Demir parmaklıkların leydisi

Başına, altın sarısı saçlarından ödünç aldığı bir örgüyle taç yapmış Slav güzeli; her yerin turuncuya boyandığı bir meydanda gelecekteki rakibi, hatta hasmı ile birlikte kalabalığı selamlıyor. Batı blokunun hararetle desteklediği Ukrayna'daki 'Turuncu Devrim' nihayete ermiş ve ülkeyi yönetecek müstakbel liderler de belli olmuştur. Liderlerden kadın olanı, Yuliya Timoşenko o sıralar, İngiltere eski Başbakanı Margaret Thatcher gibi 'Demir Leydi' lakabıyla anılmaktadır ve 7 yıl sonra hapse atılınca 'demir parmaklıkların leydisi' olacağından bihaberdir. Seçim kampanyasında turuncu rengi kullanarak devrimin ismine ilham veren erkek lider -ki sonradan Cumhurbaşkanı olacaktır- Viktor Yuşçenko ise hapisteki eski yoldaşının cezaevinde göz göre göre tükenişine önceleri vicdan azabıyla karışık zımni onay verecektir. Sonra daha da ileri gidip, kendisinin zehirlenmesini örtbas etmekle de suçladığı Timoşenko aleyhine mahkemede tanıklık bile yapacaktır. Sekiz aydır yolsuzluk yaptığı iddiasıyla cezaevinde yatan Ukrayna eski Başbakanı Yuliya (TDK Yulya diye yazın diyor ama doğrusu Yuliya imiş, biz de öyle yazacağız) Timoşenko bu haftaki Üç Boyutlu Portre'nin konuğu. Tam adı Yuliya Volodimirivna Timoşenko olan Ukrayna eski Başbakanı, 27 Kasım 1960 tarihinde o zamanlar Sovyetler Birliği sınırları içinde yer alan Dnipropetrovsk'da doğdu. Annesinin adı Ludmila Nikolaevna Telegina, babasının adı Vladimir Abramovich Grigyan idi. Sorumsuz baba; aileyi Yuliya henüz 3 yaşındayken terk etti. Küçük Yuliya'nın, sonradan iş hayatında ve siyasette başarıdan başarıya koşmasına vesile olacak sertlik ve direnci kazanmasında bu nahoş olayın etkisi olsa gerektir. Timoşenko'nun; bu olaydan sonra, evi terk eden babasına olan kızgınlığından ötürü annesinin adını soyad edinen Türkiye'nin popüler yazarı Elif Şafak'ın yaptığı gibi anasının soyadını almış olması dikkate şayan. Timoşenko, evlendikten sonra annesinin soyadını bir kenara bırakacak ve kocasının soyismini kullanacaktır. 1979 yılında, yani henüz 19 yaşındayken evlendiği Oleksandr Timoşenko ile babasının boşluğunu doldurmuş olması da muhtemeldir. Timoşenko'nun halen süren bu evlilikten Yevhenia adında bir kızı var. Kızlarının İngiltere'de gönlünü kaptırdığı 'gayrimeşhur' rock müzisyeni Sean Carr da aileye sonradan damat olarak katıldı.
DOĞALGAZ KRALİÇESİ
Yuliya Timoşenko, üniversiteyi Dnipropetrovsk Devlet Üniversitesi Ekonomi Fakültesi'nde okudu. Mezun olur olmaz ticarete atıldı. Ticarete ilk adım attığı yıllarda korsan CD işi yaptığı yönünde rivayetler var. Ancak parayı elbette CD işinden değil, gaz ticaretinden kazandı. Bu yüzden 'doğalgaz kraliçesi' lakabıyla anılmaya başlandı. Gaz işine, 1991 yılında kocasıyla birlikte Ukrayna Petrol adlı şirketi kurarak girdi. Bu şirketi bir süre yönettikten sonra Ukrayna Birleşik Enerji Sistemleri adlı şirketin başkanı oldu. Rusya'dan doğalgaz ithal etti ve bu yolla servetine servet kattı. Öyle ki, 1995'ten sonra Ukrayna'nın en zengin insanlarından biri oldu. Bir süre sonra para kazanmak onu tatmin etmediğinden olsa gerek 1998'de politikaya girdi. Her iyi politikacıda olması gereken özellik onda da vardı. İyi bir hatipti. Politikada stajını 1999-2001 yılları arasında Viktor Yuşçenko kabinesinde enerji sektöründen sorumlu başbakan yardımcılığı görevini yürüterek yaptı. Sonra Tüm Ukrayna Anavatan Birliği Partisi'ni kurdu. 2004'te Ukrayna'da, günümüzde Arap Baharı rüzgârlarının estiği Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde yaşanana benzer bir halk hareketi patlak verdi. Yüzbinlerce kişi sokağa döküldü, eski rejim aleyhine sloganlar atıldı. Bu ayaklanma sonradan adına 'Turuncu Devrim' denilecek 'mini-ihtilal'le sonuçlandı. Timoşenko bu devrimde belirleyici bir role sahipti. Batı basını, bu rolünden ötürü ona 'Devrimin Jeanne d'Arc'ı payesini verdi. Batı'nın desteklediği 'Turuncu Devrim', tahmin edilebileceği gibi Rusya'da öfke yarattı. 'Turuncu Devrim'deki rolü dışında Timoşenko'nun, Rusya ile ilişkilerini bozan diğer faktör ABD'nin etkili dergilerinden Foreign Affairs'in Mayıs-Haziran 2007 sayısında yazdığı yazı oldu. Bu yazısında Rus yayılmacılığını eleştirdi. Rusya, bu yazıyı bir 'anti-Rus manifestosu' olarak değerlendirdi. Timoşenko, Ukrayna'da başbakanlık görevine ilk kez devrimden hemen sonra 24 Ocak 2005'te geldi. Eylül 2005'e kadar başbakanlık yaptı, sonra görevinden ayrıldı. İlk başbakanlığı sırasında 2005'te Forbes dergisi tarafından Condoleezza Rice ve Wu Yi'den sonra dünyanın en güçlü 3. kadını seçildi. Üç yıl sonra 18 Aralık 2007'de tekrar başbakanlık koltuğuna oturdu. Mart 2010'da Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kaybedince bu koltuğu ikinci kez bırakmak zorunda kaldı. Zira seçimlerden sonra yapılan güven oylamasında Timoşenko hükümeti düşürüldü.