Sabah memurlar: Hukuk Fakültesi mezunu memur arabulucuk yapabilir mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Ticaret ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunma yasağı" başlıklı 28 inci maddesinde? "Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç). Memurlar, mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açamaz? gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir iş yerinde veya vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışamaz. Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri ile özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır..." hükmüne yer verilmiştir.

Aynı Kanunun "Kapsam" başlıklı 146 ncı maddesinde ise? "Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanundaki hükümlere, aynı maddenin ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir. Memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç.)..." hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun "Tanımlar" başlıklı 2 nci maddesinde? "Arabulucu? Arabuluculuk faaliyetini yürüten ve Bakanlıkça düzenlenen arabulucular siciline kaydedilmiş bulunan gerçek kişi" şeklinde tanımlanmış? "Unvanın kullanılması" başlıklı 6 ncı maddesinde ise sicile kayıtlı olan arabulucuların, arabulucu? unvanını ve bu unvanın sağladığı yetkileri kullanma hakkına sahip oldukları belirtilmiştir.

Aynı Kanunun "Ücret ve masrafların istenmesi" başlıklı 7 nci maddesinde de? "(1) Arabulucu yapmış olduğu faaliyet karşılığı ücret ve masrafları isteme hakkına sahiptir. Arabulucu, ücret ve masraflar için avans da talep edebilir. (2) Aksi kararlaştırılmadıkça arabulucunun ücreti, faaliyetin sona erdiği tarihte yürürlükte bulunan Arabulucu Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenir ve ücret ile masraf taraflarca eşit olarak karşılanır. (3) Arabulucu, arabuluculuk sürecine ilişkin olarak belirli kişiler için aracılık yapma veya belirli kişileri tavsiye etmenin karşılığı olarak ücret alamaz. Bu yasağa aykırı işlemler batıldır." hükmüne? "Yönetmelikler" başlıklı 36 ncı maddesinde ise? "(1) Arabuluculuk eğitimi verecek kuruluşların denetlenmesi ile eğitimin süresi, içeriği ve standartları, yapılacak olan yazılı ve uygulamalı sınavın ilke ve kurallarının belirlenmesi, arabulucular sicilinin düzenlenmesi ve arabulucularda aranacak koşullar, arabulucuların denetlenmesi ve izlenmesi ile bu Kanunun uygulanmasını gösteren diğer hususlar, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir." hükmüne yer verilmiştir.

Öte yandan, 26/01/2013 tarihli ve 28540 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliğinin "Arabuluculuk faaliyetinin yürütülmesi" başlıklı 19 uncu maddesinde söz konusu faaliyetin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş? "Arabulucular siciline kayıt olma şartları" başlıklı 24 üncü maddesinin altıncı fıkrasında da? "Sicile kayıt için başvuruda bulunacak kişinin fiilen yürütmekte olduğu asıl mesleğinin ilgili mevzuatında, arabuluculuk faaliyetini yürütmesine engel bir hüküm bulunmamalıdır." hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri (Türkiye Büyük Millet Meclisi, Cumhurbaşkanlığı, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ve Sayıştay dâhil) ve özel bütçeli idarelerin hukuk hizmetlerinin etkili, verimli ve usul ekonomisine uygun şekilde yerine getirilmesine ve bu hizmetlerin yürütülmesinde uygulama birliğinin sağlanmasına yönelik usul ve esasların belirlenmesi amacıyla düzenlenen 659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 4 üncü maddesinde hukuk birimlerinin görevleri tadat edilmiş? 6 ncı maddesinde ise takip ve temsil yetkileri ile bunların kapsamı, niteliği ve kullanılması hususları düzenlenmiştir.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görev yapan personelin aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödemeye hak kazanabilmesi ve kazanç getirici faaliyette bulunabilmesi için bu kanunda veya özel kanunlarda konuya ilişkin düzenleme yapılmış olması gerekmekte olup, gerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda gerekse 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununda konuya ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmemiş olması sebebiyle, 657 sayılı Kanuna tabi olarak avukat unvanlı kadroda görev yapan ilgilinin mesai saatleri dışında arabuluculuk görevini icra edemeyeceği değerlendirilmektedir.