Hollywood, Fischer'a el attı

Yeni bir satranç filmi geliyor. Film, iki yıl önce vefat eden unutulmaz şampiyon Bobby Fischer'ın, 1972'de Boris Spassky ile yaptığı maçı anlatacak. Steven Knight'ın BBC'nin belgeselcileri David Edmonds ve John Eidinow'un yazdığı Bobby Fischer Goes to War (Kitabın Türkçesi yok, ama başlığın anlamı 'Bobby Fischer savaşa giriyor') adlı kitaptan uyarlanacak. Adının Pawn Sacrifice (anlamı 'piyon fedası') olması planlanan filmin kadrosu da dikkat çekici. Variety.com'un haberine göre Dövüş Kulübü, Benjamin Button'ın Tuhaf Hikâyesi ve Yaratık 3 gibi filmlerin yönetmeni David Fincher ve Fischer'i canlandırması planlanan 'Örümcek Adam' Tobey Maguire bu projede birlikte çalışacaklar. Filmin çekimlerine sonbaharda başlanması planlanıyor, yani konuşmak için erken, ama okuduğum için kitaba ve diğer satranç filmlerine biraz göz atalım. Kitap, çok övgü almış ve özenle hazırlanmış bir araştırma. Olayların yanında Fischer ve Spassky'nin kişilikleri, oyun stilleri, satranç dünyası ve hayatları derince anlatılmış. Satrançla ilgili en ufak bir teknik hata yok. Ayrıca maçın gergin ve Soğuk Savaş'la bezenmiş hikâyesi beyaz perdeye çok uygun. Tek sorun, o dönem dünya satrancını domine eden Sovyet Satranç Okulu anlatılırken doğru olsa da abartılı tekrarlarla eski SSCB'nin satranca desteğinin siyasi propaganda amacıyla verdiğinin vurgulanması olmuş. Film de, Fischer gibi aslında kendi ülkesini hiç umursamayan birinin hikâyesini bir 'Pearl Harbor vakası'na (Filmde Japon generalin Pearl Harbor baskını sonrası kutlamaları reddederek, "Uyuyan bir devi uyandırdık" demesi vaka değil de nedir?) dönüştürür mü diye endişeliyim.
Ünlü satranç filmleri
Shakhmatnaya Goryachka (1925): Adı gibi 'satranç humması'nı anlatan Nikolai Shpikovsky ve Vsevolod Pudovkin'nin sessiz filminde uluslararası bir turnuvayı izleyen genç adam, satranca tutulur. İhmal edilmesine kızan nişanlısı bu sırada dünya şampiyonu Capablanca ile tanışır. Meşhur Moskova 1925 turnuvasından görüntülerin yer aldığı filmde Capablanca'nın dışında Marshall, Reti, Spielmann gibi büyükustalar rol alıyor.
Yedinci Mühür (The Seventh Seal, 1957): Ingmar Bergman'ın yönettiği filmde Azrail'in canını almak için geldiğini fark eden kahramanımız, canını kurtarmak için Azrail'e satranç oynamayı önerir. Azrail de kabul eder.
Masum Hamleler (Searching for Bobby Fischer, 1993): Ben Kingsley ve Laurence Fishburne gibi aktörlerin rol aldığı film, baba-oğul ilişkisini de ele alır.
The Luzhin Defence (2000): Vladimir Nabokov'un Lujin Savunması romanından uyarlanan filmde John Turturro ve Emily Watson rol alıyor. Turturro ve Watson'ın performansları bile filmin romana göre vasatlığını örtemiyor.