Tek ebeveynler artıyor

Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü bir yıldır sürdürdüğü ve sonuçlarını kamuoyuna önümüzdeki günlerde açıklayacağı 'Tek Ebeveynli Aileler' araştırmasının ilk verileri SABAH Pazar'da. IPSOS KMG tarafından Türkiye'nin çeşitli kentlerinde yapılan araştırmaya göre, Türkiye'de tek ebeveynli ailelerin oranı yüzde 9.6 gibi ciddi bir orana yükselmiş durumda. Bu rakamın önemli bir kısmını kadınların oluşturduğu ebeveynler, hem boşanma kararından önce hem de sonra önemli sıkıntılarla karşı karşıya geliyor. Ancak bütün bunlara rağmen kadınlar boşandıktan sonra daha mutlu olurken, erkekler tahmin edilemeyen sıkıntılarla yüz yüze geliyor. Boşanma, ayrılık ve vefat sonrası çocukların sorumluluğunu tek başına üstlenme olarak tanımlanan tek ebeveynlilik araştırmasını sosyologlar Sabiha Örünğ ve Semiha Feyzioğlu yürüttü. Her ikisi de boşanmanın sonuçları itibarıyla kadınlara yaradığını, erkeklere yaramadığını söylüyor: "Çevrenin 'dul kadına' bakışı hâlâ değişmediği için çeşitli sosyal sorunlar yaşıyorlar ama psikolojik olarak kadınlar daha sağlam." Uzmanlar erkeklerin psikolojik olarak boşanma travmasını daha derinden yaşadığını anlatıyor. Sabiha Örünğ "Beni en çok etkileyen şey erkeklerin de, kadınlar kadar büyük sıkıntı yaşamasıydı. Ayrılık yaşadıklarında kendilerini içkiye, gece hayatına veriyorlar ve bunu televizyondan görerek yaptıklarını söylüyorlar." Erkeklerin ayrılan bir eş olarak daha çok yalnız kaldığını, kadınların bu tür durumlarda öyle ya da böyle aileleri tarafından sahiplendiğini söyleyen Semiha Feyzioğlu da, "Yapayalnızlar ve sosyal hayatta çok zorlanıyorlar. Bir erkek olarak, çocuk bakma deneyimi olmayan biriyken, birden koskocaman bir sorumluluk sırtlarına yükleniyor." Türkiye'nin tek ebeveynlilikte en önemli şansının geleneksellik olduğunu söyleyen Örünğ, "Bütüncül bir politik yaklaşım olmadığı için, daha çok çevrelerinden alınan destekle tek ebeveynliliği omuzluyorlar," diye konuşuyor. Kadınların tek başına kaldıklarında yaşadıkları ekonomik ve sosyal sorunlara rağmen, çok büyük bir özgüven yaşadıklarını, büyük çoğunluğunun şiddetten kurtularak, tek başına ayakta kalmayı öğrendiğinin de altını çiziyorlar. Araştırmadan çıkan en önemli sonuç; Türkiye'de tek ebeveynli ailelere verilen kurumsal desteğin yetersiz olduğu ve bütüncül politikaların henüz yerleşmediği.
KADINLAR TEK EBEVEYN OLUNCA
Araştırmaya göre tek ebeveyn olarak anneler daha çok ekonomik sıkıntı yaşıyor. Bunun en önemli nedeni; Türkiye'de kadının iş gücüne katılımının hâlâ sınırlı olması ve ekonomik özgürlüğe sahip olmaması. Öte yandan ücretsiz kreş imkanlarının kısıtlı olması, annenin evliliğin ilk gününden itibaren vasıflı bir işte çalışmaması ve yoksul-kırda yaşayan kadınların nafaka desteği alamamaları bu sıkıntıları perçinliyor. O yüzden genç anneler çoğunlukla baba evine dönmek zorunda kalıyor. Tek ebeveyn olunca sadece aile bütçesi değil; aynı zamanda ailenin sosyal mobilitesi aşağıya doğru bir düşüş gösteriyor. Örneğin çocuklar dersaneye gidemiyor, ek kitap alınamıyor ve iş gücüne katılmak için eğitim yarıda kesiliyor. Tek ebeveyn olan kadınların bu süreçte yaşadığı en önemli sıkıntı da nafaka alamamaları. Özellikle düşük gelirli ve kırda yaşayan anneler, eski eşin maddi gücünün olmaması ve bu konuda yeteri kadar bilgi sahibi olmamaları nedeniyle nafaka alamıyor. Araştırma için görüşülen anneler arasında eşinden nafaka almayan annelerin sayısı, alanların iki katı. Tek ebeveyn olmak, kadınların sosyal hayatlarının da önemli bir açmazı haline dönüşüyor. Çünkü yalnız annelere karşı toplumda uygulanan ayrımcılık ve dışlama gibi sosyal baskılar günümüz Türkiyesi'nde de devam ediyor. Vefat durumlarında dayanışma içinde olunan yalnız kadınlar, ayrılık ya da boşanma durumunda tamamen yalnız bırakılıyor.