Okul öncesi evde ‘kaliteli yaşam’ panoları oluşturun

Keyifli bir yaz tatili sonrası okula ve iş hayatına dönmek hayli zordur. Bu süreçte en çok zorlananlar da çocuklardır. Ödevler ve sınavlardan muaf oldukları üç aylık yaz dönemine iyice alışan çocuklar, sonbaharın getirdiği yükümlülüklerle baş etmekte yetişkinlere oranla daha fazla güçlük çekiyor. Derslerinde başarılı ve sorumluluk duygusu yüksek çocukların, güçlüklerle baş etme mekanizmalarının kuvvetli olduğu biliniyor. Uzman Klinik Psikolog Berra Baş, okula dönüşe adapte olma sürecinde yapılması gerekenleri anlattı...
Çocuklar okula nasıl motive olur?
Çocuklar, merak duygusuyla kaplıdır. Erken çocukluk döneminde, oyunla desteklenen merak duygusu, eğitime yönelik oyunlarla desteklenirse, eğitim tutkusu önbellekte yer edinir. Çocuk, eğitimin yüceliğini hissederek ve keşfederek büyür. Bu akış sağlıklı gerçekleşirse, çocuklar ileride okuma motivasyonuna sahip olur. Görevlerini ve sorumluluklarını rahatça yerine getirebilirler. Eğer evde kurallar oluşturulamadıysa, çocuk istediği saate kadar tabletiyle veya bilgisayarıyla oynayabiliyorsa, istediği saatte uyuyup güne geç başlayabiliyorsa, yani evin otoritesi çocuktaysa; otoritesinin sarsılacağını düşünen çocuk, okul ortamına girmek istemez. Bu sebeple, okul başlamadan önce evin içinde kaliteli yaşam panoları oluşturmak gerekir. Bu panolara, genel kurallar yazılır. Çocuk bu kurallara uydukça; onu yüreklendirebilir, ona teşekkür mektupları yazabilir, minik hediyeler alıp sürprizler yapabilirsiniz.
GÜVENSİZLİĞİN KAYNAĞINI BULUN
Hangi yaş grubu okula daha zor adapte olur?
Patoloji barındıran çocuklarda adaptasyon süreci uzar. İlk defa okula başlayacak olan kreş dönemindeki çocuklarda, 'ayrılma anksiyetesi' denen 'seperasyon anksiyete bozukluğu' yaşanıyorsa bu sürecin uzadığı görülür. Çocukta okul öncesi dönemde tırnak yeme, parmak emme, alt ıslatma, korkular, gece uyuyamama, huzursuzluk, gerginlik gibi şikayetler varsa; güvensizlik konusu üzerinde durulmalıdır. Yaşanan güvensizliğin kaynağı tespit edilip erken dönemde psikoterapi süreci başlatılabilir. Bu da adaptasyon sürecine hız kazandırır.
DOĞRU ZAMANDA KONUŞUN
Bu süreçte ebeveynler ne gibi hatalar yapıyor?
Okula başlama döneminin hassas bir süreç olduğu unutulabiliyor. İşin aslı şu ki; geçmişte yaşanan güvensizlikler tekrar gündeme getirilirken çok hassas davranılması gerekiyor. Bazı aileler, durumu örtbas ederken, bazı aileler de çocuğa baskı ve dayatmada bulunabiliyor. İkisi de doğru değildir. Eğer çocuk bir yanlış yaptıysa; doğru tonda, doğru zamanda ve doğru insanların (sadece anne-baba) yanında, çocuğa bu yaptığının yanlış olduğu bilgisi verilmelidir. Aileler, bunu yapmaktan kesinlikle geri durmamalıdır. Aynı durumun tekrarlanmaması için belirlenen önleyici planlar, evdeki kaliteli yaşam panosuna yazılmalıdır. Çocuklar, kurallar görselleştirildikçe konuşulanları daha iyi hatırlar. Yapılan yanlışların doğru şekilde aktarılması, çocuğun yanlışı tekrarlamaması için çaba sarf etmesini sağlar. Böylelikle çocuk eğitilir.
ONA 'SEVGİM HEP YANINDA' DEYİN
Çocuklar okul konusunda en çok nelerden çekiniyor?
Çocukların en çok korktuğu şey, güveni ve sevgiyi kaybetme korkusudur. Okula başlama döneminde; evlerindeki sevgi figüründen ve ailesinden biraz uzakta zaman geçirme fikri, çocuğun zihninde özlem duygusuyla harmanlanır. Ve bu özlem sürecinin dayanılmaz ağırlığıyla karşı karşıya kalma fikri, adeta üniversite sınavına girmekte olan bir gencin hissettiği endişe duygusu kadar ağır olabilir. Bu sebeple aileler; çocuklarına, okula başlamadan önce yumuşak geçişlerle durumun ön izlemesini yapmalıdır. Çocuğunuza şöyle diyebilirsiniz: 'Aradığın sevgi ve güven, gittiğin her yerde seninle olacak. Bazen sevilmediğini hissedebilirsin, böyle hissettiğin dönemlerde seni çok sevenleri hatırla. Onların sevgisi, bu sevgisizliğin üstesinden gelmeni sağlayacak, yaranı sarıp sarmalayacak. Bazen kendini güvende hissetmeyebilirsin. O dönemlerde, bunu içinde saklama lütfen ve en yakınındaki öğretmeninle durumu paylaş, sana yardım etmesini iste. Öğretmeninden beni aramasını da rica edebilirsin. Hep beraber, sevgi ve güven ortamını yeniden inşa edebiliriz. Tıpkı Lego parçalarından düzenli bir ev yapmak gibi...' Sözlerinizi unutmaması için ona bir analoji verip görsel hafızasına kazıyacağı bir anı oluşturabilirsiniz.