Televizyonun olmadıgı bir dünyada

Her sey dünyada artık televizyon diye bir sey olmadıgıyla ilgili, daha dogrusu dünyadaki tüm televizyon ekranlarının bilinmeyen bir sebepten ötürü beyaza büründügünü duyuran o garip ve bir o kadar da talihsiz haberin gazetelerde yayımlanmasıyla basladı..." Cengiz Erdem'in romanı Fantezi Makinesinde Hakikat Sızıntısı bu cümleyle açılıyor. Kitaptan, Yapı Kredi Yayınları'nda uzun süre editörlük ve Cogito dergisimin yayın yönetmenligini yaptıktan sonra ayrılıp kendi yayınevini kuran Cem Akas'ın tavsiyesiyle haberdar olduk: Yaratıcı, yenilikçi yazarlara sans verilmesi için ugrasan Akas, Erdem'in kitabını çok önemsiyor. Gerçekten de Türkiye edebiyatında benzerine çok rastlanmayan bir roman bu. "Ingiltere'de East Anglia Üniversitesi'nde yüksek lisans yapıyordum. Bir arastırma bursu için Amsterdam Üniversitesi'ne basvurdum," diyerek romana baslangıç sürecini anlatıyor Erdem. "Modern devletin denetleme mekanizmalarını inceleyecektim. Özellikle Foucault üzerine çalısmaktı niyetim. Amsterdam'a gittigim gün, sehrin merkezinde, Red Light District'e çok yakın bir mahalledeki küçük bir odada yasıyordum. Fare yuvası gibi, ufacık bir yerdi. Bir yandan da para kazanmak için asagıdaki internet kafede çalısıyordum. Siyah bir defterim vardı. Internet kafede çalısırken bir yandan da romanımı yazıyordum." Erdem, Amsterdam'ın bir 'kameralar sehri' oldugunu kısa sürede kesfetmis. Yalnızca sokaklarda, lokantalarda, büyük binalarda, metro istasyonlarında degil, çalıstıgı dükkânın içinde de kameralar varmıs. "Patron, internet kafeye pek takılmıyor, evinde oturuyordu; bir televizyondan, dükkânda olup bitenleri izlerdi. Arada bana telefon eder, 'Seni ekranda göremiyorum, neredesin?' derdi. Ben de hemen kameranın gördügü bir yere giderdim. Odamda ise televizyon yoktu. Yazarken, böyle bir gerçekligin içinde yasıyordum." Kitapta Cengiz Erdem, 'imgelerin' ekranlara yansımadıgı bir dünya kuruyor. Zaten kitabı okuduktan sonra da, insanın aklında hiçbir 'imge' veya sahne kalmıyor. Fantezi Makinesinde Hakikat Sızıntısı, 'imgelerinden' arınmıs bir dünyada bol bol konusan, her tür retorik numaraya basvuran bir sesle ilgili daha çok. Kıbrıs'ta Ingilizce konusulan bir ortamda yasadıgını anlatıyor Erdem. Edebiyat dünyasının pek de zengin olmadıgı bu ortamda, Girne Amerikan Üniversitesi'nde ögrencilerine Ingiliz edebiyatı ögretiyor. "Özellikle Sosyal Psikoloji master ögrencilerine verdigim derslerden büyük keyif alıyorum. Insanın karsısında ülkenin ve dünyanın sorunlarını tartısabilecegi akademik bir kitle bulabilmesi son derece motive edici," diyen 32 yasındaki yazar, geçtigimiz günlerde üniversitenin Ingiliz Dili ve Edebiyatı bölümünün baskanı olmus. Erdem'in kitaptaki kahramanının adı Tekvin; adını Tevrat'taki 'Genesis' yani Yaradılıs bölümünden alan Tekvin'le birlikte okur da 'artık yalnızca beyaz bir ısıgı yansıtan' ekranların oldugu bu dünyada geziniyor. Televizyonların gidisiyle gazete satısları artıyor, herkes yeniden gazetelere, kitaplara yöneliyor. Erdem'in derdi de, çok etkilendigini söyledigi Jose Saramago'nun Körlük romanında yaptıgına benzer bir biçimde 'çılgınca bir fikrin' pesinden giderek olabilecekleri anlatmak. Ama Erdem'in projesi bununla sınırlı degil: "Bu roman, bir hikâye anlatmasının yanında akademik bir çalısmadan da izler tasıyor. Foucault ve Alain Badiou gibi Fransız düsünürlerin fikirlerinden izleri de okuyucu bu kitapta bulacak."
TARIH Semsettin Sami Agah Sırrı Levend Can Yayınları 171 s., 14 TL
Türkçenin sadelestirilmesi yolunda önemli çalısmalar yapmıs biri Semsettin Sami. Kamus-ı Türki gibi birçok önemli sözlüge imza atmıs olan Sami, ilk Türk romanı sayılan Taassuk-ı Talatve Fitnat'ı yazmıs. Aile ve Hafta dergilerini çıkarmıs. Biyografi, Sami'nin bu ve benzeri pek çok çalısmasını yeniden anımsatıyor.
POLITIKA Demokrasi Neye Yarar? - Özgürlük ve Ahlaki Yönetim Üzerine Stein Ringen Çeviren: Nurettin Elhüseyni Yapı Kredi Yayınları 432s., 27 TL
Stein Ringen, Demokrasi Neye Yarar? adlı kitabında, demokrasinin temel degerlerini ve nasıl korunacagını sorguluyor. Egitimde fırsat esitsizligi, yoksulluk, ailenin toplumsal ve ekonomik rolü önündeki ekonomik engelleri demokrasiyle iliskilendirerek anlatıyor.
ROMAN Aile Reisinin Kati Devrilisi Najat El Hachmi Çeviren: Isıl Aydın Sel Yayıncılık 318 s., 18 TL
Faslı yazar Najat El Hachmı'nin pek çok dile çevrilen ve yayımlandıgı yıl Katalan edebiyatının en ünlü ödüllerinden birini kazanan romanı Aile Reisinin Kati Devrilisi, kadınlar ve aile üzerine yazılmıs en çarpıcı ve cesur kitaplardan biri olarak kabul ediliyor. Fas'tan Barcelona'ya uzanan öykü, yazarın hayatından da izler tasıyor.
INCELEME Hayatınızı Mahvetmeden Önce Neden Kafka Okumalısınız James Hawes Çeviren: Sugra Öncü Sel Yayıncılık 245 s., 16 TL
Kafka'nın bilinmeyen yönlerini ögrenmek ister misiniz? Mesela Kafka hiç de öyle cinsellikten korkan karanlık biri degil. Hawes'ın anlatısına göre Kafka, genelevleri ve pornoyu seven biri. Altı saat çalısarak iyi para kazandıgı bir isi var. Yasarken eserlerini hiç yayımlamamasına ragmen edebiyat çevrelerinde kabul gören biri.
ROMAN Cinistan Özcan Yüksek Dogan Kitap 336 s., 18 TL
Güzel kız ona, "Sen insan mısın, cin misin?" diye sormus. "Insanım" yanıtını alınca, ona 20 yıldır insan yüzü görmedigini söylemis. Sahın oglu bütün öyküsünü anlatmıs. Cinistan, Binbir Gece Masalları'nın izinde… Uzak ve çogu zaman tekinsiz diyarlarda, korkmanın, kadın ve erkegin sırlarına yolculuk.
MASAL Periler Sahının Kızı Iran Masalları Çeviren: Mehmet Kanar Resimleyen: Mustafa Delioglu YKY Dogan Kardes 133 s., 20 TL
Masal deyince akla ilk gelen Dogu'nun büyülü dünyasıyla küçük büyük herkesin sevebilecegi bu kitap Iran Masalları'ndan olusuyor. Masallarda cinlerden kaçan peri kızları, taslar yüzükler karsılıgı kahramanlık gösteren padisahların yakısıklı ogulları ve savasları hiç bitmeyen iyiler ve kötüler anlatılıyor.