Üniversiteler dikkat! Görevine son verilen memur...

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 12 inci maddesinde; "İlgililer haklarını ihlal eden bir idari işlem dolayısıyla Danıştay'a ve idare ve vergi mahkemelerine doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın karara bağlanması üzerine, bu husustaki kararın veya kanun yollarına başvurulması halinde verilecek kararın tebliği veya bir işlemin icrası
sebebiyle doğan zararlardan dolayı icra tarihinden itibaren dava süresi içinde tam yargı davası açabilirler." hükmüne yer verilmiştir. Madde hükmünde yer alan iptal davaları idari yargıya özgü bir dava türü olup davanın amacı idarenin tek yanlı hukuksal işlemlerinin hukuka uygun olup olmadıklarını saptamak, hukuka aykırı olanları iptal etmek, başka bir deyişle yapıldığı tarihten geçerli olmak üzere yok etmek, ortadan kaldırmaktır. İptal kararına konu olan idari işlem ve işlemin doğurduğu hukuksal sonuçlar, iptal kararı verilmesi üzerine ortadan kalkar. İptal edilen karar hiç alınmamış gibi ilke olarak eski durum kendiliğinden geri gelir.

Danıştay 3. Dairesinin 09.03.1978 gün ve E. 1978/151, K. 1978/199 sayılı Kararında da belirtildiği gibi, iptal hükmü idareye, iptal edilen tasarruftan, buna dayanan ve bağlı olan bütün tasarruflardan ve işlemlerden doğan sonuçları ortadan kaldırarak bu işlemler tesis edilmemiş gibi eski durumu tamamen iade etmek görevini yüklemektedir. İptal edilen atama, nakil veya göreve son verme işlemi hukuken hiç tesis edilmemiş sayılmaktadır. Bu durumda, iptal edilen işlemden evvelki hukuki durum geri gelmekte ve varlığını korumaktadır.

Diğer yandan, 81 numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinde Danıştay Birinci Dairesinin Esas No: 1982/112, Karar No: 1982/130 sayılı "Haklarında tesis edilen göreve son verme, görevden çekilmiş sayılma ya da benzeri işlemlerin iptali üzerine göreve döndürülenlerin, dava dilekçelerinde aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bir istemde bulunup bulunmadıklarına bakılmaksızın, işlemin tesisi tarihinden sonraki bütün maddi haklarının ödenmesi gerektiği …" şeklindeki istişari kararına göre işlem tesis edilmesinin gerektiği ifade edilmiş olup, ilgililerin açıkta geçirdikleri sürelerin aylıkları ödenirken, açıkta iken sigortalı çalışarak elde ettikleri gelirlerin, bu aylıklardan mahsup edilip edilmemesi konusunda bir hükme yer verilmemiştir.

Ancak Danıştay 12 inci dairesinin Esas No: 2004/5036, Karar No: 2005/201, Esas No: 2007/5203, Karar No: 2009/6398, Esas No: 2012/3100, Karar No: 2013/12993 gibi sayılı kararlarında "İdare hukukunun genel ilkeleri uyarınca idarenin zararı ödemekle yükümlü tutulabilmesi, bir zararın varlığına, bu zararın idareye atıf ve isnadının mümkün olabilmesine, başka bir deyişle zararın idarenin eylem veya işleminden doğmuş olmasına, bu suretle zararla idari eylem veya işler arasında nedensellik bağı BULUNMASINA BAĞLIDIR.

Bilindiği gibi, bir hukuk süjesinin maddi veya manevi varlığında istemsiz olarak ortaya çıkan kayıp ve eksiklikleri "zarar" ŞEKLİNDE TANIMLANMAKTADIR.

Maddi varlıkta bir başka deyişle mal varlığında veya patrimuanda beliren azalmanın veya çoğalma olanağından yoksun kalmanın hukuki adı maddi zarar olup, aynen giderilmesi mümkün olmadığından maddi tazminat YOLUYLA GİDERİLMEKTEDİR.

Maddi tazminat hesaplanırken, davacının hukuka aykırı işlem nedeniyle uğradığı kayıpları tam olarak belirlenmeli, açıkta kaldığı sürede başka bir gelir elde etmiş ise bu miktar tazminat MİKTARINDAN İNDİRİLMELİDİR.

Hukuka aykırılığı yargı kararıyla sabit olan işlem nedeniyle davacının, yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının tazmini gerekmekte ise de, söz konusu zarar hesaplanırken açıkta geçen sürede davacının çalışarak gelir elde etmesi durumunda, bu miktarın davacıya ödenecek tazminat miktarından düşülmesi gerekeceğinden, Mahkemece davacının açıkta geçen sürelerde çalışarak gelir elde edip etmediğinin; taraflardan, Gelir İdaresi Başkanlığından ve Sosyal Güvenlik Kuruluşlarından sorulması ve gelir elde ettiğinin saptanması halinde elde ettiği bu miktarın açıkta kaldığı süreye ilişkin ödenmesi gereken maaş ve parasal haklara ilişkin tazminat miktarından DÜŞÜLMESİ GEREKMEKTEDİR." ifadelerine yer verilerek, ilgililerin açıkta geçirdikleri sürelerin aylıkları ödenirken, açıkta iken sigortalı çalışarak elde ettikleri gelirlerin, bu aylıklardan mahsup edilmesi gerektiği yönünde kararlar verilmiştir.

Bu kapsamda, Danıştay kararları ve 81 numaralı Tebliği hükümlerine göre ilgili mahkeme kararlarında bu yönde bir hüküm bulunmasa dahi göreve son verme işleminin idare mahkemelerince iptal edilmesi durumunda ilgili personele açıkta geçirdiği sürelerin aylıklarının ödenmesi ve bu
aylıklardan; açıkta iken sigortalı çalışarak elde edilen gelirlerin mahsup edilip edilmeyeceği konusunda yukarıdaki hüküm ve açıklamalar çerçevesinde işlem yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.