Anadolu Kapıları ailelerin sosyal statüsünü belirliyor

Bursa'da Doruk Tıp Merkezi'nde görevli Ortopedi Uzmanı Doktor Tayfun Açıkgöz, kendi çekmiş olduğu Anadolu kapıları fotoğraflarıyla sergi açmaya hazırlanıyor. Anadolu kapılarının içinde yaşayan ailenin sosyal ve kültürel kimliğini belirlediğini belirten Açıkgöz, ''Geleneksel mimarimizde kapı, bulunduğu yapı için ayrı bir anlam ifade eder. Mabet kapısı ilahi huzura, mektep kapısı ilime irfana, hane kapısı ise güven ve aile huzuruna açılır. Bunlar arasında ev kapılarının elbette daha imtiyazlı ve kişiye özel bir mevkii vardır. Aile mahremiyetinin başladığı bir sınırı gösterir. Kapıya gelenin geldiğini haber vermesi günümüzde kapı zilleri ile gerçekleşse de, eskiden ana giriş kapıları üzerinde bulunan kapı tokmakları ile yapılıyordu. Dışarıdan gelen kişi bu tokmağa dokunur, ziyaretini evdekilere böyle duyururdu" dedi.

KAPI TOKMAĞI SOSYAL MESAJ VERİYOR
Kapıların dış görünümünün ailenin yaşantısını, hatta maddi durumunu gösterdiğini belirten Açıkgöz, "Bütün dünyada olduğu gibi kapı, Anadolu evinde de önemli bir unsurdur. Ailenin sosyal ve kültürel hüviyetini belirler. Tokmaklar da aynı şekilde içeride yaşayan topluluğun sosyal durumunu temsil eder. Zenginlerin kapı tokmakları kalın, ağır, süslü ve pirinçtendir. Fakirin ise ince, basit ve demirdendir. Kimi kapıların üzerinde ana tokmağın altında bir de küçük tokmak bulunur. Kapıdan büyük tokmağın sesi geliyorsa gelen misafir erkek, küçüğün sesi geliyorsa gelen misafir kadın anlamına geliyor. İki kanattaki halkalar birbirine bağlanmışsa evde kimse yok demek oluyor. Bektaşiler'de tokmak üç kere çalınıyor. El formundaki tokmaklarda kimi elde yüzük olması ya da yüzüğün orta parmakta, yüzük parmağında olması evde oturanın bekar, evli ya da dul olmasına işaret ediyor'' diye konuştu.

BURSA'DAKİ KAPI TOKMAKLARI SANAT ESERİ

Bursa'nın tarih kokan mekanlarını gezip bir bir fotoğraflayan Açıkgöz, "Bursa'da kapı tokmakları iri halkalar halinde olup, ayna kısımları stilize edilmiş, bitki ve çiçek motiflerinden ibarettir. Cumalıkızık kapı tokmakları ise halka formunda olup, pirinç ve demir döküm tekniği kullanılmıştır. Cumalıkızık'ta üç tip tokmak vardır. Birincisi tokmak yerine geçen halkalar, ikincisi aynanın ortasına takılan bir halkadan oluşuyor. Üçüncüsü ise stilize edilmiş çiçek motiflerinden oluşuyor" dedi.