En acı arayışın hikayesi

İnsanlık tarihinin en dramatik duraklarından biridir Çanakkale... Dünya haritasının yeniden çizildiği savaşın en kanlı günlerinin yaşandığı Çanakkale, Doğu'dan Batı'ya uzanan bin yıllık yürüyüşün son izlerini silmek için yola çıkan güçlerin eli boş döndüğü kahramanlık destanının da adı.... Birkaç ay içerisinde yüzbinlerce kişinin yaşamını yitirdiği Çanakkale'nin dünya tarihine bıraktığı izler, üzerinden bir asır geçmesine rağmen silinmedi. Bugüne kadar çok sayıda araştırma ve dokümantasyon çalışması yapılan savaşla ilgili, bir kısmı tevatür niteliğinde olsa da kahramanlık hikayeleri dilden dile dolaşarak günümüze ulaştı. Aslında Çanakkale'yi anlamak için öncesine, sonrasına bakmak gerekir. Binlerce kilometre uzaklıkta ailelerinden ayrı başkalarının adına savaşmak için gelen gençlerin, kandırılmışlık ve kabus dolu günler, siyasi hesapların altında ezilen dramatik yaşamları satır aralarında cılız seslerle dillendirildi. Savaşta yaşananlara ilişkin en önemli kayıtların yer aldığı Vatikan Arşivi'ndeki mektup, yazışma ve fotoğraflar İBB Kültür A.Ş. tarafından bir kitap halinde yayınlandı. 1. Dünya Savaşı'nın 100. yıldönümünde, Vatikan Gizli Arşiv belgelerinin ışığında ve genç bir Anzak teğmenin yaşanmış hikayesinden yola çıkarak Çanakkale Savaşları'nın insani yönünü gözler önüne serdi. Çanakkale 1915 Vatikan Gizli Arşiv Belgeleri Işığı'nda Frank Coffee Vakası ismini taşıyan kitapta daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış 100'e yakın belge bulunuyor. Türkiye Katolik Ruhani Reisler Kurulu Basın Sözcüsü ve Kültür Ataşesi Rinaldo Marmara'nın yaklaşık üç yıl süren araştırmaları neticesinde elde ettiği belgeler,
gazeteci-yazar Bülent Günal tarafından metne döküldü. Savaşın yürekleri dağlayan feryatlarını işitmek için duyguların kaleme döküldüğü mektupları okuyunca, çocuklarının akıbetini araştıran anne-babaların hüzünlü arayışlarına tanık oluyoruz. Çocuklarının durumunu merak eden anne-babalar, zaman içerisinde mezar yerlerinin olup olmadığıyla teselli buluyor. Siyasi olarak sonuç alamayan aileler Vatikan aracılığıyla askerlerin durumunu soruşturuyor. Kitapta, savaş öncesi ve sonrasında düzenli olarak Vatikan'a sunulan durum raporlarının yanı sıra, Anzak cephesinden fotoğraflara da yer veriliyor. Belge niteliğindeki fotoğraf ve yazışmalar, savaş sürecinde yaşananları da gözler önüne seriyor. Acılı türküler ve yaslarla andığımız Çanakkale'ye kitap başka bir pencere açıyor. Sade bir üslupla aktarılan mektuplar ve yazılar bir solukta okunuyor.