Geçmişten günümüze Ramazan gelenekleri

11 ayın sultanı Ramazan'ın yöreden yöreye değişen ve kimi yüzyıllardır yaşamaya devam eden, kimi de çoktan tarihin tozlu sayfalarına karışan birçok geleneği bulunuyor. Gizliilimler.tr.gg sitesi, bu gelenekleri derledi…
KAYIKLA DOLAŞIYORLAR
Sinop'a özgü bir gelenek olan ve Ramazan ayında 'sellime çıkma' ya da diğer adıyla 'helesa' olarak gercekleştirilen şenliklerin geçmişi tam olarak bilinmiyor. Bir rivayete göre; çok eski bir dönemde kış mevsiminde fırtınadan kaçarak Sinop'a sığınan bir geminin tayfaları, haftalarca burada mahsur kalmış. Kumanyaları tükenen tayfalar; kimseden bir şey isteyemedikleri icin aç kalma tehlikesiyle karşı karşıya kalınca, sonunda bir filikayla kente gitmiş, ellerinde fenerle evleri dolaşıp mani söyleyerek yiyecek istemişler. Helesanın bu öyküden kaynaklanıp kaynaklanmadığı tam olarak bilinmese de her yıl Ramazan ayında gerçekleştirilen bu gelenek, yıllardır sürdürülüyor. Ramazan ayının 15'inden itibaren helesaya çıkan gençler, taşıdıkları maket kayıkla 'sellim'e çıkıyorlar. İftar sonrası birkaç kişinin taşıdığı ve özenle süslenmiş kayıklar eşliğinde ellerinde fener ve mumlarla mahalleleri dolaşarak bahşiş topluyorlar. Kayığı gidilen evin önüne koyan gençler; evlerin kapılarına giderek mani söyleyip bahşiş istiyor. Bahşişler ise bir mendile sarılarak ve düştüğü yer görülsün diye de mendilin ucu yakılarak helesacılara atılıyor.
İLK KEZ TUTANA HEDİYE
Erzurum'da her yıl Ramazan ayında; ilk defa oruç tutan çocuklara çeşitli hediyeler verilmesi, nişanlı kızların evlerine iftarlık yemek ve hediye götürülmesi, maddi durumu kötü olan vatandaşlara iftarlık verilmesi ve 1001 hatim okuma geleneği sürdürülüyor. Çocukların akşama kadar oruç tutmaları, yaşları dolayısıyla uygun olmadığı için öğle saatlerinde bir yemek verilirdi. Buna 'oruca direk vurma' denilirdi ve çocuğun gönlü de alınmış olunurdu. Şimdilerde ise neredeyse hiçbir çocuk, hatta genç; 'oruca direk vurma'nın ne demek olduğunu bilmiyor.
KOMŞULARA İFTAR
Konya'da oruç tutan cocuklara dayanamadıkları için yaptırılan 'oruca direk vurma' günümüzde tamamen unutulmaya yüz tutarken, esnafın dükkan komşusunu iftar yemeğine çağırması geleneği de giderek azalıyor. Konya'da Ramazan geleneklerinin en önemlisi, iftar yemeğine davet olarak biliniyor. Eskiden akrabalar ve komşular birbirini, esnaf ise dükkan komşusunu iftara davet edermiş. Günümüzde esnafın dükkan komşusunu iftara daveti giderek azalıyor. Akraba davetleri sürüyor ancak eskisi kadar yoğun değil.
BÜYÜKLER ÇOCUKLARA HARÇLIK VERİYOR
SAMSUN'UN Bafra ilçesinde, özellikle çocuklar için ayrı bir anlam taşıyan bir gelenek yıllardır sürdürülüyor. 'Selesepet' adıyla bilinen ve Ramazan ayının 14'ünü 15'ine bağlayan gece gerçekleştirilen şenlik, geçmişin kültür mirası olarak bugüne kadar taşınmış. Etkinlik; çocukların sevindirildiği, ikramlarda bulunulan ve eğlence amaçlı bir şenlik olarak günümüzde hala etkinliğini koruyor. İftarın ardından başlayan şenlikte, çocuklar taşıdıkları 'sele-sepet' adı verilen fenerlerle evleri dolaşarak bahşiş topluyor. Çocuklar 'Selesepet top kandil, aç kapıyı ben geldim. Ayda yılda bir kere, kapınıza ben geldim' şeklinde maniler söyleyerek teravih vaktine kadar mahalleleri dolaşıyor. Gidilen her evde mutlaka bir ikramda bulunulurken, verilen hediyeler taşınan sepetlerde biriktiriliyor.
AMASYA'DA BANDO EŞLİĞİNDE İFTAR
AMASYA'DA, geçmişi 150 yıl öncesine dayanan bir gelenekle iftar müzik eşliğinde açılıyor. Kent sakinleri, belediye bandosunun çaldığı yılın popüler parçaları eşliğinde iftar yapıyor, sahura kalkıyor. Zamanın Amasya Mutasarrıfı Ziya Paşa'nın, 1860'lı yıllarda bir Ramazan günü Amasya Kalesi'nden davul-zurna çaldırmasıyla başladığı bilinen geleneği bugün, verdiği konserlerle belediye bandosu sürdürüyor. Kente hakim en yüksek yer olan Harşena Dağı'ndaki Amasya Kalesi'nde iftardan yaklaşık bir saat önce başlayan konserlerde, yılın popüler şarkıları ile Amasyalıları iftara hazırlayan bando, konserlerini sahurda da sürdürüyor. Genellikle yöreye özgü türkülerin icra edildiği konserlerde, zaman zaman istekler doğrultusunda yılın popüler parçalarına da yer veriliyor. Bando, Ramazan ayında seslendireceği parçaların provalarına ise Ramazan öncesinde başlıyor.