Düşük notları için ceza vermeyin, motive edin

Yarıyıl tatili geldi... Bu dönemde, anne-babalar da en az çocukları kadar yoğun bir şekilde karne heyecanı yaşıyor. Ancak karnelerde bekledikleri notları göremeyen ebeveynler, çocuklarına yüklenebiliyor hatta onu cezalandırıyor. Bu tip davranışlar, sorunun çözümünü zorlaştırıyor. Gaziantep SEV Amerikan Hastanesi'nden Psikolog Özlem Binnaz Can; velilere kırık karne karşısında yapmaları gerekenleri ve sömestir tatilini nasıl verimli geçirebilecekleri anlattı:
Zayıf karneden dolayı çocuğu cezalandırmak, kıyaslamak ve yargılamak problemleri çözmez, tam tersine zorlaştırır. Çocuğun cezalandırılması, arkadaşlarıyla ve kardeşleriyle kıyaslanması gibi olumsuz tutumlar; hem çocukların özgüvenini zedeler, hem de ikinci dönem için motivasyonlarını azaltır.
Çocuğun notları düşükse, okulda baş edemediği problemler var demektir. Bu tip bir karne bir işarettir ve annebabalar için bir geribildirimdir. Notları düşen ya da zayıf notları olan çocuklarda psikolojik problemlerin aranmasında fayda vardır. Aile, çocuğu cezalandırmadan önce bundan emin olmalıdır. Problem neredeyse tespit edilmesi, problemlere yönelik çözüm yolları aranmalı, hatta bir psikologtan yardım alınması gerekir.
İYİ NOTLARI DA GÖRÜN
Karnesi kırık gelen ya da notları düşük çocukların motivasyonunu artırmak için olumlu noktalar üzerinde durmakta fayda var. Örneğin; 'Sosyal derslerin iyi gelmiş ama sayısal derslerin düşük. Bu dönem sosyal derslere iyi çalışmışsın. Bu notların iyi geldiği için sömestir tatilinde arkadaşlarınla sinemaya, tiyatroya gidebilirsin' gibi olumlu yaklaşımlarda bulunmak gerekir.
Sömestir tatili bir mola gibi düşünülmeli ve çocukların kendilerini mutlu hissetmeleri sağlanmalı. Çocukların dinlenmeye de, dışarıda enerjilerini atmaya da ihtiyaçları var. Aileler, çocuklarıyla konuşup sömestir tatilini nasıl değerlendirecekleri konusunda baştan bir plan yapmalı.
Tatilde çocuğa sürekli 'Ders çalış' diye uyarılarda bulunmak, onun motivasyonunu ve hevesini azaltabilir. Bunun sonucunda çocuk, ikinci döneme isteksiz başlayabilir. Bu nedenle sömestir tatilinin ilk günlerinde çocukların derslere ara vermesi gerekir.

BİR SAAT KİTAP, BİR SAAT ÖDEV
Tatil başladıktan iki-üç gün sonra; çocuğunuzun derslerinden uzaklaşmaması için günde bir saat kitap okuması, bir saat de ödevlerine vakit ayırması gerektiğini ona anlatmalısınız.
Okul zamanında aynı saatte uyuyup uyanmaya alışan çocukların sömestir tatilinde uyku düzenleri bozulabilir. Sabahları erken kalkmak zorunda olmadıkları için geç yatabilirler. İkinci döneme başlarken adaptasyon sorunu yaşamamak için, çok geç yatmamak şartıyla istediği saatte yatmasına izin verin.
Çocuğunuza, kişiliğine ve zevkine uygun kitaplar alabilirsiniz. Sonrasında seçtiğiniz kitaplar hakkında konuşup onun okuma isteğini artırabilirsiniz.
Çocukların bütün gün bilgisayar başında vakit geçirmesi doğru değildir. Bu sürenin günde iki saati aşmaması gerekir.
Çocuklar için sinemaya gitmek çok keyifli bir aktivitedir. Çocuğunuzla gösterime girecek filmler hakkında konuşabilirsiniz. Gideceğiniz filmleri beraber seçip bu konuda paylaşımda bulunabilirsiniz.
Tiyatro da vaktini faydalı değerlendirmesini sağlar. Tiyatro, çocukların gelişiminde oldukça faydalıdır. Bu sanat dalı; çocuğu neden-sonuç ilişkisi kurmaya, düşünmeye, sorgulamaya, kaliteli zaman geçirmeye, en önemlisi yaşamla arasında köprü kurmaya iter.
Tatilde çocuğunuzla birlikte müze gezileri yapabilirsiniz. İlkokul, ortaokul ve lise çağındaki öğrenciler; kültür-sanat etkinliklerine katıldıklarında hem eğleniyorlar, hem öğreniyorlar, hem de güzel vakit geçiriyorlar.
Çocuğunuzun sevdiği, eğlendiği, başarılı olduğu etkinlikler varsa, ona bu alanlarda yardımcı olun. Örneğin; tenise, futbola merak duyuyorsa, o alanların tarihi ve oyuncuları hakkında araştırma yapması konusunda yönlendirin.

ESKİ ALBÜMLERİ ÇIKARIN
Ata binmenin psikolojik ve fiziksel faydaları vardır. Çocuklar atı idare etmek için konsantre olur, stresleri azalır, hayvan ve doğa sevgisi gelişir.
Çocuğunuzla birlikte fotoğraf albümlerini çıkarıp eski fotoğraflar üzerine sohbet edebilirsiniz. Sizinle ilgili farklı bilgiler edinmek çocuğunuz için ilgi çekici olacaktır.
Çocuklar da, ergenlik çağındaki gençler de yapboz yapmayı çok sever. Onunla birlikte çeşitli yapbozlar yapabilirsiniz. Yapboz; dikkati ve konsantrasyonu güçlendirir. Bulmaca çözmek de eğlendirici bir alternatif olacaktır. Bulmaca; çocuğunuzun hem eğlenmesini, hem de kendisini geliştirmesini sağlar.
ARKADAŞLARIYLA VAKİT GEÇİRMELİ
Çocuğunuzun yaşıtlarıyla vakit geçirmesi için zaman ve ortam yaratın. Arkadaşlarıyla vakit geçirmekten hem keyif alacak, hem de sosyal açıdan kendisini geliştirecektir. Çocuğunuzla birlikte arkadaşlarının evlerini ziyaret ederek, onlara küçük de olsa bir hediye alarak, paylaşmanın önemini gösterebilirsiniz.
BASKIYI AZALTIN
İki kardeşi birbirleriyle kıyaslarken, olumsuz değil olumlu noktalar üzerinde durmalısınız. Düşük notları olan çocuğunuza şu şekilde yaklaşabilirsiniz: 'Kardeşin pekiyi getirmiş, sen iyi getirmişsin ama öğretmenin okuldaki arkadaşlarının seni çok sevdiğini, öğretmenlere ve arkadaşlarına karşı çok iyi olduğunu söyledi. Sen de sömestir tatilinde dinlenme ve gezme hakkına sahipsin.' Yapıcı tavırlar, onun üzerindeki baskıyı azaltacaktır. n Çocuğunuzun sevdiği sanatçılar, şarkıcılar varsa onunla beraber konserlere gidebilirsiniz. Sevdiği bir sanatçıyı gördüğü zaman heyecanlanacak ve kendisini mutlu hissedecektir. Ayrıca birlikte resim sergilerini de ziyaret edebilirsiniz. Evde resim çizmesini de isteyebilirsiniz.
DEPRESYON VE KAYGI BOZUKLUĞU GELİŞEBİLİR
Karnesinde kötü notlar olan çocuklar, psikolojik sorunlarla karşılaşabiliyor. Acıbadem Kadıköy Hastanesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi bölümünden Dr. Emel Bellibaş, ebeveynlerin yaklaşımının çok önemli olduğuna dikkat çekiyor: "Çocuğun içinde bulunduğu durumu, bir çeşit çaresizlik duygusuyla karşılaması en kötüsüdür. Ebeveynlerin hatalı yaklaşımı, çocukta birçok psikolojik soruna neden olabilir." Dr. Bellibaş, karşılaşılan en temel sorunları ise şöyle anlatıyor: "Akademik başarı çocuklar için elbette çok önemli. Başarısız oldukları alanlarla yüzleşmeleri, onların yenilgi yaşadıkları duygusunu pekiştirebiliyor. Düşük notların olduğu karneyle karşılaşan çocuklar en sık; utanma, suçluluk ve aşağılanma gibi ağır olumsuz duygular yaşıyor. Ayrıca ebeveynlerde buna aşırı olumsuz tepki verdiklerinde bu başarısızlıkları için bir çözüm yolunun olmadığına inanabiliyorlar. Bu olumsuz duyguların çok yoğun yaşandığı çocuklarda ebeveynler de hatalı tepki verdiklerinde depresyon, kaygı bozuklukları ve uyum bozuklukları gibi ruhsal rahatsızlıklar gelişebiliyor."
ÖDÜLDE AŞIRIYA KAÇMAYIN
Öte yandan Dr. Bellibaş, notları yüksek olan bir çocuğun başarısının övülmesi gerektiğini ancak aşırı ödüllendirmeden kaçınılmasının şart olduğunu da vurguluyor: "Ebeveynlerin, kendi mutluluklarının çocuklarının notlarına bağlı olmadığını göstermesi gerekir. Bu açıdan çok coşkulu ve aşırı bir ödüllendirme değil, daha çok sözel ve duygusal ifadeler tercih edilmeli. Ona, 'Çalışkan ve mutlu bir çocuk olman beni sevindiriyor' veya 'Senin gösterdiğin başarı beni gururlandırıyor' diyerek olumlu duygularınızı ifade etmelisiniz. Bu, çocuğunuzu, başka alanlarda da başarılı olması konusunda motive edecektir."