Avro kokan formalar

Leeds United'ın efsane teknik direktörü Don Revie, hasta yatağından kalkıp hayatının en mutlu günlerini yaşadığı Elland Road Stadı'nda taraftarları selamladıktan üç ay sonra bir maç oynandı İzmir'de. İngiliz hocanın futbolda gerçekleştirdiği devrimin üzerine doğan bir kız çocuğu, 80'lerde gençliğin ikonu olmuş, Türkiye'ye konser vermek için geliyordu. 1989 Eylülü'nde İzmir'de sahaya çıkan 11 Fenerbahçeli karşılarında formalarının göğsünde 'Samantha Fox' yazan 11 Altaylı buldu. Konseri duyurmak için eşsiz zekâmız devreye girmişti. Ertesi gün Fenerbahçe'nin 4-0'lık galibiyeti değil, Samantha Fox konuşuldu Türkiye'de. Don Revie, sekiz ay sonra Edinburgh'da hayatını kaybetti. 20 yıl önce formanın göğsüne Samantha Fox yazdıran reklam aklımız, bu sezon Bursaspor'u Şampiyonlar Ligi'ne reklamsız yolladı. Geçen sezon Süper Lig'de 10 takıma forma sponsoru olan Turkcell, amatör sporlarda bireysel sponsorluklara yönelme kararı alınca, ligin son şampiyonu da diğer sekiz takım gibi bu sezona reklam alamadan başladı. Don Revie böyle hayal etmemişti! Revie, futbolda sponsorluğun adı geçmezken 1973 yılında bir devrime imza atmıştı. Kulübe yeni kaynak yaratmak için dönemin devi Admiral ile masaya oturdu. Yeni formalar dizayn edildi, o güne kadar bilinmeyen deplasman forması seçeneğiyle taraftara birden fazla forma satacaktı. Kimsenin taraftara forma satmayı akıl etmediği günlerde Revie, orijinal formalardan daha ucuza satılan ancak üzerinde kocaman bir Admiral logosu olan 'replika'ları satışa sundu. Aynı yıl Almanya'da bugün alt liglerde yaşam mücadelesi veren Eintracht Braunschweig formasına ilk reklamı alan kulüp oldu. Jagermeister logolu formalarıyla sahaya çıkan Almanlardan altı yıl sonra İngiltere'de ilk sponsorluk anlaşmasını 1978'de Derby County, Saab ile yaptı ama anlaşma sadece sezon öncesi çekilen posterlerde kaldı. Tarihi değiştiren ise Liverpool oldu. 1979'da Hitachi'yi göğsüne yazdıran Liverpool, karşısında yayıncı kuruluş BBC'yi buldu. Televizyon kuruluşları naklen yayınlarda sponsor reklamlarına üç yıl direndi. Sonunda kazanan kulüpler oldu. Elektronik devi Sharp, 1982 yılında Manchester United ile beş yıllık anlaşma imzaladığında ödediği rakam yıllık 500 bin pound idi. Manchster United, bu sezon AON'dan yılda 23.6 milyon avro kazanıyor! Sport+Markt'ın 2010 yılı araştırmasına göre bu sezon 20 İngiliz kulübünün formalarına aldıkları reklamlardan elde ettikleri gelir 128 milyon avro. Almanlar, 18 takımla 118.5 milyon avro'ya erişirken, onları 65.9 milyonla İtalyanlar, 58.8 milyonla Fransızlar takip ediyor. Kulüp bazında ise Manchester United'ı, Standard Chartered ile 23.5 milyona anlaşan Liverpool, Bwin'den 23 milyon alan Real Madrid ve Deutsche Telekom'dan 22 milyonu kasasına koyan Bayern Münih takip ediyor. Bizde Dört Büyükler arasında göğüs, kol ve sırt reklamından en fazla geliri elde eden kulüp Fenerbahçe. Yılda 10 milyon avro kazanan FB'yi, 8.4 milyonla Galatasaray takip ediyor. Beşiktaş'ın geliri ise 5 milyona yakın. Lider Trabzonspor ise 2.1 milyon avro kazanıyor.
BARCELONA'YA BEŞ YILDA 150 MİLYON
Avrupa'da formasına reklam bulamayan tek kulüp elbette ki Bursaspor değil. İtalya'da Lazio ve Fiorentina da marka değerinin karşılığını bulamadıkları gerekçesiyle reklam almadılar. Tarihi boyunca Bask kökenli futbolcularla mücadele eden ve formasını kutsal kabul eden Atletic Bilbao'nun da üç yıl önce Petronor reklamını göğsüne dikmesi sonrasında tek başına kalan Barcelona da, ağır borç yükünün altından kalkabilmek için sponsorlara evet demek zorunda kaldı. Yıllar boyunca ürün tedarikçisi şirketin logosunu göğsünde taşıyan ve bundan büyük gelir elde ettiği için forma reklamına 'hayır' dediği iddia edilen Barcelona, 2006 yılından beri sahaya UNICEF logolu formalarla çıkıyordu. Bırakalım para kazanmayı, UNICEF'e her yıl 1.5 milyon avro bağış yapan Katalanlar için 111 yıllık geçmişe sahip formaya reklam almak kaçınılmaz sondu. Ezeli rakibi Real Madrid'in 23 milyon avro kazandığı göğüs reklamı için Barcelona'nın istediği rakam 25 milyon avro idi. Çok daha fazlasını aldılar. 'Qatar Foundation' beş yıllık göğüs reklamı karşılığında Barcelona'ya 150 milyon avro ödeyecek. 2022 Dünya Kupası'na ev sahipliği yapacak olan Katar'a kampanya süresince büyük destek veren Barcelona'nın hocası Guardiola'nın da bu anlaşmanın gerçekleşmesindeki payını unutmamak lazım. Sırada 12 milyon değer biçilen sırt ve 6-12 milyon arasında bir rakama pazarlanması beklenen şort reklamı var. Altay'ın göğüs reklamındaki Samantha Fox, 'Nothing's gonna stop me now'ı (Şimdi beni hiçbir şey durduramayacak) 23 yıl önce Barcelona için yapmış olabilir mi acaba?