Kürk Mantolu Madonna’nın Londra seferi

Türkçe edebiyatın bu iki çevirmene olan gönül borcunu ileride tarihçiler kesin yazacak: Maureen Freely ve Alexander Dawe önce Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü'nü İngilizceleştirdiler ve Alabama'dan bir kasiyerin de New Jersey'de yaşayan bir hipster'ın da rahatlıkla okuyabileceği çevirilerini Penguin klasiklerinden yayımlattılar. Oprah Winfrey romanı o kadar beğendi ki, kitap kulubünü takip eden Amerikalılar kendilerini Tanpınar okurken buldu. Sonra Sait Faik'in Lüzumsuz Adam'ına geldi sıra. Freely ve Dawe bu çevirilerini de Karl Ove Knausgaard'ın Amerika'daki yayıncısı Archipelago Books'tan yayımladılar. New York'ta, Washington'da espresso'larını yudumlarken Sait Faik okuyan insanlar kahve dükkanlarında görünür oldu. Freely ve Dawe şimdi de Sabahattin Ali'nin Kürk Mantolu Madonna'sının İngilizce edisyonuyla karşımızda. Kitap Penguin klasikler serisinden yayımlanıyor. Yani öyle sıradan bir olay değil bu: bir vakitler ülkesinde ezik ve tuhaf biri olarak görülen Sabahattin Ali bu vesileyle dünya edebiyat kanonuna girmiş oldu. Penguin, 5 Mayıs'ta İngiltere'de sert kapaklı bir edisyonla yayımladığı romanı, önsözlerden, sonsözlerden, biyografik bilgilerden ve yazarın hayatına dair malumattan sıkılan bir okuru göz önünde bulundurarak okurlara sunmuş. İç kapakta parlak Türkçe edebiyat alimi ve tarihçisi Atilla Özkırımlı'dan yapılan bir alıntı ve birkaç tanıtım cümlesi dışında, ne Kürk Mantolu Madonna'nın yazımına ne de yazarının hayatına dair bilgilere yer verilmiş. Bu yerinde bir tercih mi? Hem de nasıl. Şayet siz de şahane bir hikaye keşfettiğinizde o hikayenin neden şahane olduğuna kendi karar vermek isteyenlerden, bir uzmanın kitabı bağlamına yerleştirmesini bu keşif heyecanına zarar veren bir şey olduğunu düşünenlerdenseniz, İngilizce başlığı Madonna in a Fur Coat olan bu yeni Kürk Mantolu Madonna'yı çok seveceksiniz.
GİZEMLİ ROMAN
Malum, Sabahattin Ali bu kitabı askerliğini yaptığı sıralarda, Büyükdere'de bir çadırda yazmıştı. Hikayenin tefrika edileceği Hakikat gazetesine Kürk Mantolu Madonna'yı göndermeye başladığı 1940 yılında, memlekette onun gibi Marksist fikirlere sahip kişilerin başı beladaydı. Gençliğinde Berlin'de vakit geçirmiş Sabahattin Ali'nin burada yaşadığı bir aşktan hareketle yazdığı kitap Hakikat gazetesi editörlerinin pek hoşuna gitmemiş, Ali de kitabın ilgisizlikle karşılanmasından duyduğu mutsuzluğu saklamamıştı. Daha sonra kitap formatında basılan ve aradan geçen yıllarda popülerliği gazete editörlerinin merakını kabartacak biçimde sürekli artan Kürk Mantolu Madonna'ya dair o meşhur soruyu şimdi Britanya medyası yanıtlamaya çalışıyor. "Nedir Kürk Mantolu Madonna'yı bu kadar ilgi çekici kılan şey?" Emma Jane Kirby imzasıyla BBC'nin 8 Mayıs'ta yayımladığı "Bir bestseller'a ilham veren gizemli kadın" başlıklı yazıda, 'sürekli olarak sansüre uğrayan, hapse atılan ve en sonunda şüpheli bir biçimde öldürülen bir yazarın Türkiye'de son üç yılda en çok satanlar listesinden düşmeyişinin yarattığı heyecan tarif ediliyor. Bulgaristan gibi bir zamanların Demir Perde ülkelerinde okullarda okutulan kitabın yazarının kızı Filiz Ali'nin, uzun süre Türkiye'de babasının Sabahattin Ali olduğunu gizlemek zorunda kaldığını anlatıyor. Şimdilerdeyse Sabahattin Ali'nin kızı olduğunu öğrendiğinde gençlerin yaşadığı heyecanı tarif ediyor. 60 yıl boyunca kitabı İngilizceye çevirtmek için uğraştığını anlatan Filiz Ali, feminist hareket sayesinde Türkiye'deki kadınların romanın kahramanı Maria'ya benzemeye çalıştığına da dikkat çekiyor. Bu arada, hassas, içine kapalı ve çekingen bir erkekle hayatını istediği gibi yaşayan, cesur bir sanatçı kadının yaşadığı aşk Türkiye'de muazzam bir ilgi görmeye devam ediyor. Türk Kütüphaneciler Derneği'ne göre geçen yılın en çok ödünç alınan romanıydı Kürk Mantolu Madonna. Herman Hesse'nin Bozkırkurdu gibi gençken insanın hayatını baştan sona değiştirme gücüne sahip bu kitaba dair kendi keşif hikayelerini, onun nasıl aşk hayatlarını değiştirdiğini, Türkiyeli okurlar dünyanın farklı yerlerindeki başka okurlarla da paylaşabilecekler artık.