Haiti'nin 'yılmaz' kurtarıcıları

Dünyamız üst üste doğal afetler ve büyük kazalar yaşıyor. 2009'un ekim ayında Endonezya'nın Sumatra adasında yaşanan büyük depremden sonra, 2010'un 12 Ocak'ında Haiti'de meydana gelen deprem insanoğlunun son zamanlarda yaşadığı trajedilerden ikisi... Dünyanın dört bir tarafında yaşanan afetler, sadece doğanın acımasızlığını ve insanın yarattığı tahribatı değil, aynı zamanda arama kurtarma çalışmalarının önemini de gündeme getirdi. Haiti depremine yardım için Türkiye'den giden birçok grup vardı. Gönüllülerden oluşan GEA Arama Kurtarma Ekoloji Grubu da bunlardan biriydi. Umut Dinçşahin, Kadir Erkan, Cem Behar, İbrahim Doğru, Betül Ergün, Zeynep Gül Ünal, Mihrican Bal, Caner Kalaycı, Nazım Özdemir'den oluşan dokuz kişilik GEA ekibi yaptıkları çalışmalarla biri çocuk, ikisi erkek, ikisi kadın beş kişiyi kurtardı. Arielle Cassandra Ely (7), Lamy Jassme (33), Mireille Boulos Dittmer (41), Indra La Fontain (40) ve Jean Philippe (30) adlı Haitili kazazedeler, kendilerini kurtaran bu kadın ve erkeklerin nereden geldiğini, niye geldiğini belki de hiç öğrenemedi. Haiti'de sekiz gün kaldıktan sonra yurda dönen GEA'cılar bir yandan beş hayata yeni bir şans tanımanın mutluluğunu yaşıyor, bir yandan da arama kurtarma egzersizlerine durmaksızın devam ediyor. Biz de aralarından üç GEA'cıya -Umut Dinçşahin, Betül Ergün ve Cem Behar- konuk olduk ve onlardan arama-kurtarmanın önemini, nasıl yapılması gerektiğini ve Haiti gözlemlerini dinledik. Umut Dinçşahin (37), aynı zamanda GEA'nın koordinatörü. Bir eğitim ve danışmanlık şirketinin sahibi olan Dinçşahin, Boğaziçi Üniversitesi sosyoloji bölümünden mezun. Özel bir şirkette acil durum yönetimi konusunda danışmanlık yapan Cem Behar (25), GEA'dan Pakistan depreminden sonra haberdar olmuş. Halkla ilişkiler uzmanı Betül Ergün (35) ise bir arkadaşı aracılığıyla haberdar olduğu GEA'nın eğitimlerine devam ettikten sonra, "Her zaman herkesin yapabileceği bir şey vardır," diye düşünüp GEA'cı olmuş. Adını eski Yunancadaki 'toprak ana' kavramından alan GEA, Yeni Yüksektepe Derneği bünyesinde 1994'te oluşturulmuş bir arama kurtarma, ekoloji ve yardım kampanyaları grubu. Yardıma koşmadıkları afet, patlama, kaza neredeyse yok gibi: Tayvan, Cezayir, Guatemala, El Salvador, Hindistan, İran, Fas, Pakistan depremleri, HSBC binası ve İngiliz konsolosluğu patlamaları, Güney Asya tsunami felaketi, Filipinler'deki toprak kayması... Biz de GEA'cılara 'insan kurtarma sanatı'nın inceliklerini sorduk.
- Profesyonel iş hayatlarınız var, GEA'ya nasıl vakit ayırabiliyorsunuz?
Umut Dinçşahin: Yaptığımız gönüllü çalışmalar, sadece hobi değil, yaşam stili haline dönüşmüş durumda. Zaman ayırmaktan ziyade, iş ve özel hayatımızı besliyor gönüllülüğümüz.
- GEA'yla nasıl tanıştınız?
U.D: Kurucularından biriyim. 1994'te Boğaziçi Üniversitesi'nde öğrenciyken doğa ve insanlar için artı bir değer yaratmak gerektiğini düşündük ve GEA'yı kurduk.
- GEA'da ne tür eğitimler veriliyor?
Cem Behar: İlk eğitimimizi Türk Sivil Savunma'dan aldık. Sonra İtalyan Sivil Savunması'ndan, Fransa'dan ve Japonya'dan iki kez üçer aylık eğitimlerle sürdü. İngiliz Rapid UK grubuyla protokolümüz ve özellikle de suda kurtarma konusunda Amerika'yla ilişkimiz var. Bilgi alışverişini mümkün olduğunca önde tutuyoruz. Çünkü arama kurtarma çalışmaları öyle bir disiplin ki, hiçbir zaman 'biliyorum' diyemezsiniz.
- Bir arama kurtarmacı ne tür eğitimler alır?
C.B: GEA olarak temel çalışma alanımız şehirler ve binalarda meydana gelen çökmeler. Bununla ilgili öncelikle afetlerle ilgili teorik bilgiler alınması gerekiyor. Sonrasında enkazda neler yapılmalı, enkaza yaklaştığınızda kullanılacak arama-keşif yöntemleri, bir kazazede nerede bulunabilir, muhtemel yaşam boşlukları nasıl analiz edilir gibi soruların yanıtını verecek eğitimler yapılıyor. Ek olarak görüntülü ve sesli teknolojik arama ekipmanları konusunda eğitimlerimiz var. Ayrıca enkazdaki betonu ve katları delmek için gerekli kırıcılar, kesiciler, ayırıcıların doğru yerde ve doğru biçimde kullanımları da bir eğitimin konusu. Düzenli olarak üç günlük, dört günlük, günü birlik eğitimlerimiz ve düzenli tatbikatlarımız oluyor.
- Eğitimlerde neleri gözetiyorsunuz?
U.D: Eğitimlerin çok önemli bir kısmı sürekli olması. Tatbikatları da senede üç ve dört kez yineliyoruz. Bunlar üç-dört güne yayılan, gerçeğe yakın ve gerçek enkazlar kullanılarak yapılan tatbikatlar. Enkazların içine kazazede olarak bizlerden birileri giriyor ve simülasyon yapılıyor. Ben eksi 3 derecede 14 saat beklediğimi biliyorum. Bu yöntemle her şeyden önce empati yeteneğiniz gelişiyor. Bu yöntemi uygulayan pek çok ekip var.
- GEA'da kaç kişi var?
U.D: GEA Merkez'de 130 aktif gönüllü var. Merkez dışında Kadıköy, Bakırköy, Ankara, Antalya, Bursa, Adana ve İzmir'de gönüllülerimiz var.
- Giderlerinizi kim karşılıyor?
U.D: Bize destek olan birçok kuruluş var, Haiti giderlerimizi CTI Foundation adlı bir Japon vakfı karşıladı. BP, Unilever, P&G, Motorola, Medya Takip Merkezi, Swissôtel, Nevada bize sürekli destek veren kuruluşlardan birkaçı. Çoğunlukla biz ihtiyaçlarımızı belirleyip, o ürünleri üreten firmalardan talep ediyoruz.