Musa Anter cinayeti diziye konu oldu

90'lı yıllarda birçok faili meçhul cinayette parmağı bulunan JİTEM tarafından katledilen Kürt bilge Musa Anter'in ölümü TRT 6 ekranlarında yayınlanan JAN (Sızı) dizisinde konu edildi. Başrolünde Berdan Mardini'nin oynadığı dizi de, Musa Anter'in hafızalara kazınan cenaze görüntüsü de bire bir canlandırıldı.

TRT 6'TEN 2015 AÇILIMI

TRT 6, 2015 yılına oldukça iddialı başladı. Geçtiğimiz aylarda yönetimi değişen ve gazeteci-yazar Mustafa Ekici'nin başkanlığında yeniden koordine olan TRT 6, kuruluş amacına hizmet eden birçok projeye imza atmaya başladı. Barış süreci ve çözüm sürecine hizmet eden projelerin yanı sıra, dil ve kültürü destekleyen birçok program da yayına başladı.

ÇÖZÜM SÜRECİNİ DESTEKLEYEN PROGRAMLAR

Kurulduğu günden bu yana TRT 6 ekranlarına çıkmayan Orhan Miroğlu, Xalid Sadini, Müfit Yüksel gibi birçok aydın ve yazarı da yorumcu kadrosuna dahil eden TRT 6, 90'lı yıllar Türkiyesini anlatan birkaç projeye de imza attı. OHAL'li yılları anlatan OHAL'den Bu Hale belgeseli, uluslararası bir format olan Kelime Oyunu yarışmasının Kürtçesi gibi birçok yeniliğin yer aldığı TRT 6 ekranlarında, 90'lı yıllarda büyük kaosun yaşandığı Lice olaylarını, siyaset tarihine kara bir leke olarak geçen 49'lar davasını işleyen belgeseller de hazırlattı.
Kanal Koordinatörü Mustafa Ekici, 2015 yılı için birçok yeni proje hazırladıklarını, çözüm sürecini destekleyen ve toplumsal birlikteliğe hizmet eden programlara daha fazla yer vereceklerine işaret ediyor.

Senaryosunu Pervin Okur'un yazdığı, yönetmenliğini Yunus Emre Karadavut'un yaptığı, Jan/Sızı dizisinin 6 Ocak Salı akşamı ekrana gelecek 11. Bölümünde, JİTEM tarafından katledilen Musa Anter cinayeti ekranlara gelecek. Mardin'de geçen dizi, 90'lı yıllar ile günümüz arasında geçişlerin olduğu bir hikayeye sahip. Demir ailesiyle Akgün ailesi arasında kökeni geçmişe dayanan sorunlara rağmen birbirini seven, Süryani kız Yuliana ile Kürt genci Ferat'ın aşkını anlatan dizinin her bölümde 1990'lı yılların bölge halkı üzerinde bıraktığı tahribatlara, sancılara da değiniliyor. Göç, köy yakmalar, faili meçhul cinayetler, işkenceler gibi birçok bıçak sırtı konunun ele alındığı dizi, bölgede yoğun bir ilgiyle izleniyor. Dizinin Salı günü yayınlanacak olan bölümünde, yine bölgenin 90'lı yıllarda yaşanan sorunları, karakterlerin geçmişleri yoluyla gündeme getirecek. Mardin'de bir köy kahvesine baskın düzenleyen Jitem, pek çok kişiyle birlikte Musafir isimli genci usulsüz bir şekilde tutuklayarak sorgulamaya başlar. Kürtçe konuştuğu, şiir okuduğu için halkı galeyana getirmekle suçlanan Musafir suçlamaları reddetse de işkenceye maruz kalır. Muhbirlik yapması istenen Musafir'in yaşadıkları bununla sınırlı kalmaz. Her türlü insanlık dışı eylemin uygulandığı, dönemin Diyarbakır Cezaevine kapatılan Musafir'in uğradığı fiziksel, psikolojik şiddetin etkileri günümüzde hala etkisini sürdürür. Xalit karakterinin eski defterleri yeniden açmasıyla o yıllara giden Musafir, bölge halkının yaşadığı zulmün sadece birer temsilcisi olarak karşımıza çıkar.

ANTER'İN KENDİ SESİYLE ŞİİR

1992 yılında Diyarbakır'ın Seyrantepe mahallesinde silahlı saldırı sonucu faili meçhul cinayete kurban giden, Kürt aydını Musa Anter yine 90'lı yılların acımasızlığının en somut örneklerinden biri olarak dizide kendine yer bulur.
Cenaze töreni düzenlenmesine izin verilmediği için, Musa Anter'in naaşı, emniyet güçlerinin gözetiminde dört kişi tarafından defnedilmişti. Zivingê köyüne gömmek için dört kişi tarafından tabutunun taşındığı sahnede Anter'in kendi sesinden Nevala Qeseba şiirine de yer veriliyor.

MUSA ANTER KİMDİR?

Musa Anter, 1920 yılında Mardin'e bağlı Nusaybin ilçesinin Zivinge köyünde doğdu. İlkokulu Mardin'de, ortaokul ve liseyi Adana'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Annesi Fesla Hanım, Türkiye'nin ilk kadın muhtarlarından biridir.
1944'te önemli alimlerden Abdurrahim Zapsu'nun kızı Ayşe Hale ile evlendi. Öğrencilik yıllarında, Doğu'daki olaylara karşı yapılan gösteri ve etkinliklere katıldığı ve tertip ettiği gerekçesiyle birçok defa gözaltına alındı.
Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu ile birlikte İleri Yurt gazetesi'ni çıkaran Anter, yayımladığı Kürtçe şiiri 'Kımıl' nedeniyle 1959 yılında idamla yargılandı. Sonrasında defalarca gözaltına alınıp, tutuklandı. Yaşamı boyunca toplam 11,5 yıl hapis yattı. Devrimci Doğu Kültür Ocakları, Halkın Emek Partisi, Mezopotamya Kültür Merkezi ve İstanbul Kürt Enstitüsü'nün kurucularından olan Musa Anter, şiddete karşı, barıştan yana bir bilge olarak tanındı. Kürt kimliğinin yanı sıra, Türkiyeli bir aydın olarak her kesimden büyük sempati toplayan Anter, Kürt meselesinde barıştan yana tavır koyan, silah ve şiddete karşı olan sembol isimlerden biriydi. Anter, 20 Eylül 1992'de Diyarbakır'ın Seyrantepe mahallesinde, o yılların karanlık örgütü JİTEM tarafından tuzağa düşürülüp öldürüldü. JİTEM elemanı Abdülkadir Aygan, Anter'in, kendisinin de içinde bulunduğu tim tarafından öldürüldüğünü itiraf etti. Dönemin Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın hazırladığı Susurluk Raporu'nda, Anter cinayetinin Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından planlanıp uygulandığı yer aldı. Cenaze merasiminin düzenlenmesine izin verilmedi. Emniyet güçlerinin kontrolünde 4 kişi tarafından, doğduğu köy olan Nusaybin ilçesine bağlı Zivinge köyüne defnedildi.