En güzel öyküsü Nobel ödülü oldu

İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi'nin "Çağdaş hikâyenin ustası" sözleriyle tanımladığı Kanadalı yazar Alice Munro, taşra yaşamına odaklanan öyküleriyle tanınıyor. 2009'da Man Booker Uluslararası Ödülü'ne de değer görülen yazarın ismi uzun süredir Nobel'le anılıyordu. Akademi, Munro'ya Edebiyat Ödülü'nün "Duruluk ve psikolojik gerçekçiliğiyle öne çıkan, incelikle işlenmiş hikayeleri nedeniyle" verildiğini açıkladı. Twitter'dan yapılan açıklamada, İsveç Akademisi'nin Munro'ya telefonla ulaşamadığı, ödül haberinin mesaj olarak yazara ulaştırıldığı da belirtildi. Yaşayan en büyük kısa öykü yazarlarından biri olarak nitelendirilen Munro ödülü, "Şaşkın ve minnettarım" sözleriyle karşıladı. Munro, "Ödülü kazanmamın pek çok Kanadalıyı mutlu edecek olması beni sevindirdi. Bunun, Kanada edebiyatına daha fazla ilgi uyandıracak olması da beni mutlu etti" dedi.
"ARTIK YAZMAYACAĞIM"
Yazar, geçtiğimiz haziran ayında, "82 yaşındayım, isimler ya da sözcükler konusundaki unutkanlığım artık olağan bir durum halini aldı," sözleriyle emeklilik sinyalleri vererek, "Muhtemelen artık yazmayacağım. Bu yazmayı artık sevmediğim anlamına gelmiyor. Ama benim yaşımda sanırım hayatınız üzerine farklı bir şekilde düşündüğünüz bir evreye geliyorsunuz. Belki de bu yaşta yazarlığın gerektirdiği yalnızlığı yaşamak istemiyorsunuz," açıklamasını yapmıştı. Son olarak "Dear Life" adlı bir kitap yayımlayan Munro, prestijli Nobel ödülü ile birlikte yaklaşık 1.2 milyon dolarlık (2.5 milyon TL) para ödülünün de sahibi oldu. Böylece iki yıldır ödülün favorisi olarak gösterilen Japon yazar Haruki Murakami bu yıl da ödülü kazanamadı. 10 Temmuz 1931'de Kanada'da dünyaya gelen Alice Munro, ilk öyküsü "Dimensions of Shadows/Gölgelerin Boyutları"nı, gazetecilik ve İngiliz dili eğitimi öğrencisi olduğu yıllarda yayımladı. Öğrenim hayatını yarım bırakarak evlenen yazar, Kanada'nın Vancouver kentinde uzun bir süre kitabevi işletti. Munro, edebi alanda üne ise 1968'de yayımlanan ilk kitabı "Dance of Happy Shades/ Mutlu Hayaletlerin Dansı" ile ulaştı. Bu eseri ile Kanada Edebiyat Ödülü'nü de kazanan Munro, 2012'de The New Yorker'a verdiği bir söyleşide, hikâye yazmaya bir alıştırma olarak başladığını anlatmıştı: "Yıllarca hikâyenin yazacağım romana bir alıştırma olduğunu düşündüm. Sonunda tek yazabildiğimin hikâye olduğunu anladım ve bununla yüzleştim. Tüm bu çalışmalarım karşılığı da hikâyenin tam içine girebilmek oldu." Şimdiye kadar "Bazı Kadınlar" ve "Çocuklar Kalıyor" adlı iki hikâye kitabıyla Türkiyeli okurla buluşan Munro'nun bir eseri daha kasım ayında Can Yayınları tarafından yayımlanacak. Çevirisi Roza Hakmen tarafından yapılan kitap "Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik" adını taşıyor.

HİKÂYESİ OSCAR'A ADAY
Bu kitaptaki "The Bear Came Over the Mountain" adlı hikaye, 2006'da "Away From Her" adıyla beyazperdeye uyarlanmış, bu film o yıl iki dalda Oscar'a aday olmuştu. Munro'nun "The Lives of Girls and Women/Kızların ve Kadınların Yaşamı" adlı eseri ise bazı eleştirmenler tarafından roman, bazılarınca ise birbirine bağlı hikayeler olarak yorumlanıyor. İsveç Akademisi, 1976'da Kanadalı Saul Bellow'u Edebiyat Ödülü'ne değer görmüştü. Ancak Bellow, ödülü kazanmasından uzun yıllar önce 1941'de ABD vatandaşlığına geçmişti. Bu anlamda Munro, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ve Kanada'da yaşayan ilk yazar olma özelliğini de taşıyor.
'Sıradan insanları evrenselleştirdi'
Cem Alpan (Editörü ve çevirmeni): "Munro'nun Nobel Edebiyat Ödülü'nü hak eden yazarlardan biri olduğunu hep düşünmüşümdür. Onun bu ödülü alması şu açıdan önemli. Bir kere, bir öykü yazarına uzun süredir Nobel verilmiyordu. Ayrıca Munro öykü yazarak çok geniş okur kitlelerine ulaşan bir yazar. Genelde öykü için 'çok ilgi çekmez' denir. Alice Munro son kitabıyla çok satanlar arasında birinci sırada uzun süre kaldı. Bu bile başlı başına bir olay. Munro kadınların hayatını anlatan bir yazar olarak tanınır ama bu bir yere kadar doğru bir yere kadar doğru değildir. Kanadalı yazar ortalama 40-50 sayfa uzunluğunda öyküler yazar. Munro öykülerini 'Öykü ile roman arasında bir şey' diye tanımlar. Öykülerinde genelde Kanada'daki taşra ile şehir arasındaki mekânlarında yaşayan insanların hayatını anlatır. Bunu yaparak hayatları evrensel boyuta taşır. Muazzam varyasyon ustasıdır. Çünkü hep benzer karakterleri, benzer hikâyeleri anlattığı sanılır, ama her defasında o hayatlarda beklenmedik olaylar olur. Okuru her defasında öyküye kitler. Çok farklı konularda yazabilir. Mesela 'Bazı Kadınlar' adlı öykü kitabının son öyküsü 80 sayfalıktır. 'Aşırı Mutluluk' adlı bu öyküde Rus matematikçi Sofya Kovalevskaya'nın hayatının son dönemini anlatır. Bu hikayesi diğerlerinden daha farklıdır. Genelde hepimizin hayatında yer alan ölüm, ayrılık, boşanmak gibi konuları müthiş bir incelikle işler. Bu, onu öne çıkaran özelliklerinden biridir."