Larvadan, dokuma tezgâhına...

Bursa'da unutulmaya yüz tutan ipek markası yeniden canlanıyor. Başta Valilik olmak üzere Büyükşehir Belediyesi ve İl Tarım Müdürlüğü katkılarıyla yeniden yaygınlaştırılmaya çalışılan İpek böceği yetiştiriciliği, 15 ilçede belirlenen ve devlet desteği ile kurulan çiftliklerde yeniden hayat buluyor. Dünyada yaklaşık 15 ülkede üretilen ve buna karşılık bir çok ülke tarafından tüketilen ipeğin, kelebek larvasından dokuma tezgahına uzanan inanılmaz yolculuğu nasıl gerçekleşiyor. SABAH Bursa, bu inanılmaz yolculuğu okuyucuları için araştırdı. Yaklaşık 4 bin yıl önce ilk defa Çinliler tarafından üretilmeye başlanan ve çok uzun yıllar nasıl üretildiği gizli tutulan ipek Türkiye'de ise bin 500 yıldan beri üretiliyor. İpekböceği larvalarının koza örmek için salgıladıkları parlak ve çok ince bir iplik olan ipeğin çeşitli sektörlere olan yolculuğu İpekböceğinin yumurtlama döneminde başlıyor. Bursa'da kendi köyünde ipekböceği yetiştiriciliği yapan Harmancık ilçesine bağlı Ilıcaksu köyü muhtarı Sıtkı Demir, ipeğin yolculuğunu şu sözlerle anlattı: " Bu yolculuk dişi bir ipekböceğinin bir seferde 200-300 yumurta yumurtlamasıyla başlıyor. Bu yumurtalardan hava şartlarına göre 8 ila 10 gün içinde 3 mm boyunda tırtıllar çıkıyor. Tırtıllar önce siyah ve tüylü oluyor. Sadece dut yaprağı yiyerek besleniyorlar ve çok oburlar, bu nedenle çok çabuk büyüyor ve beyazlaşıyorlar. Bir aylık olmadan 4 sefer deri değiştirir ve 8-9 cm boyuna ulaşarak koza örecek hale gelirler.
120 KG DUT YAPRAĞI
Sadece bir dişinin bıraktığı 300 yumurtadan çıkan tırtılların bir aylık süreçte 120 kg kadar dut yaprağı tükettiğini ifade eden Muhtar Demir, " İpekböceği yetiştiriciliğinin önemli noktalarından biri de dut yaprağı teminidir. 100 tırtıl 30 günde yaklaşık 40 kg dut yaprağı yer. Bu nedenle dut ağaçlarının bol olduğu yerlerde yetiştiricilik yapmak en doğrusudur. Koza örecek hale gelen tırtıllar yemden kesilir ve koza örecek bir yer arar bu durumlarda tırtılların üzerine ince çalı ve dallar konulur. Pupa (koza içindeki devre) olmaya hazır tırtılların ağızlarında bulunan boru biçimli iki salgı bezi faaliyete geçerek ipek denen sıvı bir madde salgılamaya başlar. Protein yapılı bu sıvı hava ile temas ettiğinde ince tel halinde sertleşir. 3 gün içinde dıştan içe doğru bir koza örerler. Bu evreden sonra kelebek halini alıp kozayı delerek dışarıya çıkmadan önce kozaları toplamak gerekiyor. Koza örme işlemi tamamlandıktan sonra kozanın içinde de 2 kez deri değiştiren tırtıllara bu dönemde krizalit deniliyor. 18-20 gün içinde kelebek olur ve kozayı delerek dışarıya çıkarlar. Bu nedenle koza delinmeden toplamak ve güneşe çıkartmak gerekiyor. Bir koza, 800 metre ile 1200 metre arsında değişen bütün bir halde ipek telden oluşuyor.