Adalet kurbanlarına itibarları iade ediliyor

Aysa Prodüksiyon, her yıl olduğu gibi, bu yıl da önemli oyunlar sahneye koymaya devam ediyor. Rutkay Aziz ve Taner Barlas'ın rol aldığı 'Adalet, Sizsiniz' de onlardan biri. 23 Kasım'dan bu yana sahnelenen oyun, ilk günden beri seyirciden büyük ilgi görüyor. Öyle ki; biletler satışa çıkar çıkmaz tükeniyor. Peki, bu oyunu bu kadar ilgi çekici kılan şey ne?

SİSTEME GÖNDERME
Öncelikle çift anlamlı isminden de anlaşılacağı üzere, oyunda adalet sistemine bir gönderme söz konusu. Ümit Denizer'in kaleme aldığı oyun; 'Adalet biz miyiz yoksa gerçekten adaletsiz miyiz?' sorusuna yanıtı, son derece usturuplu bir şekilde veriyor. Ülkemizde olan bitenlere değil, tamamen evrensel konulara odaklanan oyun; Sokrates, Galileo, Sacco ile Vanzetti aracılığıyla adaletsizliğe vurgu yapıyor. Oyunda birbirinden bağımsız üç bölüm izliyoruz. İlkinde, M.Ö. 5'inci yüzyılda Atina'da, Beş Yüzler Meclisi tarafından 'fikirleriyle gençlere kötü örnek olduğu' gerekçesiyle idama mahkum edilen ünlü düşünür Sokrates'in yaşamı anlatılıyor. İkincisinde ise Galileo'nun Dünya'nın Güneş'in çevresinde döndüğünü söylediği için 1633'te Engizisyon tarafından müebbet hapse mahkum edilişi ele alınıyor. Üçüncü bölümde de 1927'de Amerika'daki cinayetlerden sorumlu tutulan İtalyan göçmenler Sacco ile Vanzetti'nin idamı anlatılıyor.
2412 YIL SONRA...
Yargının siyasallaştığı üç tarihi olayın ortak özelliği; bu şahsiyetlerin haksız yere öldürülmeleri/ölüme mahkum edilmeleri ve masum olduklarının yıllar sonra kanıtlanması. Antik Yunan felsefecisi Sokrates'in öldürücü baldıran zehiri içmeye mahkum edilmesi, olaydan 2412 yıl sonra yani 2012'de Yunanistan tarafından haksız bulundu ve Sokrates'in suçsuzluğu ilan edildi. Aynı durum Galileo için de geçerli; 1981'de Papa II. Jean Paul, Galileo'ya itibarını iade etti. Sacco ve Vanzetti'nin masum oldukları da yıllar sonra kabul edildi ve olay Amerikan adalet sisteminin ayıbı olarak tarihe geçti.

AZİZ YENİDEN SAHNEDE
Oyun; bu üç tarihi olayı seyirciyi sıkmadan 70 dakikada anlatıyor. Su gibi akan ve hap etkisi yaratan tek perdelik oyunda, Barlas ve Aziz tam anlamıyla oyunculuklarını konuşturuyor. Muhsin Ertuğrul hocalarının, yazılarına 'Perdeci' imzasını atmasından esinlenerek, kendilerine 'Perdeci Oyuncuları' adını veren ve oyunun yönetimini de üstlenen ikili; sahnede 7-8 farklı role bürünüyor. İlk bölümde Rutkay Aziz, Sokrates oluyor; Taner Barlas ise Beş Yüzler Meclisi üyelerini konuşturuyor. İkinci kısımda Barlas Galileo'yu oynarken, Aziz ise Engizisyon Mahkemesi heyetini ve Papaz'ı canlandırıyor. Son bölümde ise Rutkay Aziz'i Nicola Sacco, Taner Barlas'ı Bartolomeo Vanzetti olarak izliyoruz. Aziz'i 12 yıl aradan sonra yeniden sahneye döndüren 'Adalet, Sizsiniz' ışık ve dekor uygulamasıyla da dikkat çekiyor. Sahne çalışması 2.5 yıl süren oyunda, iki usta oyuncuya beş kişilik yargıç kuklaları eşlik ediyor. Oyun metninde olmayan ve provalar sırasında ortaya çıkan bu uygulama, sahne ve kostüm tasarımcısı Metin Deniz'in imzasını taşıyor. Oyun içinde önce yargıç, sonra meclis üyesi olarak görev yapan, tekerlekli sandalyeye oturtulmuş heykeller, Bülent İşcan tarafından bez ve polyester kullanılarak yapıldı.

GÜVERCİNLERLE SELAMLAMA
Oyunun sonunda birbirlerini alkışlayan iki oyuncu, özgürlüğün sembolü güvercin heykellerini de sahneye bırakarak seyirciyi selamlıyor. 'Adalet, Sizsiniz'le ilgili eleştirilen tek nokta, Rutkay Aziz'in sesinin tüm salona yayılmaması oldu. Bazı seyirciler, Aziz'in karakteristik ses tonunun arka sıralara ulaşamadığından şikayet ediyordu. Ancak, salondan salona değişen bu durum, oyunun anlaşılabilirliğini engellemiyor.
YILIN EN İDDİALI OYUNLARI ARASINDA
Tam ismi 'Adalet, Sizsiniz: Sokrates, Galileo, Sacco, Vanzetti' olan oyunun yazarı Ümit Denizer. Sahne tasarımı ve kostümler ise Metin Deniz'in imzasını taşıyor. Aralık ayında galası yapılan oyun; sezonun iddialı oyunları arasında gösteriliyor. Henüz sahnelenmeden 2012 Cevdet Kudret Edebiyat Ödülü'ne layık görülen 'Adalet, Sizsiniz'in Almanya, Londra ve Atina'da da tiyatroseverlerle buluşması planlanıyor.
SOKRATES'TEN ANEKDOTLAR
Oyunda, ünlü düşünür Sokrates'le ilgili çok fazla anekdot var. Bunların en bilinenleri; çok korktuğu karısı Xanthippe'yle ilgili olanları... Sokrates; idam edileceği sırada eşi yanına gelir ve duruma isyan ederek; "Kocamı haksız yere idam ediyorsunuz" diye bağırır. Bunun üzerine Sokrates; "Sus kadın! Haklı yere idam etseler daha mı iyi?" diye yanıt verir. Sokrates'in evlilikle ilgili bir tavsiyesi de oyunda yer alıyor: "Evlenin, evlilik çok kutsal bir müessesedir. Evlenin! Karınız iyi çıkarsa mutlu olursunuz, kötü çıkarsa filozof olursunuz."