonunu mu hazırlıyor?

Yayınevleri kendilerine yüzlerce dosya geldiğini söylüyor. Her ay onlarca yeni kitap raflara dizilirken, çoğu dosya da eser sahibine iade ediliyor. Bundan birkaç ay önce Beyoğlu'ndaki Simurg, Pandora ve Kelepir'in olduğu binaya otel yapılacağı, Robinson Crusoe 389'un da kapanma tehlikesinde olduğu duyurulmuştu. Bu durum akıllara kitap satışlarının azaldığını getirse de sektörün profesyonelleri bu görüşe katılmıyor. Eylül 1994'te hayata geçirilen Robinson Crusoe 389 projesi, 19 yıl boyunca ayakta durmayı başarmasına rağmen geçtiğimiz aylarda maddi güçlüklerle karşı karşıya gelmiş, nakit ihtiyacına önlem amacıyla da RobKart adıyla "Önce öde sonra al" sistemini başlatmıştı. Aslında Robinson Crusoe'un ekonomik sıkıntılar yaşaması, edebiyatseverin kitap almayı azaltmasıyla değil; kitap satışlarının küçük kitabevlerinden büyük mağazalara kaymasıyla ilgili... Orhan Pamuk, Yekta Kopan, Murathan Mungan, Murat Uyurkulak, Emrah Serbes ve daha birçok yazarın Robinson Crusoe'ya destek verdiğini biliyoruz. Robinson Crusoe 389'dan Burçin Kimmet, "Kampanyayı başlattığımız andan itibaren ciddi bir hareketlilik yaşadık, ancak tamamen düze çıkmış sayılmayız" diyor. Kimmet, kampanyanın tüm yapısal sorunlara yanıt vermesini beklemediklerini, başka projelerinin de olduğunu ve yazarların başından beri destek verdiklerini belirtiyor. Şüphesiz ki çoğalan büyük kitap mağazaları, sahafları ve küçük kitabevlerinin gelirlerini büyük ölçüde etkiledi. Burçin Kimmet konuyla ilgili şöyle söylüyor: "Bağımsız kitabevlerinin yaşadığı sıkıntıların birden fazla nedeni var. İçlerinden bir tanesi de, insanların market tarzı alışveriş sistemine alışmaları olabilir. O hafta medyada sözü geçmiş, polemik yaratmış kitapları mekanın girişinde yığılmış vaziyette bulmak, insanlara cazip geliyor olabilir. Ama mesele bundan ibaret değil, e-kitap, internet satışlarında uygulanan indirimler, zincirlerin kendi çalışma şartlarını dayatabilmesi, bizim özelimizde de kira baskısı, bu sıkıntıya yol açan başlıca sebepler."

Editörlerin görüşleri farklı
Timaş Yayınları Genel Yayın Yönetmeni emine eroğlu: "İstatistikler ve Yayıncılar Birliği verileri bize kitap okuma oranlarında ciddi artışlar olduğunu gösteriyor."
İletişim Yayınları editörü levent Cantek: "AVM'ler dışında kalan kitabevleri kapanma tehdidi altında. Küçük esnaf aynı sebeplerle zaten zor durumda. Toplam kitap satışlarında herhangi bir düşüş yok."
İnkılap Kitabevi editörü ahmet Bozkurt: "Bu durumun yükselen piyasa koşullarıyla, büyük mağazalarla ya da AVM'lerle bir ilgisi yok. İnsanların toplumsal yaşamlarındaki ilgi görselleştikçe kitap okuma oranı da düşüyor. Bu da geleneksel kitabevi okuyucu algısının yıkılmasına sebep oluyor. Türkiye'de geleneksel kitabevlerinin, okuyucu profilinin yitimi ve yoksullaşmasıyla ilgili bir süreç söz konusu."