Lüksün geçmişinde gelecek var mı?

International Herald Tribune (IHT) ve New York Times'ın (NYT) ortaklaşa gerçekleştirdiği Lüks Konferansı'nın açılış konuşmasını yapan IHT moda editörü Suzy Menkes, sözlerine "Şu anda geçmiş her yerde," diyerek başladı. Ne var ki iki gün süren konferans boyunca internet çağında markaların geçmişlerini ne kadar kullanmaları gerektiğini tartışmak üzere bir araya gelen birbirinden önemli isimler, bir türlü geçmişe dönemedi. Konuşmacıların büyük bölümü kendilerini heyecanladıran konulardan; e-ticaretteki gelişmelerden, lükse yüklenen kavram karmaşasından ve benim en çok ilgilendiğim hızlı (diğer bir değişle ucuz) modayla lüksün birlikteliğinden bahsetti. Menkes bunun olacağını tahmin eder gibi açılış konuşmasında şu soruyu sormuştu: Lüksün girmek istediği yeni pazarlardaki potansiyel müşterinin yüzde 30'unun yaş ortalaması 30'un altında. Bu insanlar bir markanın geçmiş yüzyılda, başka bir ülkede, hatta bambaşka bir kıtada doğmasıyla neden ilgilensin? Ama sanırım Menkes bırakın 30 yaş altı Çinli müşteriyi, kendi Avrupalı konuşmacılarının sözü dönüp dolaşıp bugüne, hatta geleceğe bağlayacaklarını beklemiyordu. Konferansta Menkes ile sahne alarak, gazetecinin sorularını yanıtlayan Karl Lagerfeld, modern markaların geçmişle olan ilgisini Alman yazar ve şair Goethe'nin sözlerinden alıntı yaparak açıklamıştı: "Geçmişten öğeleri geliştirerek daha güzel bir gelecek yaratmak." İşte Lagerfeld'in Chanel için 1983'ten beri yaptığı buydu. Ama dediğim gibi onunla aynı fikirde olanlar azınlıkta görünüyordu. Konuşmacılar arasında "Geçmiş kısıtlamadır," diyen de, "Vizyonerler asla geriye dönüp bakmazlar," diye düşünen de vardı. Zaten dediğim gibi konferansın konusu bu olsa da Londra'da lüks konusuna damgasını vuran, Suzy Menkes'in "Modaevleri için hızlı markalara koleksiyon hazırlamak onur belgesi," sözleri oldu.
LÜKSE DOKUNMAK DA YETER
Konferansa katılan Alber Elbaz, baştasarımcılığını üstlendiği Lanvin markasının H&M için hazırladığı koleksiyondan bahsederken "19.99 pound'a ne yapabileceğimi görmek çok heyecan verici," diyordu. Halbuki bundan dört yıl önce merhum Alexander McQueen kendisinin modaya kazandırdığı kafatası figürünü çalmakla suçladığı hızlı modaya açıkça lanetler yağdırmış, ucuz markaları hırsızlıkla suçlamıştı. Hızlı moda markalarıyla ilk koleksiyonu yapanlardan biri olan Karl Lagerfeld de birkaç yıl önce H&M'e tasarımlarını büyük beden ürettiği için kızmış, tasarımla ucuz işin bir araya gelmemesi gerektiğine dair açıklamalar yapmıştı. Suzy Menkes'in 'onur ödülü' deyimi, aslında iplerin tasarımcılarda değil ucuz mal satan hızlı modada olduğunu açıklamış oldu. Sonunda moda sektöründe kimin borusunun öttüğü yüksek sesle zikredildi. Konferansta altı çizilen bir diğer konu ise lüksün yanlış tanımlanmasıydı. Lüksün 'pahalı olmak' zorunda olmadığını veya bir etikete ihtiyaç duymadığını anlatan konuşmacılardan en dikkat çekeni, Alber Elbaz'dı. Lüksün tanımının kişiye göre değiştiğini söyleyen Elbaz, lüksün pahalı, etiketli hatta bir madde bile olması gerekmediğini dile getirdi ve "Lüksü yaşamak için ona sahip olmak zorunda bile değiliz," dedi. Elbaz'a göre dokunmak yeterdi. Kısacası 10. Lüks Konferansı'nda konuşulması gerekenler değil, söylenmesi yasak olanlar konuşuldu. "Artık satın almaya gerek yok," da, "Ucuz moda, tasarımcıları yönetiyor," da denildi. Yüzyıllık modaevleri ve geçmişin günümüze etkisiyle ilgili en vurucu an ise Chanel'in keratif direktörü Karl Lagerfeld'in "100 yıl sonra seninle ilgili ne düşünecekler?" sorusuna verdiği cevaptı: "Benden sonrası beni hiç ilgilendirmiyor."