8 soruda böbrek nakli

Yapılan araştırmalar, böbrek nakli olan hastaların diyaliz tedavisi olanlara göre daha uzun ve konforlu bir yaşam sürdüğünü gösteriyor. Hastalar niçin böbrek nakli olmuyorlar? sorusunun ise basit bir yanıtı var; yeterli organ bağışı yok. Son dönem böbrek yetmezliği hastalığı olanların sağlıklarına kavuşabilmeleri için tek bir çareleri var, böbrek nakli... Nakledilen böbrek, hastanın tıpkı kendi böbreği gibi çalışmaya başlıyor. Böbrek nakli olmayı bekleyen hastalarda tedavi şekli ise diyaliz. Diyaliz, uygun böbrek bulununcaya kadar geçerli bir köprü tedavisi. Türkiye'de binlerce kişi böbrek nakli olmak için umutla bekliyor. Ülkemizde 60 bin kişinin böbrek nakline ihtiyacı var. Bu sayının 1016 yılında 100 bine ulaşacağı tahmin ediliyor. Ancak ülkemizde Türkiye'de yılda 3000'e yakın böbrek nakli gerçekleştiriliyor.
Kronik böbrek yetmezliği nasıl tedavi ediliyor?
Hastanın böbrek fonksiyonları 'Klirens' ile ölçülüyor. Normal sınırlar 90-135 arasında oluyor. 30-90 ml/dak arası kompanse kronik böbrek yetmezliği, 30 ml/dak'nın altı ise dekompanse kronik böbrek yetmezliği şeklinde tanımlanıyor. Klirens 10 ml/dak'nın altına indiğinde ise bir tedavi uygulanmazsa üremik koma gelişiyor. Bundan sakınmak için böbrek yerine koyma tedavisi şart oluyor. Böbrek yerine koyma tedavisi 2 şekilde yapılıyor. Böbrek nakli ve suni böbrek (Diyaliz) tedavisi.
Diyaliz tedavisi nasıl uygulanıyor?
Suni böbrek tedavisi damar yoluyla (Hemodiyaliz) veya karın zarı yoluyla (Periton diyalizi) yapılıyor. Ancak diyaliz tedavileri, böbreğin tüm fonksiyonlarını yerine getiremiyor. Sadece üre ve bir kısım zararlı maddeleri süzüyor. Hemodiyalizde haftanın 3 günü 4'er saatlik seanslarla, bir makine yardımıyla kan filtreleniyor. Diyaliz tedavilerinde hastanın tedaviye uyumu çok önemli. Aksi takdirde 5 yıllık sürede ölüm riski yüzde 50 gibi yüksek bir rakama ulaşıyor.
Diyaliz tedavisi mi organ nakli mi?
Kronik böbrek yetmezliği tedavisinde diyaliz ancak hastanın yaşamasını sağlayacak asgari tedavi sunuyor. Böbrek fonksiyonlarının tamamını karşılayamıyor. Hasta bir merkeze bağlı olarak yaşamını sürdürmek zorunda kalıyor. Hastada tam iyilik hali olmuyor. İşi varsa çalışma zamanı kısıtlanıyor. Tatil olanakları kısıtlı oluyor. Böbrek naklinde ise tam iyilik hali oluşuyor. Hastanın ömrü daha uzun oluyor. Hasta hayatının önemli bir bölümünü merkezde geçirmek zorunda kalmıyor. Üretime katılarak ülkesine katkıya devam edebiliyor.
Böbrek nakli ne zaman yapılmalı?
Kronik böbrek yetmezliğinde mümkünse diyaliz başlamadan böbrek nakli yapılmalı. Bu aşamada yapılabilirse, böbrek naklinin başarı oranları daha yükseliyor. Ancak malesef hasta bilgilendirilmesi eksiğive organ azlığı nedeniyle, böbrek nakli gecikiyor.
Kimler verici olabiliyor?
Dördüncü dereceye kadar hısım olanlar ve eşler canlı böbrek vericisi olabilirler. Verici havuzunu artırabilmek için son zamanlarda çapraz vericiler (hısımlarla uyumsuzluk sonucu nakil olamayanlar, uygun kişilerle vericilerini değişir) ve emosyonel (eski dost, arkadaş vb.) vericilerle de böbrek nakli yapılıyor.
Nakil için uygun böbrek nasıl seçiliyor?
Nakil için damarlarının uzunluğu nedeniyle öncelikjle sol böbrek seçiliyor. Bununla birlikte iki böbrek arasında çalışma açısından yüzde 10'dan fazla bir fark varsa veya sol böbrekte çok fazla sayıda damar mevcutsa sağ böbrek seçilebiliyor. Bu seçime karar verebilmek için kontraslı bilgisayarlı tomografi ve böbrek sintigrafisi yapılıyor.
Böbrek naklinin canlı vericiden alınan böbrekle yapılmasının avantajı nedir?
Ülkemizde böbrek nakli, batı ülkelerinin tersine olarak yüzde 85 oranında canlı verici kaynaklı yapılıyor. Oysa böbrek naklinde çözüm kadavra vericilerle olmalı. Bir ölüden 2 böbrek 2 ayrı kişiye takılabiliyor.
Böbrek nakli neden laparoskopik yöntemle yapılıyor?
Laparoskopik cerrahi, daha küçük kesi, daha az ağrı, daha iyi kozmetik görünüm, kasların kesilmemesine bağlı kas gücünü koruyabilme, işine veya günlük yaşamına daha çabuk dönebilme gibi avantajlara sahip. Yaralar küçük olduğunda için yara enfeksiyonu oluşma riski çok az oluyor.