Aynı yolun yolcuları artık 'ortak araba' kullanıyor

Ortak araba sistemi, aynı istikamete gidecek sürücülerle yolcuları birleştiren bir ağ. Türkiye'de faaliyet gösteren, kendini '21. yüzyılın otostopu' olarak adlandıran OrtakAraba.com sitesi de, aynı güzergâh üzerinde evden işe veya herhangi bir noktaya giderken tek araba yerine ortak araba kullanarak; daha az trafik, daha kısa zaman, daha az yakıt, daha temiz bir dünya, daha çok arkadaş ve sosyal bir yaşam vadediyor. Masrafları paylaşarak tek arabada sehayate olanak veren site politikasının önemli bir ayağı da güvenlik. Site üzerinden bineceğiniz aracın plaka sorgulamasını yapacağınız gibi, beraber yolculuk edeceğiniz insanların telefon, e-posta gibi bilgilerini de kontrol edebiliyorsunuz. Hem ortak araba sistemini kavramak hem de sitenin kurucusu Fuat Raat'la tanışmak için biz de çıkış noktalarımızı ve istikametimizi belirleyip yol arkadaşlarımıza ulaştık. Sistemde araçta dinlenilecek müzikten sigara kullanımına kadar her şey düşünülmüş. Buluşma yeri ve saatini ayarladıktan sonra da işe giderken ortak araba kullanmamız için hiçbir engel kalmıyor. Yağmur sebebiyle trafik keşmekeşi yaşanan bir İstanbul sabahında buluşuyoruz ve yolculuğumuz başlıyor. Ortak arabamızın sürücüsü, OrtakAraba.com sitesinin kurucusu Fuat Raat. Biz yolda ilerledikçe muhabbetimiz de ilerliyor. Fuat Bey'in yanında, ön koltukta da Zeynep Mutlu oturuyor. Ortak araba sisteminden açılıyor söz. İkisi de 'car pooling' sistemiyle yurtdışında tanışmış. Fuat Raat yurda dönünce, bu sistemi de yanında getirmeye karar vermiş. 2001 yılında Hıncal Uluç'un yazdığı bir yazıyla aradığı ismi bulmuş; "ortak araba!" Bu sistemin ulaşıma alternatif bir çözüm sunduğu konusunda hepimiz hemfikiriz. Ama projenin çevreci yanı da mühim. Zaten "çevre faktörü" der denmez Fuat Bey başlıyor anlatmaya: Kyoto Anlaşması, karbon salınımı, küresel ısınma... Bir çevrecinin gündeminde olan her şeyi konuşuyoruz. Üstüne bir de Fuat Bey Orman Vakfı ile yeni başladıkları, geçen yaz orman yangını sonucu yok olan İzmir Özdere'deki ormanlık alanı yenileme projesini anlatıyor. Halihazırda yürüttüğü sistemle çevreye inanılmaz katkı yapan bir internet sitesi, yan projesiyle de yok olan ormanları rehabilite ediyor. Ne şahane! Daha iyisi düşünülemez.
Futbol fanatikleri de yola düşüyor
Yolculuğumuz Çamlıca sırtlarında dur-kalk düzenine giriyor. Trafik sıkışmış. Canımıza minnet, zaten muhabbet bizi oyalıyor. Arabada tek başına yolculuk edenlere sabır, OrtakAraba.com'u ziyaret etmeleri için yavaş da olsa bir internet bağlantısı diliyoruz. İnternet demişken Fuat Bey'e Türkiye'de faaliyet gösteren diğer bir "car pooling" sitesini, AyniYolunYolcusuyuz.com'u soruyorum. Bu işin telif hakkı olmadığını, olamayacağını söylüyor: "Bu sistemi kuran ne kadar çok site varsa o kadar iyi." Boğaziçi Köprüsü tabelasını görünce, muhabbetimizin konusu da üçüncü köprüye kayıyor. Fuat Bey, İstanbul'un bu büyüme potansiyeliyle üçüncü köprünün kaçınılmaz olduğu görüşünde. Fakat temennimiz bu inşaattan sonra Boğaziçi Köprüsü'nün toplu taşıma araçlarına ve içinde en az üç kişi bulunan özel araçlara ayrılması. Fuat Bey bu konu üzerine yakın dostu olan Prof. Dr. Mustafa Ilıcalı'nın projelerini anlatıyor. Ilıcalı da bu yönde bir 'trafik master planı' hazırlıyormuş. 12 maddelik bu planın üçüncü maddesi, tıpkı konuştuğumuz gibi üç kişi ve üzerinde yolcu taşıyan araçların tercihli ve tahsisli yolları kullanabilmesi üzerine. Bir sevindirici haber daha. Bu konulara dalmışken, Altunizade'ye varıyoruz. İstikametimiz bir yolcu daha almak üzere Beylerbeyi. Oradan da direk köprüye çıkacağız. Dördüncü yolcumuz Fuat Bey'in bir arkadaşı olan Ferit Samir. Kendisi de bu sistemle ilk kez yurtdışında tanışmış. Zeynep Mutlu gibi o da seyahatleri sırasında sıkça ortak araba kullandığını dile getiriyor. Yurtdışında bu kadar yaygın olan bu sistemin ülkemize geç de olsa gelmesinden herkes mutlu. Bunun üzerine Fuat Bey, yeni başlayan projeyi anlatıyor. Buna göre, futbol fanatiği OrtakAraba.com kullanıcıları yeni açılan bir bölümle, deplasmana gitmek için de kendilerine yol arkadaşı bulabilecek. Aynı durum üniversite öğrencileri için de geçerli. Yani ortak araba sistemi daha da yayılacak. Fuat Bey, "zaten," diyor; "benim sistemlerini kullanabilmek için başvurduğum Fransızlar da bunun farkındaydı. Dolmuş sistemini bulan bir ülke olduğumuz için ortak araba sisteminin de ülkemizde tutacağını anladılar." Tüm bunları konuşurken SABAH binasına yaklaştığımızı fark ediyoruz. Çok kısa bir zamanın ardında da yolculuğumuz son buluyor. Ortak araba sistemini ülkemize getirdiği için Fuat Raat'a teşekkür ediyorum. Yollarımız aynı olduğunda tekrar bir araya gelmek için sözleşiyoruz.
Carpool nedir?
Aynı istikamete giden kişilerin ayrı ayrı arabalar yerine ortak bir araba kullanmaları esasına dayalı sistem Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerinde epey yaygın. Kimi ülkelerde, otoyollarda iki veya daha fazla yolcu taşıyan araçların kullanabildikleri tercihli ve tahsisli yollar da aynı isimle anılıyor.