Rosenbergler hâlâ suçlu mu?

20. yüzyıl Amerikan edebiyatının klasiklerinden biri kabul edilen Caz Dönemi/Ragtime'ın yazarı Edgar Lawrence Doctorow, Daniel'in Kitabı'nda yine şahane bir romanla karşımızda. Gerçek ile kurmacayı, tarihi kişilikler ile hayali karakterleri bir araya getiren Doctorow bir kez daha inanılmaz bir maceraya sürüklüyor okuru. Konu bu sefer 1953 yazında yaşanan Ethel ve Julius Rosenberg'in idamları. Soğuk Savaş döneminde Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne bilgi sızdırmak için ABD'ye gönderildikleri iddia edilen Rosenbergler, atom bombası hakkında bilgileri ele geçirip Ruslarla paylaştıkları için idama mahkum edildi. ABD'nin tarihinin en unutulmaz olayları arasında yer alan Rosenberg idamının perde arkasındaki gerçekler günümüzde hâlâ tartışılıyor. Daniel'in Kitabı, bu bilinen olayı başka bir bakış açısıyla yeniden ele alıyor ve okuru devlet vicdanını ve mantığını sorgulamaya itiyor.
SON SÖZ OKURUN
Kitabı, Gabriel Garcia Marquez'in Yüzyıllık Yalnızlık, Paul Auster'ın İç Dünyamdan Notlar gibi eser çevirilerinden tanıdığımız gazeteci Seçkin Selvi'nin çevirisiyle okuyoruz. Ethel ve Julius Rosenberg'in isimleri kitapta Paul ve Rochella Isaacson oluyor. Çiftin oğulları Daniel, Colombia Üniversitesi'ne teslim edeceği doktora tezi için anne ve babasının 1967'deki idamının arkasındaki sır perdesini kaldırma kararı alıyor ve olay başlıyor. Daniel'in kız kardeşi Susan intihara kalkışıyor ve hastane yerine tımarhaneye yatırılıyor. Kitabın anlatıcı sesi Daniel, bir yandan kız kardeşini tımarhaneden kurtarma mücadelesini bir yandan da annesini ve babasını anlatıyor. Daniel herkes tarafından sevilen ama aile ilişkilerinde çok başarılı olmayan anne babasını uzunca anlatırken birden boşluk içine düşüyorsunuz. Bu kırılma noktasında konu, anlaşılamaz bir şekilde sıradan bir aile meselesinden tüm ülkeyi ve hatta dünyayı ilgilendiren bir hale geliyor. Daniel olayları sürekli sorguluyor ve anlamaya çalışıyor olsa da kimin haklı, kimin haksız olduğuna karar vermekte çok zorlanıyor. Kimi zaman kritik noktalarda okuru da meselesinin içine çekiyor. Adım adım bir olayın peşinden giderken kitabın sonlarına doğru masumiyet kavramını irdelemeye ve sizin için ne ifade ettiğine karar vermeye çalışıyorsunuz. Kitapta elektrikli sandalyede ölüme mahkum edilen bir anne ve babanın gerçekten suçlu olup olmadığına dair kesin kanıtlar olmasa da okur, kitabı bitirdiğinde onların suçlu olup olmadığına karar veriyor. Doctorow, Daniel'ın Kitabı'nda son sözü okura bırakıyor. Doctorow, betimlemeleri öyle ustaca yapıyor ki, elinizde kitap olduğunu unutup anlattığı mekanı soluyor ve tüm karakterleri onun istediği gibi hayal ediyorsunuz. Yazar okura sadece kurgusal bir anlatı değil, tarihsel ve sosyolojik bilgiler içeren bir eser de veriyor. 1971'te yayımlanan ve Türkçeye yeni çevrilen Daniel'in Kitabı politik olaylar üzerinden ilerlemesine rağmen ne eskiyor ne de kendini unutturuyor. Üzerinden yıllar geçse de kitap ABD'de en iyi politik kitaplar arasında ilk 10'da yer alıyor.
DOCTOROW HAKKINDA
83 yaşındaki edgar lawrence Doctorow'un tarihsel bilimkurgu kitapları amerikan edebiyatının en iyileri arasında gösteriliyor. Özellikle de Caz Dönemi/Ragtime E. L. Doctorow'un başyapıtı. 12 romanı, beş hikaye kitabı ve bir tiyatro oyunu olan yazar edebi kariyeri boyunca Ulusal Kitap Ödülü, Ulusal Kitap eleştirmenleri birliği Ödülü gibi abD'nin önde gelen edebiyat ödüllerine layık görüldü.
KİTAPTAN
"Ailedeki herkes, olayların efsanevi ağırlığının, sonuçtaki gerçekten çok daha az olduğunu kavramıştır. Kardeşim ve ben, hiçbir zaman kesinlikle incitici olmayız, bu kurtarıcı bir erdem; çünkü onarılmaz biçimde incitmek hakkı, kan bağının gerektirdiği bir haktır." "toplumun başındaki otoriter yönetici, gücünü yığınlardan değil, hükümetini parasıyla destekleyen ve nimetleri kendi arasında bölüşen üst tabakadan ya da ayrıcalıklı bürokrasiden alır. buna karşılık yığınların bağlılığı, sürekli fiziksel eziyetle sağlanır. toplumlar tarih boyunca varlıklarını sürdürürken, ekonomik terimler içinde karmaşık bir bedensel ceza sisteminin simgesini oluştururlar."